najproširenija jezička porodica From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Porodica indoevropskih jezika je jedna od najproširenijih jezičkih porodica, koja obuhvata gotovo sve evropske jezike (u Evropi i u zemljama koje su naselili Evropljani) i znatan broj jezika u jugozapadnoj i južnoj Aziji.[1] Ti jezici, posebno u svom starijem obliku, pokazuju takvu srodnost i takva podudarna obilježja u fonetici, morfologiji i leksici, da se bezuslovno mora zaključiti da su oni, u starije doba, bili tješnje međusobno povezani i da su tvorili jezičku zajednicu. Pretpostavljeni prajezik iz kojeg su se razvili svi indoevropski jezici naziva se praindoevropski jezik. Od njega nije ostalo nikakvog pisanog traga, ali se metodama komparativne lingvistike može rekonstruisati dio rječnika i gramatike tog jezika. Na osnovu rekonstruisanog rječnika može se pretpostaviti da se tim jezikom govorilo na prijelazu iz mlađeg kamenoga u bronzano doba.
Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori).
Rasprostranjenost indoevropskih jezika u svijetu
Većina koja govori jedan ili više indoevropskih jezika
Manjina koja govori jedan ili više indoevropskih jezika sa službenim statusom
Manjina koja govori jedan ili više indoevropskih jezika bez službenog statusa
Indoevropski jezici se načelno dijele u deset grana:
Baltoslavenska grana
Današnja rasprostanjenost indoevropskih jezika u njihovoj domovini Evroaziji:
Albanski
Armenski
Baltoslavenski (baltički)
Baltoslavenski (slavenski)
Keltski
Germanski
Helenski (grčki)
Indoiranski (indoarijski, iranski i nuristanski)
Italski (romanski)
Neindoevropski jezici
Prugaste oblasti označavaju gde je multilingvizam uobičajenGermanska grana
Germanski jezici su dio indoevropske jezičke porodice. Najraniji književni dokument na jednom germanskom jeziku je prijevod Svetog pisma episkopa Vulfile na gotski. Danas se germanski jezici dijele na tri grupe:
istočnogermanski jezici su mrtvi, a to su gotski, vandalski i burgundski.
zapadnogermanski su engleski, njemački (sa brojnim dijalektima, od kojih se neki vrlo razlikuju od standardnog njemačkog), holandski, flamanski, afrikans i jidiš.
Slavenski jezici u Evropi
Službeni jezik većine govornika
Neslužbeni, ko-službeni ili historijski jezik
Neslavenski ili bilingvalno korišten jezik
Germanske jezike odlikuje skup fonetskih promjena, prije svega u konsonantizmu (najupadljivije one promjene poznate pod zajedničkim imenom „grimov zakon“), restrukturiranje indoevropskog glagolskog sistema i visok procjenat riječi koje se ne nalaze van germanskog jezičkog prostora.
Remove ads
Italski jezici
Italski jezici su grana indoevropskih jezika u koju spadaju stari jezici poput latinskog, oskijskog, umbrijskog, itd, kao i moderni romanski jezici, koji su se razvili iz latinskog.
Romanski jezici su dio italskih jezika. Ovaj skup obuhvata jezike koji potiču od latinskog jezika. Većina njih se razvila iz narječja latinskog jezika, odnosno „vulgarnog latinskog“ (Latina vulgata), kojima su, po raspadu Rimskog carstva, govorili „obični“ ljudi na prostorima koje danas zauzimaju Italija, Portugal, Rumunija, Francuska i Španija.
Grčki jezik jedan od najbolje dokumentovanih jezika, kako svjetskih tako i indoevropskih jezika. Postoje pisani dokumenti na starom grčkom jeziku za period od skoro 3000 godina. Najstarija forma grčkog je mikenski grčki koji se govorio za vrijeme tzv. ahejskog perioda. Savremeni grčki je živi jezik i jedan od najbogatijih jezika današnjice, sa fondom od preko 600.000 riječi. Neki stručnjaci prenaglašavaju njegovu sličnost sa hiljadama godina starijim klasičnim grčkim. Razumjevanje između ova dva jezika je stvar rasprave.
Porodica indoevropskih jezika (zeleni — živi, crveni — izumrli jezici )
Remove ads
Albanski jezik
Albanski jezik je indoevropski jezik, koji sam predstavlja jednu granu ove porodice jezika. Tokom historije, albanski jezik je usvajao riječi iz niza stranih
jezika: latinskog, slavenskih jezika, turskog, starogrčkog, italijanskog i drugih jezika. Albanski jezik je u dalekoj vezi sa slavenskim i baltičkim jezicima, a smatra se da je u bliskoj vezi sa izumrlim ilirskim jezikom.
Armenski jezik
Glavni članak: Armenski jezik
Jezik Armena koristi otprilike 3 miliona ljudi. Sadrži elemente preuzetih iz drugih jezika, najviše perzijskog, grčkog i sirijskog. Od ostalih indoevropskih jezika razlikuje se fonetskim sistemom, koji je preuzet iz kavkaskih jezika. Staroarmenski je ostao u upotrebi u crkvi i nauci. Zajedno sa indoiranskim, baltoslovenskim, albanskim i tračkim jezicima pripada satemskoj skupini. Ima 32 dijalekta.
Potekli su od protokeltskog jezika. Tokom prvog milenijuma prije nove ere, korišten je širom Evrope, od Britanskih ostrva do Male Azije. Danas su keltski jezici ostali u upotrebi samo u nekim dijelovima Velike Britanije, Bretanje (Francuska) i Kanade.
Anatolski jezici predstavljaju grupu jezika koji su se govorili na tlu Male Azije, pa stoga imaju i drugi naziv - Maloazijski. Ovi jezici su faktički izumrli, ali je dokaz njihovog postojanja sačuvan u mnogim crkvenim spisima.
Stariji
Hetitski jezik †
Luvijski jezik †
Palajski jezik †
Noviji
Likijski jezik †
Lidijski jezik †
Karijski jezik †
Sidetijski jezik †
Pisidijski jezik †
Toharski jezici
Toharski jezici su jedna od najzagonetnijih grana indoevropske jezičke grupe. Sastoji se iz dva jezika, Toharski A (Turfanski, Arsi ili Istočno Toharski) i Toharski B (Kučeanski ili Zapadno Toharski). Ovi jezici su bili živi negdje od 6. do 8. vijeka, a onda su izumrli, usljed širenja Ujgurskih plemena.
Toharski jezici su korišteni u basenu rijeke Tarim u Centralnoj Aziji, što danas odgovara provinciji Sinkjang u Kini.
Ime jezika je uzeto od pojma Toharci (grčki: Τόχαροι, Tokharoi) koji su koristili grčki historičari (Ptolemej VI, 11, 6). Izraz Toharistan se obično povezuje sa Baktrijom u prvom milenijumu nove ere.
Remove ads
Paleobalkanski jezici
Na području Balkana i južne Italije se u antičko doba govorilo nekoliko jezika koji su klasifikovani kao indoevropski. Za njih se koristi zajednički naziv paleobalkanski jezici, iako su podaci o njima oskudni, pa se ne može tačno utvrditi koliko su oni bili srodni jedni drugima ili srodni ostalim indoevropskim jezicima.
![[icon]](#/media/Datoteka:Wiki_letter_w_cropped.svg){kind=small}