Mokraća

Mokraća (urin) je tečni tjelesni otpadni produkt, nastao u bubrezima procesom filtracije iz krvi. Eliminacija urina se vrši aktom mokrenja (uriniranje) kroz mokraćnu cijev. To je složena tečnost sastavljena od vode i različitih organskih i neorganskih materija. Njegova glavna uloga je da ukloni višak vode i minerala iz organizma, kao i krajnje produkte metabolizma, čime se održava ravnoteža tečnosti i hemijski sastav organizma.

Uzorak mokraće

Količina mokraće koja se izluči tokom dana naziva se diureza. Normalno zdrava osoba izbaci oko 1 do 1,5 litara urina u 24 sata. Količina zavisi od unosa tečnosti, temperature okoline i fizičke aktivnosti. Urin se uglavnom izlučuje danju, dok se noću luči manja količina.

Ako se u 24 sata izluči premalo mokraće, govori se o oliguriji, dok se potpuno prestanak mokrenja naziva anurija. Suprotno tome, prekomjerno mokrenje naziva se poliurija i obično ukazuje na određena patološka stanja. Oligurija može nastati ako je smanjena filtracija u glomerulima usljed slabijeg krvotoka, oštećenja bubrega ili trovanja. Također može nastati kod velikog gubitka tečnosti, kao npr. kod proljeva ili povraćanja. Ponekad oligurija može biti fiziološka ako se unosi malo tečnosti ili mnogo soli.

Poliurija se javlja kod prekomjernog uzimanja tečnosti ili kao posljedica bolesti, kao što su dijabetes melitus ili dijabetes insipidus. Ova pojava se smatra normalnom ako osoba popije puno tečnosti, npr. jedući lubenicu.

Svježa mokraća je bistra, ali stajanjem može postati blago zamućena.^[1]

Tvari koje se mogu naći u mokraći

• Neorganske tvari u mokraći: bikarbonati, hloridi, fosfor, sumpor, brom, fluor, jodidi, kalijum, kalcijum, magnezijum, željezo, bakar, cink, kobalt, selen, arsen, olovo, živa.
• Azotne tvari in mokraći: azot, urea, kreatin, kreatinin, guanidin, holin, karnitin, piperidin, spermidin, dopamin, epinefrin, norepinefrin, serotonin, triptamin, bilirubin, i dr.
• Aminokiseline u mokraći: alanin, karnozin, glicin, histidin, leucin, lizin, metionin, fenilalanin, serin, tirozin, valin, i dr.
• Proteini u mokraći: albumini, haptoglobini, transferin, imunoglobulini IgG, IgA, IgM, i dr.
• Enzimi u mokraći: laktadehidrogenaza, gama-glutamil trasferaza, alfa amilaza, uropepsinogen, lizozim, urokinaza, proteaza, i dr.
• Ugljikohidrati u mokraći: arabinoza, fukoze, ramoza, ketopentoza, glukoza, galaktoza, manoza, fruktoza, laktoza, sukroza, rafinoza, i dr.
• Vitamini u mokraći: vitamin B1, vitamin B2, vitamin B6, nikotinska kiselina, vitamin B12, biopterin, vitamin C i dr.
• Hormoni u mokraći: gonadotropin, kortikotropin, prolaktin, oksitocin, vazopresin, tiroksin, epinefrin, norepinefrin, dopamin, inzulin, eritropoetin, aldosteron, kortikosteron, cortizon, testosteron, progesteron, estrogen i dr.
• Aglutinini i precipitini
• Allantoin, DHEA, glukuronska kiselina, H-11, HUD, interleukin, prostaglandin, proteoglobulini...

Bakterije

Zdrava mokraća je normalno sterilna.

Boja

Normalna boja mokraće je svijetlo žuta zbog prisustva pigmenta urohroma, ali i od bilirubina i urobilina. Patološke boje mogu biti providna, bijela, crvena, zelena, siva, crna.

pH

pH urina se kreće oko 6, ali može varirati između 4.5 i 8.2.

Gustina

Gustina mokraće je oko 1.003-1.035 (g.cm⁻³)