Пярэдняя Азія

Пярэдняя Азія (Заходняя Азія, Паўднёва-Заходняя Азія) — геаграфічны рэгіён у Азіі, які ўключае ў сябе, з геаграфічнага пункта гледжання, Закаўказзе, Капетдаг, Малаазіяцкае, Армянскае і Іранскае нагор’і, Месапатамію, Аравійскі паўвостраў і Левант, а з палітычнага пункта гледжання тры рэгіёна — Блізкі Усход (без Афрыканскай часткі), Сярэдні Усход і Паўднёвы Каўказ (часткова).

Пярэдняя Азія на карце свету

Пярэдняя Азія
Кантынент	Азія
Месцазнаходжанне	Азія
Тэрыторыя перакрываецца з	Сярэдні Усход
Колькасць насельніцтва	296 392 034 чал. (2023)[1]
Мяжуе з	Цэнтральная Азія і Паўднёвая Азія
Колькасць дзяцей, якія не вучацца ў школе	9 610 946[2]
Эканоміка тэмы	economy of West Asia[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Запыт «Заходняя Азія» перанакіроўваецца сюды; гл. таксама іншыя значэнні.

Пярэдняя Азія

Геалагічная будова

Большая частка Заходняй Азіі запоўнена горнымі сістэмамі Альпійскай геасінклінальнай вобласці, якія з’яўляюцца працягамі горных сістэм Паўднёвай Еўропы. У рэльефе яны выяўлены ў выглядзе нагор’яў з адносна прыпаднятымі ўкраіннымі ланцугамі і апушчанымі ўнутранымі пласкагор’ямі. На поўдзень ад іх прычляняецца Аравійска-Сірыйская глыба, якая ўяўляе частку Афрыканскай платформы. Аравійская вобласць ва ўсіх адносінах бліжэй да Паўночнай Афрыкі, чым да астатняй Азіі.

Прыродныя характарыстыкі

Агульнай характарыстыкай з’яўляецца перавага арыдных ландшафтаў з шырока распаўсюджанымі пустынямі, паўпустынямі і сухімі стэпамі, наяўнасцю вялікіх бяссцёкавых абласцей. Лепшай увільготненасцю адрозніваюцца ўзбярэжжы Міжземнага, Чорнага, поўдня Каспійскага мораў, а таксама паўднёвы захад Аравійскага паўвострава і некаторыя горныя раёны.

Рэгіён багаты нафтай (галоўным чынам у басейне Персідскага заліва і Каспійскага мора).

Важную ролю ў сельскай гаспадарцы большасці краін Пярэдняй Азіі адыгрывае наяўнасць пашавых угоддзяў, што вызначае развіццё тут жывёлагадоўлі (у многіх раёнах — качавога).

Сучасны палітычны падзел

Варта адзначыць, што Азербайджан і Грузію адносяць часткова або цалкам да спісу еўрапейскіх краін. Уключэнне Азербайджана і Грузіі ў спіс краін Заходняй Азіі, грунтуецца перш за ўсё на частковым геаграфічным размяшчэнні паміж Еўропай і Азіяй ^[3]

У наш час гэты рэгіён ахоплівае тэрыторыі дзяржаў:

Афганістан — звычайна не ўключаецца ў паняцце Заходняй Азіі Азербайджан (часткова) Арменія Бахрэйн Грузія (часткова) Егіпет (толькі Сінайскі паўвостраў) Ізраіль Іарданія Ірак Іран

Емен Катар  Кіпр Кувейт Ліван Аб’яднаныя Арабскія Эміраты Аман Саудаўская Аравія Сірыя Турцыя (часткова)

На тэрыторыі рэгіёна знаходзіцца таксама большасць часткова прызнаных дзяржаў свету:

• Рэспубліка Абхазія
•  Турэцкая Рэспубліка Паўночнага Кіпра
•  Паўднёвая Асеція
• Дзяржава Палесціна

А таксама непрызнаная дзяржава:

•  Нагорна-Карабахская Рэспубліка

Асноўныя этнічныя групы рэгіёна:

• азербайджанцы
• асірыйцы
• арабы
• армяне
• грэкі
• грузіны
• яўрэі
• курды
• мегрэлы
• лезгіны
• персы
• пуштуны
• талышы
• туркі
• туркаманы
• сваны

Зноскі

1. (unspecified title) — World Bank Open Data. Праверана 22 кастрычніка 2024.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q21540096'></a>
2. UNESCO Institute for Statistics

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q3152127'></a>
3. map europe, worldatlas. Worldatlas (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 19 лістапада 2013. Праверана 1 кастрычніка 2012.