Рагоз

Раго́з, пухоўка^[2][3], мячэ́ўнік^[4] (Týpha) — род кветкавых раслін сямейства Рагозавыя (Typhaceae). Налічвае каля 15 відаў^[3] (каля 20, на тэрыторыі былога СССР каля 15 відаў^[5]).

Рагоз
Рагоз шыракалісты (Typha latifolia). Батанічная ілюстрацыя з кнігі К. А. М. Ліндмана «Bilder ur Nordens Flora», 1917—1926
Навуковая класіфікацыя
Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Аднадольныя Парадак:  Метлюжкакветныя Сямейства:  Рагозавыя Род:  Рагоз
Міжнародная навуковая назва
Typha L.
Тыпавы від
Typha angustifolia L. [1] — Рагоз вузкалісты
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   42324 NCBI   4732 EOL   66364 GRIN   g:12513 IPNI   39601 FW   252000

Батанічнае апісанне

Балотныя і водныя расліны вышынёй да 4 м з тоўстымі паўзучымі карэнішчамі. Сцёблы неразгалінаваныя, патоўшчаныя ў ніжняй частцы. Лісце шырока- і вузкалінейнае, плоскае, часам даўжэйшае за сцябло. Кветкі дробныя, у шчыльных цыліндрычных суквеццях (катахах). Верхняя частка суквецця складаецца з тычынкавых кветак, ніжняя — з песцікавых кветак трох відаў^[5]. Плод — арэшак з дробнымі валаскамі.

Арэал

Пашыраны пераважна ва ўмераных паясах. На тэрыторыі Беларусі сустракаюцца 2 віды: рагоз вузкалісты (Typha angustifolia) і рагоз шыракалісты (Typha latifolia).

Віды

Спіс відаў

Typha lugdunensis

Typha minima

Typha laxmannii

Квітнеючыя суквецці-пачаткі рагоза вузкалістага (Typha angustifolia): зверху тычынкавая частка, знізу — песцікавая

Род па даных Каралеўскіх батанічных садоў К’ю ўключае 30 первічных і 7 гібрыдагенных відаў^[6]:

• Typha albida Riedl (1970)
• Typha alekseevii Mavrodiev (1999)
• Typha angustifolia L. (1753) typus^[1] — Рагоз вузкалісты, ці Пухоўка, ці Топкая пухоўка, ці Філаціка, ці Пухоўка вузкалістая
• Typha austro-orientalis Mavrodiev (2006)
• Typha azerbaijanensis Hamdi & Assadi (2003)
• Typha capensis (Rohrb.) N.E.Br. (1897)
• Typha caspica Pobed. (1950)
• Typha changbaiensis M.Jiang Wu & Y.T.Zhao (2000)
• Typha davidiana (Kronf.) Hand.-Mazz. (1938)
• Typha domingensis Pers. (1807)
• Typha elephantina Roxb. (1832)
• Typha grossheimii Pobed. (1949)
• Typha incana Kapit. & Dyukina (2008)
• Typha joannis Mavrodiev (2001)
• Typha kalatensis Assadi & Hamdi (2003)
• Typha latifolia L. (1753) — Рагоз шыракалісты, ці Пухоўка шыракалістая, ці Калавей, ці Плюшчэй, ці Кардоўнік, ці Рагаза, ці Пухоўка, ці Кіеўка, ці Мачула, ці Мячэўнік
• Typha laxmannii Lepech. (1801)
• Typha lugdunensis P.Chabert (1850)
• Typha minima Funck (1794)
• Typha orientalis C.Presl (1851)
• Typha pallida Pobed. (1949)
• Typha przewalskii Skvortsov (1943)
• Typha shuttleworthii W.D.J.Koch & Sond. (1844)
• Typha sistanica De Marco & Dinelli (1978)
• Typha subulata Crespo & Pérez-Mor. (1967)
• Typha tichomirovii Mavrodiev (2002)
• Typha turcomanica Pobed. (1949)
• Typha tzvelevii Mavrodiev (2002)
• Typha valentinii Mavrodiev (2000)
• Typha varsobica Krasnova (2002)

Гібрыдагенныя віды

• Typha ×argoviensis Hausskn (1897) [= Typha latifolia × Typha shuttleworthii]
• Typha ×bavarica Graebn. (1900) [= Typha angustifolia × Typha shuttleworthii]
• Typha ×gezei Rothm. (1940) [= Typha angustifolia × Typha domingensis]
• Typha ×glauca Godr. (1844) [= Typha angustifolia × Typha latifolia]
• Typha ×provincialis A.Camus (1910) [= Typha domingensis × Typha latifolia]
• Typha ×smirnovii Mavrodiev (2000) [= Typha latifolia × Typha laxmannii]
• Typha ×suwensis T.Shimizu (1989) [= Typha latifolia × Typha orientalis]

Зноскі

1. Звесткі пра род Typha у базе даных Index Nominum Genericorum Міжнароднай асацыяцыі па таксанаміі раслін (IATP). (англ.)
2. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 135. — 160 с. — 2 350 экз.
3. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 13: Праміле — Рэлаксін / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2001. — Т. 13. — С. 201. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0216-4 (т. 13).
4. мячэўнік // Тлумачальны слоўнік беларускай мовы
5. Рагоз (руск.) — артыкул з Вялікай савецкай энцыклапедыі (руск.)
6. Спіс відаў роду Рагоз на сайце Royal Botanic Gardens, Kew (англ.) (Праверана 7 чэрвеня 2014)