Павітуха (род раслін)

Павіту́ха^[3][4] (Cuscuta) — род кветкавых раслін сямейства Бярозкавыя (Convolvulaceae).

Павітуха
Павітуха еўрапейская (Cuscuta europaea)
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Паслёнакветныя Сямейства:  Бярозкавыя Трыба:  Cuscuteae Dumort., 1827 Род:  Павітуха
Міжнародная навуковая назва
Cuscuta L., 1753[1][2]
Сінонімы
Grammica Lour. Monogynella Des Moul.
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   30710 NCBI   4128 EOL   38297 IPNI   119176-3

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Павітуха.

Батанічнае апісанне

Павітуха еўрапейская (Cuscuta europaea). Батанічная ілюстрацыя з кнігі О. В. Тамэ «Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz», 1885

Аднагадовыя травяністыя паразітычныя расліны без каранёў і лісця. Сцябло павойнае, ніткападобнае, бясколернае ці аранжавага, жоўтага, ружаватага, чырванаватага колеру. У сцябле раслін адсутнічае хларафіл. Лісце рэдукавана ў лускавінкі. Павітуха абвівае расліну-гаспадара і ўкараняецца ў яе прысоскамі (гаўсторыямі), жывіцца яе сокам. Кветкі дробныя (2—7 мм), белага, ружаватага колеру, сабраныя ў клубочкі, парасонікі або гронкі. Плод — каробачка.

Распаўсюджанне і экалогія

На тэрыторыі Беларусі сустракаюцца павітуха еўрапейская (Cuscuta europaea), павітуха льняная (Cuscuta epilinum), павітуха чабаровая (Cuscuta epithynum)^[4].

Расліны роду з’яўляюцца паразітамі сельскагаспадарчых культур, кармавых траў, дзікарослых раслін і дрэў. Пустазелле. Парушаюць абмен рэчываў раслін-гаспадароў, затрымліваюць іх развіццё і рост, часта выклікаюць гібель. Размнажаюцца насеннем і часткамі сцябла^[5]. З’яўляюцца пераносчыкамі вірусных хвароб раслін^[5].

Віды

Род налічвае больш за 150^[4] відаў (171 від^[6]). Усе віды ядавітыя^[5].

Некаторыя з відаў:

• Cuscuta campestris Yunck. — Павітуха палявая
• Cuscuta epilinum Weihe — Павітуха льняная
• Cuscuta epithynum (L.) L. — Павітуха чабаровая
• Cuscuta europaea L. — Павітуха еўрапейская
• Cuscuta lupuliformis Krock. — Павітуха хмелепадобная
• Cuscuta suaveolens Ser. — Павітуха духмяная

Зноскі

1. Ліней К. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium — 5 — Стакгольм: 1754. — С. 60. — doi:10.5962/BHL.TITLE.746

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1754'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1043'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q40975586'></a>
2. Linnaeus C. Species Plantarum: Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas — 1753. — Т. 1. — С. 124.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q21856106'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1043'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q21856050'></a>
3. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 43. — 160 с. — 2 350 экз.
4. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 11: Мугір — Паліклініка / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 11.
5. Повилика // Праект «Архив природы России» Архівавана 23 кастрычніка 2019. (руск.)
6. Cuscuta Архівавана 5 верасня 2017. (англ.) // The Plant List