Тэадор Сведберг

Тэадор Сведберг (шведск.: Theodor Svedberg; 30 жніўня 1884, Вальбу — 26 лютага 1971, Копарберг) — шведскі фізіка-хімік, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па хіміі ў 1926 годзе за яго працу па дысперсным сістэмам.

Тэадор Сведберг
шведск.: Theodor Svedberg
Дата нараджэння	30 жніўня 1884(1884-08-30)[1][2][…]
Месца нараджэння	Валба[d], Швецыя
Дата смерці	25 лютага 1971(1971-02-25)[3][4][…] (86 гадоў)
Месца смерці	Эрэбру, камуна Эрэбу, лен Эрэбру, Швецыя
Грамадзянства	Швецыя
Жонка	Андрэа Андрэен[d]
Дзеці	Эліяс Сведберг[d] і Hillevi Svedberg[d]
Род дзейнасці	хімік, выкладчык універсітэта, дзеяч мастацтваў
Навуковая сфера	біяхімія
Месца працы	Упсальскі ўніверсітэт
Альма-матар	Упсальскі ўніверсітэт (1907)
Навуковы кіраўнік	Oskar Widman[d][5] і Carl Benedicks[d][5]
Вядомыя вучні	Арнэ Вільгельм Каўрын Тыселіус
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Леапальдзіна Шведская каралеўская акадэмія навук Акадэмія навук СССР Каралеўскае фізіяграфічнае таварыства ў Лундзе[d] Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Расійская акадэмія навук Амерыканскае філасофскае таварыства[6] Нацыянальная акадэмія навук ЗША Q125750015? Гётынгенская акадэмія навук
Узнагароды	Björkén Prize[d] (1926) медаль Франкліна[d] (1949) замежны член Лонданскага каралеўскага таварыства[d] (15 чэрвеня 1944) ганаровы доктар Універсітэта Парыж IV Сарбона[d] (2 снежня 1950)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

У 1907 годзе скончыў Упсальскі ўніверсітэт і працаваў там жа (з 1921 года прафесар). З 1949 года дырэктар інстытута ядзернай хіміі (Інстытут Г. Вернера) у г. Упсала.

Аўтар навуковых прац пераважна па калоіднай хіміі, электрафарэзе, фізікахіміі бялкоў.

Эксперыментальна пацвердзіў (1906) распрацаваную А. Эйнштэйнам і М. Смалухоўскім тэорыю броўнаўскага руху. даказаў рэальнасць існавання малекул.

Прапанаваў метад ультрацэнтрыфугавання для выдалення калоідных часціц з раствораў (1919), у т.л. для седыментацыі бялкоў.

Стварыў першую аналітычную ультрыцэнтрыфугу, якая забяспечвала паскарэнне 5×10³×g (1923).

Вызначыў малекулярную масу і форму малекул бялкоў (1926).

Член Шведскай АН (1912), замежны член АН СССР (1966).

Быў жанаты з Андрэа Андрэен (1888—1972), дзеячкай міжнароднага жаночага дэмакратычнага руху, лаўрэаткай Міжнароднай Сталінскай прэміі «За ўмацаванне міру паміж народамі» (1953).

Навуковыя працы

• Die Existenz der Moleküle, Lpz., 1912
• Colloid chemistry, N. Y., 1924

Зноскі

1. The Svedberg // Нацыянальны музей Швецыі — 1792. Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q842858'></a>
2. Theodor (The) Svedberg // Brockhaus Enzyklopädie

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227'></a>
3. http://www.britannica.com/EBchecked/topic/575982/Theodor-HE-Svedberg
4. The Svedberg // Store norske leksikon — 1978. — ISSN 2464-1480

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q746368'></a>
5. The Academic Family Tree — 2005.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q21585670'></a>
6. NNDB — 2002.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1373513'></a>