Франц Верфель

Франц Ве́рфель (ням.: Franz Werfel, 10 верасня 1890, Прага, Аўстра-Венгрыя — 26 жніўня 1945, Беверлі-Хілз, ЗША) — аўстрыйскі паэт, раманіст і драматург.

Франц Верфель
Franz Werfel
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	10 верасня 1890(1890-09-10)[1][2][…]
Месца нараджэння	Прага, Аўстра-Венгрыя[3][4][…]
Дата смерці	26 жніўня 1945(1945-08-26)[5][1][…] (54 гады)
Месца смерці	Беверлі-Хілз, ЗША[6]
Пахаванне	Цэнтральныя могілкі ў Вене[d]
Грамадзянства	Аўстра-Венгрыя  ЗША
Бацька	Rudolf Werfel[d][7][6]
Маці	Albine Kussi[d][7][6]
Жонка	Альма Малер-Верфель
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	Паэт, раманіст, драматург.
Мова твораў	нямецкая
Прэміі	Franz-Grillparzer-Preis[d] (1926)
Подпіс
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Нарадзіўся ў заможнай яўрэйскай сям'і.

У ліцэі пазнаёміўся з Францам Кафкай і Максам Бродам.

У 1911—1912 адбываў вайсковую павіннасць. Адзін з заснавальнікаў венскага экспрэсіянізму, пазнаёміўся з Карлам Краусам і Рыльке. Напярэдадні Першай сусветнай вайны арганізаваў таварыства пацыфістаў разам з Марцінам Буберам і Максам Шэлерам.

У 1915—1917 ваяваў у шэрагах аўстрыйскай арміі на рускім фронце.

У 1929 ажаніўся з Альмай Малер, вельмі вядомай асобы ў культурных кругах Аўстрыі таго часу. У 1938 годзе, пасля аншлюса, перабраўся ў Францыю (Санары-сюр-Мер), затым, у 1940, з жонкай, Генрыхам Манам, яго жонкай і сынам Томаса Мана — з Францыі праз Пірэнеі ў Іспанію і Партугалію, а адтуль — у ЗША.

У 1941 годзе атрымаў амерыканскае грамадзянства.

Творы

Надмагілле Франца Верфеля

Раманы

• Nicht der Mörder, der Ermordete ist schuldig/ Не забойца, а забіты вінаваты (1920)
• Verdi/ Вердзі (1924)
• Paulus unter den Juden/ Павел сярод іўдзеяў (1926)
• Der Abituriententag. Die Geschichte einer Jugendschuld/ Аднакашнікі (1928)
• Barbara oder die Frömmigkeit/ Барбара, ці Набожнасць (1929)
• Die Vierzieg Tage des Musa Dagh/ Сорак дзён Муса-Дага (1933)
• Das Lied von Bernadett/ Песня Бернадэце (1941)
• Der Stern der Ungeborenen/ Зорка ненароджаных (1946)

Драмы

• Die Troerinnen/ Траянкі (1914, па Еўрыпіду)
• Spiegelmensch/ Чалавек з люстэрка (1920)
• Bocksgesang/ Казліная песня (1921)
• Juarez und Maximilian/ Хуарэс і Максіміліян (1925)
• In einer Nacht/ Аднойчы ўначы (1937)
• 1944 Jacobowsky und der Oberst/ Якабоўскі і палкоўнік (1944)

Вершы

• Der Weltfreund/ Сябар свету (1911)
• Wir sind/ Мы існуём (1913)
• Einander/ Адзін для аднаго (1915)
• Der Gerichtstag/ Судны дзень (1919)
• Neue Gedichte / Новыя вершы (1928)

Зборныя выданні

Верфель і герой яго рамана «Муса Даг» на марцы Арменіі 1995 года

• Gesammelte Werke in Einzelbänden/ Hrsg. v. Knut Beck. Frankfurt/Main, 1989—1993.

Прызнанне

• Лаўрэат прэмій Франца Грыльпарцэра (1926), Дзяржаўнай прэміі Чэхаславакіі (1927), прэміі Шылера (1930).

Зноскі

1. Franz Werfel // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741'></a>
2. Franz Werfel // Internet Broadway Database — 2000. Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q31964'></a>
3. Верфель Франц // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
4. Národní autority České republiky Праверана 23 лістапада 2019.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>
5. Верфель Франц // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 27 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
6. Catalog of the German National Library Праверана 14 жніўня 2025.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q23833686'></a>
7. Pas L. v. Genealogics — 2003.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q19847329'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q19847326'></a>