Фердынанд I (кароль Румыніі)

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Фердынанд I.

Фердынанд I (рум.: Ferdinand I, поўнае імя Фердынанд Віктар Мейнард Альберт, 24 жніўня 1865 — 20 ліпеня 1927) — кароль Румыніі з дынастыі Гогенцолернаў-Зігмарынгенаў з 10 кастрычніка 1914 да сваёй смерці.

Фердынанд I
рум.: Ferdinand I
Кароль Румыніі 10 кастрычніка 1914 — 20 ліпеня 1927
Папярэднік	Караль I
Пераемнік	Міхай I
Спадчыннік	Караль II, пасля Міхай I
Нараджэнне	24 жніўня 1865(1865-08-24)[1][2][…] Зігмарынген, раён Зігмарынген[d], акруга Цюбінген[d], Германія[3]
Смерць	20 ліпеня 1927(1927-07-20)[1][4][…] (61 год) Сіная, Prahova County[d], Румынія[5]
Месца пахавання	Сабор у Курця-дэ-Арджэшы Курця-дэ-Арджэш[d]
Род	House of Hohenzollern-Sigmaringen[d], House of Hohenzollern-Sigmaringen (Romania)[d] і Hohenzollern-Sigmaringen[d]
Бацька	Леапольд Гогенцолерн-Зігмарынген[d]
Маці	Антонія Марыя Партугальская[d]
Жонка	Марыя Эдынбургская[d][6]
Дзеці	Караль II, Лізавета Румынская[d], Марыя, прынцэса Румыніі[d], Мікалай, прынц Румыніі[d], Ілеана Румынская[d] і Мірча Румынскі[d]
Веравызнанне	Каталіцтва
Адукацыя	Лейпцыгскі ўніверсітэт Цюбінгенскі ўніверсітэт
Манаграма
Званне	генерал
Узнагароды	Мальтыйскі ордэн
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Сын Леапольда Гогенцолерн-Зігмарынген і Антоніі Партугальскай. Пляменнік Караля I, апынуўся на прастоле з прычыны адмовы ад правоў бацькі (1880) і старэйшага брата Вільгельма (1888) стаць спадчынікамі. Пры гэтым, кіруючы праваслаўнай краінай, Фердынанд застаўся каталіком, з той умовай, што яго дзеці будуць выхоўвацца ў праваслаўнай веры.

У 1893 годзе ажаніўся з Марыяй, герцагіняй Эдынбургскай (1875—1938). Для сям’і спадчынніка прастола Караль I загадаў пабудаваць побач з каралеўскай рэзідэнцыяй замак Пелішор.

Паштовы блок. Румынія, 1993. Кароль Фердынанд I

Кіраванне Фердынанда пачалося неўзабаве пасля таго, як разгарэлася Першая сусветная вайна; у адрозненне ад дзядзькі, прыхільніка Германіі, ён прытрымліваўся нейтральных пазіцый, а ў 1916 пасля доўгіх перамоў Румынія ўступіла ў вайну на баку Антанты, што было ўспрынята Вільгельмам II як здрада дому Гогенцолернаў. Неўзабаве яна была разгромлена, і аўстра-германскія войскі занялі Бухарэст; Фердынанд быў вымушаны на некаторы час эміграваць.

Пасля вайны румынская дзяржава атрымала шырокія тэрытарыяльныя прырашчэнні (гл. Вялікая Румынія); у яе склад былі ўключаны Трансільванія і Букавіна, якія ўваходзілі ў Аўстра-Венгрыю, а таксама Бесарабія (апошняе не было прызнана СССР), якая належала Расійскай імперыі. У кастрычніку 1922 года Фердынанд быў каранаваны ў Алба-Юліі, традыцыйнай рэзідэнцыі трансільванскіх князёў.

Паваенныя гады былі азмрочаны канфліктам з сынам і спадчыннікам, кронпрынцам Каралем, які ўступіў у скандальны шлюб з адной са сваіх палюбоўніц і пакінуў краіну. Пазбавіўшы сына права атрымання ў спадчыну прастола, Фердынанд зрабіў непасрэдным пераемнікам малалетняга ўнука, Міхая I. Аднак праз тры гады пасля смерці Фердынанда Караль вярнуўся з-за мяжы, зрынуў сына і стаў валадарыць як Караль II.

Сям’я

Дзеці Фердынанда і Марыі:

• Караль (1893—1953), будучы кароль Румыніі Караль II
• Елізавета (1894—1956), у 1921 выйшла замуж за караля Грэцыі Георга II.
• Марыя (1900—1961), у 1922 выйшла замуж за караля Югаславіі Аляксандра I,
• Мікалай (1903—1978), у 1931 жаніўся з Жаннай Дзімітрэску-Тахані
• Ілеана (1909—1991), у 1931 выйшла замуж за эрцгерцага Антона Габсбург-Тасканскага, у другім шлюбе з Эцьенам Ісарэску
• Мірча (1913—1916).

Зноскі

1. Ferdinand I // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741'></a>
2. Ferdinand (Ferdinand I.) // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227'></a>
3. Deutsche Nationalbibliothek Record #119346397 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 10 снежня 2014.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578'></a>
4. Lundy D. R. Ferdinand Viktor Albert Meinrad von Hohenzollern-Sigmaringen, King of Romania // The Peerage Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q67129259'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q21401824'></a>
5. Deutsche Nationalbibliothek Record #119346397 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 30 снежня 2014.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578'></a>
6. (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.