Цьмянец дурманячы
від раслін From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Цьмянец дурманячы, Цьмянец дурманлівы (Chaerophyllum temulum) — травяністая расліна, від роду Цьмянец (Chaerophyllum) сямейства Парасонавыя (Umbelliferae). Лектатып роду.
.jpg)
Звычайна двухгадовая расліна, якая расце па лясных узлесках, па абочынах дарог, чыгуначных насыпах, пустках і іншых парушаных месцапражываннях. Атрутная.
Remove ads
Батанічнае апісанне
Двухгадовая, радзей аднагадовая або монакарпічная шматгадовая травяністая расліна 40-80 (100—120) см вышынёй, з тонкім верацёнападобным коранем. Ад віда цьмянец клубняносны (Chaerophyllum bulbosum) адрозніваецца адсутнасцю клубнепадобнага патаўшчэння ў аснове сцябла.
Сцябло прамое, круглявае ў перасеку, полае, падоўжна баразёнкавае, у ніжняй частцы з фіялетавымі або цёмна-чырвонымі плямамі, пакрыта жорсткім апушэннем, слаба уздутае пад лісцем.
Лісце двойчы-тройчы пёрыстанадрэзанае, з кароткім жорсткім апушэннем, ніжняе — на хвосціках, верхнія — менш рассечанае, з тупымі шырокаяйцападобнымі дзелькамі.
Кветкі ў складаных парасоніках, якія складаюцца з 6-12 парасонаў, абгортка звычайна адсутнічае альбо з аднаго лісточка, абгортачкі маюцца, з пяццю—васьмю завостранымі ланцэтнымі лісточкамі, нярэдка зрастаюцца, з плёнкавым раснічастым краем. Маюцца аднаполыя і абодваполыя кветкі. Пялёсткі звычайна белыя, радзей чырванаватыя або жаўтлявыя, вонкавыя — буйнейшыя.
Віслаплоднікі падоўжанаяйцападобныя, 5-7 мм даўжынёй і 1-1, 5 мм шырынёй, бліскучыя, голыя. Вонкавы бок сямянак з пяццю рубцамі і чатырма баразёнкамі, рубцы да спеласці жоўта-карычневыя, баразёнкі цёмна-карычневыя; унутраны бок увагнуты.
Remove ads
Распаўсюджанне
Расліна, распаўсюджаная ў Еўропе і на Каўказе. У Расіі — часцей у чарназёмнай паласе, паўсюль даволі рэдкая. Сустракаецца ў лісцевых і мяшаных лясах, а таксама як пустазелле, у парушаных месцапражываннях.
Гаспадарчае значэнне і прымяненне
Атрутная расліна, ва ўсіх частках змяшчае херафілін[1] — бескіслародны лятучы алкалоід, раздражняльны абалонку кішэчніка і пры ўсмоктванні аказвальны наркатычнае дзеянне. Атручванни назіраліся ў коней, свіней, буйной рагатай жывёлы, ягнят. Для лячэння атручвання выкарыстоўваецца танін, танинутрымальныя і адсарбавальныя рэчывы.
Таксанамія
Сінонімы
- Bellia temulenta (L.) Bubani, 1899
- Chaerophyllum aureum sensu L., 1767, non 1753
- Chaerophyllum geniculatum Gilib., 1782, nom. inval.
- Chaerophyllum temulentum L., 1755
- Myrrhis temula (L.) All., 1785
- Myrrhis temulenta (L.) Sm., 1805
- Polgidon temulum (L.) Raf., 1840
- Scandix nutans Moench, 1794
- Scandix temula (L.) Roth, 1788
- Selinum temulum (L.) E.H.L.Krause, 1904
Зноскі
Літаратура
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads