Пузыраногія

Пузыраногія, махрыстакрылыя, трыпсы (Physopoda, або Thasanoptera) — атрад насякомых.

Пузыраногія
Трыпсы
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Жывёлы Падцарства:  Эўметазоі Без рангу:  Двухбакова-сіметрычныя Без рангу:  Першаснаротыя Без рангу:  Ecdysozoa Без рангу:  Panarthropoda Тып:  Членістаногія Падтып:  Трахейнадыхальныя Надклас:  Шасціногія Клас:  Насякомыя Падклас:  Крылатыя насякомыя Інфраклас:  Навакрылыя насякомыя Атрад:  Пузыраногія
Міжнародная навуковая назва
Thysanoptera Haliday, 1836
Сямействы
Aeolothripidae Fauriellidae Heterothripidae Melanthripidae Merothripidae Stenurothripidae Thripidae Phlaeothripidae
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   103348 NCBI   30262 EOL   1095 FW   176587

Апісанне

Даўжыня да 5 мм (у тропіках да 14 мм). Афарбоўка дарослых разнастайная, лічынак — ярка-чырвоная або ружаватая. Цела ўкрыта дробнымі шчацінкамі. Вусікі 6—10-членікавыя. Ротавы апарат асіметрычны, колюча-сысучы. Ногі з 1—2-членікавымі лапкамі, паміж кіпцюркамі лапак пузырападобныя прысоскі (адсюль назва). Большасць пузыраногіх маюць дзве пары крылаў з махрамі па краі з доўгіх раснічак (адсюль другая назва). Пярэднягрудзі рухома злучаны з галавой і сярэднегрудзямі. Брушка з 11 сегментаў.

Распаўсюджанне

Пашыраны ўсюды, пераважна ў тропіках і субтропіках. Жывуць на травяністых і дрэвавых раслінах, імхах, лішайніках, у глебе. На Беларусі найбольш часта трапляюцца трыпсы: трыпс аржаны (Limothrips denticornis), трыпс бабовы (Odontothrips intermedius), трыпс люцэрнавы (Odontothrips phaleratus), трыпс канюшынны (Haplothrips niger), трыпс лісцевы (Haplothrips subtilissimus), трыпс пшанічны (Haplothrips tritici), трыпс ільняны (Thrips linarius), трыпс тытунёвы (Thrips tabaci).

Падзяляецца на 2 падатрады: яйцакладныя і трубкахвостыя. Адрозніваецца каля 2 тыс. відаў.

Асаблівасці біялогіі

Кормяцца сокамі раслін, ёсць драпежнікі. Развіццё з няпоўным ператварэннем. Лічынкі маюць 4—5 узростаў, не кормяцца, мала- або нерухомыя. За год змяняецца да 10 пакаленняў.

Значэнне для чалавека

Большасць відаў шкодзяць сельскагаспадарчым, дэкаратыўным і лясным раслінам, пераносяць узбуджальнікаў вірусных хвароб раслін.

Літаратура

• Максімава С., Трухан М. Пузыраногія // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 13: Праміле — Рэлаксін / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2001. — Т. 13. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0216-4 (т. 13).