Станіслаў Вайцяхоўскі

Станіслаў Вайцяхоўскі (польск.: Stanisław Wojciechowski; 15 сакавіка 1869 — 9 красавіка 1953) — польскі палітычны і дзяржаўны дзеяч. Прэзідэнт Польшчы ў 1922—1926 гадах.

Станіслаў Вайцяхоўскі
польск.: Stanisław Wojciechowski
прэзідэнт Польшчы 22 снежня 1922 — 14 мая 1926
Папярэднік	Габрыэль Нарутовіч
Пераемнік	Ігнацы Масціцкі
Нараджэнне	15 сакавіка 1869(1869-03-15)[1][2][…] Каліш, Калішская губерня, Царства Польскае, Расійская імперыя[3]
Смерць	9 красавіка 1953(1953-04-09)[4][1][…] (84 гады) Галомбкі[d], Ursus[d], Варшава, Варшаўскае ваяводства, Польская Народная Рэспубліка
Месца пахавання	Старыя Павонзкі сабор Святога Яна Хрысціцеля ў Варшаве
Жонка	Марыя Вайцяхоўская[d]
Дзеці	Сафія Вайцяхоўская-Грабская[d] і Эдмунд Вайцяхоўскі[d]
Партыя	Польская народная партыя "Пяст"[d]
Член у	Саюз польскай моладзі[d]
Адукацыя	Варшаўскі ўніверсітэт
Дзейнасць	палітыка[5] і кааператыўны рух[d][5]
Месца працы	Галоўная школа сельскай гаспадаркі ў Варшаве
Аўтограф
Узнагароды
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Нарадзіўся 15 сакавіка 1869 года ў горадзе Каліш у шляхецкай сям’і. У 1888—1891 гадах вывучаў матэматыку і фізіку ў Варшаўскім універсітэце. Ва ўніверсітэце быў членам дзвюх падпольных арганізацый — Саюзу польскай моладзі і Саюзу рабочых. У 1891 годзе арыштаваны за ўдзел у польскім сацыялістычным руху, які выступаў за незалежнасць Польшчы. Пасля вызвалення пераязджае ў Парыж. У 1892 годзе ўдзельнічае ў стварэнні Польскай сацыялістычнай партыі, дзе ён пазнаёміўся і пасябраваў з Юзафам Пілсудскім. Заўсёды выступаў супраць тэрору як палітычнага інструмента. У 1895 годзе арыштаваны і высланы з Францыі, і да 1899 знаходзіўся ў Францыі нелегальна. У 1899 годзе перабіраецца ў Лондан, дзе вывучае прафсаюзны рух. У 1906 годзе вяртаецца ў Польшчу, выходзіць з шэрагаў Польскай сацыялістычнай партыі і працуе над стварэннем польскіх прафсаюзаў.

Падчас Першай сусветнай вайны Вайцяхоўскі, які лічыў, што Германія ўяўляе цяпер большую пагрозу для Польшчы, перабіраецца ў Маскву, дзе абіраецца старшынёй Рады Аб’яднання польскіх партый. У 1918 годзе дапамагае стварыць Польскае войска, аднак пад пагрозай арышту пакідае Маскву. З 1919 па 1920 год працуе міністрам унутраных спраў у трох розных урадах Польшчы. У гэты ж час удзельнічае ў распрацоўцы канстытуцыі Польшчы. У 1922 годзе абіраецца ў Сейм ад Польскай сялянскай партыі «Пяст».

20 снежня 1922 года быў абраны Прэзідэнтам Польшчы пасля забойства Габрыэля Нарутовіча. На гэтай пасадзе пасадзе знаходзіцца з 22 снежня 1922 года да 14 мая 1926 года. У 1926 годзе падчас Майскага перавароту ўзброеным шляхам быў адхілены ад улады сваім старым сябрам Пілсудскім. Пасля гэтага жыў прыватным жыццём і памёр у Галомбках каля Варшавы ў 1953 годзе ва ўзросце 84 гадоў.

Зноскі

1. Stanislaw Wojciechowski // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741'></a>
2. Stanisław Wojciechowski // Roglo — 1997. — 10000000 экз.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q83365652'></a>
3. Войцеховский Станислав // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
4. Войцеховский Станислав // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 27 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
5. Národní autority České republiky Праверана 7 лістапада 2022.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>