Эмануэль Сведэнборг

Эмануэль Сведэнборг (шведск.: Emanuel Swedenborg, 29 студзеня 1688, Стакгольм — 29 сакавіка 1772, Лондан) — шведскі рэлігійны філосаф, тэолаг і вынаходнік.

Эмануэль Сведэнборг
Дата нараджэння	29 студзеня (8 лютага) 1688
Месца нараджэння	прыход Якуба і Яна[d], Швецыя[1]
Дата смерці	29 сакавіка 1772(1772-03-29)[1][2][…] (84 гады)
Месца смерці	Лондан, Англія, Каралеўства Вялікабрытанія[1]
Месца пахавання	Кафедральны сабор Упсалы[1]
Грамадзянства	Швецыя
Бацька	Jesper Swedberg[d][3][1]
Род дзейнасці	фізік, філосаф, багаслоў, матэматык, містык, пісьменнік, навуковец, вынаходнік, паэт
Навуковая сфера	тэасофія, прыродазнаўчыя навукі[4], філасофія[4], містыцызм[d][4], навука[4], discoveries and inventions[d][4] і літаратура[4]
Месца працы	Упсальскі ўніверсітэт
Альма-матар	Упсальскі ўніверсітэт[1]
Асноўныя інтарэсы	спірытуалізм
Член у	Шведская каралеўская акадэмія навук
Подпіс
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Нарадзіўся ў сям’і лютэранскага біскупа, прафесара тэалогіі. З дзяцінства цікавіўся навукамі, навучаўся па самастойна абранай праграме, што ў выніку паўплывала на фарміраванне рознабаковых ведаў. У 1709 г. скончыў Упсальскі ўніверсітэт.

У 1710—1715 гг. вандраваў па еўрапейскіх краінах, некаторы час жыў у Лондане, дзе вывучаў фізіку і механіку. У 1716—1718 гг. выдаваў у Швецыі навуковы часопіс «Паўночны Дэдал», у якім апублікаваў праект свайго лятальнага апарата. Займаў пасаду асэсара кіраўніцтва шахтамі, выконваў даручэнні пры двары Ульрыкі Элеаноры. З-за заікання адмовіўся ў 1724 г. выкладаць ва Упсальскім універсітэце.

У 1744 г. выехаў у працяглую вандроўку. Падчас знаходжання ў Нідэрландах у мроях убачыў Ісуса Хрыста, пасля чаго завёў дзённік мрояў і прыняў рашэнне займацца тэалогіяй.

Памёр у 1772 г. у Лондане пасля перанесенага інсульту.

Погляды

Эмануэль Сведэнборг меў досвед у розных навуках свайго часу, напісаў некалькі прац па мінералогіі, даследаваў чалавечы мозг і адным з першых прапанаваў ідэю нейрона. Выступаў за вегетарыянства. У рэлігійных пытаннях прытрымліваўся плюралізму. У канцы жыцця сфармуляваў так званае «нябеснае вучэнне», у якім выступаў за матэрыяльнасць душы, спасціжэнне свету праз інтуіцыю і ўяўленні, казаў пра тое, што другое прышэсце Ісуса Хрыста і Страшны Суд ужо адбыліся ў духоўным свеце.

Стаўленне сучаснікаў і нашчадкаў да спадчыны Эмануэля Сведэнборга не было адназначным, паколькі многія сцверджанні ён будаваў на аснове мрой і ўяў, да якіх адносіўся надзвычай сур’ёзна. Аказаў прамы ўплыў на погляды Імануіла Канта і Джона Уэслі. Тэалагічныя працы садзейнічалі станаўленню спірытуалізму.

Зноскі

1. Emanuel Swedenborg Праверана 1 лістапада 2017.
2. Emanuel Swedenborg // Nationalencyklopedin — 1999. Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1165538'></a>
3. Вл. Соловьев Сведенборг, Эммануил // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1900. — Т. XXIX. — С. 75–80.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q21596827'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q19908137'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q602358'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q23892964'></a>
4. Národní autority České republiky Праверана 19 красавіка 2025.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>