Стэфан Кеневіч

Стэфан Кеневіч (польск. Stefan Kieniewicz, (7 (20) верасня 1907, Дарашэвічы — 2 мая 1992, Канстанцін) — польскі гісторык і архівіст, даследчык гісторыі Польшчы XIX стагоддзя. Прафесар Варшаўскага ўніверсітэта і Польскай акадэміі навук^[5][6].

Стэфан Кеневіч
польск.: Stefan Kieniewicz
Дата нараджэння	7 (20) верасня 1907[1]
Месца нараджэння	Дарашэвічы, Ляскавіцкая воласць[d], Мазырскі павет, Мінская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	2 мая 1992(1992-05-02) (84 гады)
Месца смерці	Канстанцін-Язёрна, Гміна Канстанцін-Язёрна, Пясэчынскі павет, Мазавецкае ваяводства, Польшча
Месца пахавання	Старыя Павонзкі
Грамадзянства	Польшча
Бацька	Антоні Кеневіч[d]
Маці	Магдалена з Грабоўскіх[d]
Дзеці	Antoni Michał Kieniewicz[d] і Jan Kieniewicz[d]
Род дзейнасці	гісторык, архівіст, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера	гісторыя[2], архіўная справа[d][2] і архіваванне[d][3]
Месца працы	Варшаўскі ўніверсітэт
Навуковая ступень	доктар навук
Альма-матар	Ягелонскі ўніверсітэт Універсітэт імя Адама Міцкевіча
Член у	Польскае гістарычнае таварыства Польская акадэмія навук[4]
Узнагароды	honorary doctor of the Maria Curie-Skłodowska University[d] (1975)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Магіла Стэфана Кеневіча на Павонзкаўскіх могілках

Біяграфія

Нарадзіўся 20 верасня 1907 года ў Дарашэвічах на рацэ Прыпяць, у сям’і Антонія Кеневіча (1877—1960) і Магдалены Грабоўскай (1881—1961), паходзіў з вядомага літоўскага шляхецкага роду Кеневічаў герба Равіч з Мазырскага павета.

Скончыў Варшаўскую гімназію імя гетмана Яна Замойскага (1925). Скончыў гістарычны факультэт Познанскага ўніверсітэта (1930). У 1934 годзе абараніў доктарскую дысертацыю пад назвай «Польскае грамадства ў Вялікапольскім паўстанні 1848 года», напісаную пад кіраўніцтвам Марцэлія Хандэльсмана (апублікаваную ў 1935 годзе). З 1937 па 1944 год ён працаваў у архіве Казначэйства ў Варшаве. Падчас Другой сусветнай вайны служыў у інфармацыйна-прапагандысцкім бюро штаба Арміі Краёвай^[7]. Падчас Варшаўскага паўстання ён быў паранены, а пасля яго паразы знаходзіўся ў лагерах у Вюртэмбергу і Бадэне .

Пасля вайны пачаў працаваць у Інстытуце гісторыі Варшаўскага ўніверсітэта. Пасля заканчэння габілітацыі ў Ягелонскім універсітэце (1946) стаў намеснікам прафесара Варшаўскага ўніверсітэта, з 1949 года — дацэнтам, а з 1958 года — прафесарам. У 1949 годзе атрымаў акадэмічнае званне прафесара гуманітарных навук. У 1953—1968 гадах таксама працаваў у Інстытуце гісторыі Польскай акадэміі навук. У 1965 годзе стаў членам-карэспандэнтам Польскай акадэміі навук, а ў 1970 годзе — паўнапраўным членам. Быў членам і старшынёй (1969—1984) Камітэта па гістарычных навуках Польскай акадэміі навук. Быў членам Польскага гістарычнага таварыства (з 1974 года — ганаровы член) і Венгерскай акадэміі навук (з 1975 года — замежны член). Быў рэдактарам часопіса «Przegląd Historyczny» (1952—1992).^[8]

Навуковы даробак

Працаваў ва ўмовах панавання камуністычнай ідэалогіі ў польскай гістарычнай навуцы, перайшоў на пазіцыі марксісцкай метадалогіі^[9]. Быў адным з найлепшых у сваім пакаленні спецыялістаў па гісторыі зямель былой Рэчы Паспалітай перыяду «доўгага ХІХ стагоддзя». Даследаваў гісторыю барацьбы Польшчы за незалежнасць у ХІХ стагоддзі, грамадскіх рухаў ХІХ стагоддзя, развіцця польскай нацыянальнай самасвядомасці, гісторыю Варшавы.

Аўтар манаграфій «Адам Сапега (1828—1903)» (1939), «Легіён Міцкевіча 1848-49» (1957), «Брусельскі самотнік: аповесць пра Іаахіма Лялевеля» (1960).

Паўстанню 1863-64 года прысвечаны кнігі «Студзеньскае паўстанне» (2-е выд., 1983), «Дарашэвічы 1863» (1986). Узначальваў польска-савецкі камітэт па выданні крыніц па паўстанні 1863-64 гг.^[10] Яго працы сталі цэнтральнымі для характарыстыкі асобы Кастуся Каліноўскага ў польскай гістарыяграфіі 1970-90-х гадоў. Кеневіч быў упэўнены, што лічыць Каліноўскага беларускім нацыянальным героем нельга: ён дзейнічаў у рэчышчы польскага руху, не адрозніваў сябе ад палякаў, хаця галоўнай мэтай лічыў вызваленне беларускага і літоўскага народаў^[11].