Соьлжа (эрк)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Соьлжа (гӀалгӀ. Шолжа, оьрс. Сунжа[3]) — Къилбаседа Кавказан малхбален декъера эрк, Теркан аьтту га.


Дохалла — 278 км, бассейнан майда — 12 000[4] км². Хьост — Доккха Кавказан дукъан къилбаседа басе 1200 м лакхахь. Хин даржаран йукъара барам 3800 г/м³: шарахь хино охьахьо 12,2 млн тонн латта а, гӀум а. Леладо аренашна хи дуьллуш.
Remove ads
Соьлжан некъ
Соьлжа долало ломан Ушкорт массиверчу шешкара, цигара Учхутан ломан рагӀ йоькъуш, шина Сугулта а, Соьлже а ломан чӀоже кхочу. Кхин дӀа ГӀалгӀайчухула къилбаседехьа доьду 37 км гена. Эккажакъоьнгий-Йурт уллехь Соьлжа арадолу масех генца, 12 км охьадоьду Эльдархан-ГӀала кхаччалц. Кхузахь хи малхбалехьа доьрзий Заки-Эвла кхаччалц охьадоьду, ткъа цигара 85 км охьадахчи Терках кхета[5].
Хин раж
Соьлжан чохь хи даиман а шорта хуьлу. ЧӀогӀа а, дукха а догӀнаш даьхкичи хи дестий 4 м кхаччалц хьаладала таро ю. Хи деста апрель-май беттанашкахь, Ӏаьнан лайнаш дешачу хенахь а, алсама догӀнаш догӀучу хенахь а. XIX-XX бӀешерашкахь хи гӀорадора, дерриг аьлча санна, цхьаццанхьара хи чехка долу меттигаш йоцурш. Масалаш ду, оьрсийн эскарш шан тӀехула артиллерица а, безачу мохьца а Соьлжех довлуш[6], амма тӀаьхьарчу хенахь хи гӀорош дац, Кавказехь климат кӀадъялар бахьнехь.
Remove ads
Бахамехь пайда иэцар
XIX бӀешарахь нохчаша Соьлжин бердаш йисттера хьун хьокхий, бӀаьста хи дистича охьайохьуьйтура ГӀизлара йохка[7]. Соьлжан хи леладо аренашна хи дуьллуш, чӀара лоцуш.
Геннаш
Аьрру геннаш: Хьач-хи. Аьтту геннаш: Ӏасс, Валарг-хи, Гиха, Марта, ГӀой, Орга, Бас, Гумс.
Соьлжан тӀиера нах беха меттигаш
Соьлжан тӀехь ю:
- гӀаланаш – МагӀас, Несара, Эльдархан-ГӀала, Соьлжа-ГӀала, Гуьмсе.
- ярташ – Нижни Комгарон, Сунжа, Эккажакъоьнгий-Йурт, БурскӀелхе, Пхьилинкъоьнгийн-Йурт, Обарг-Йурт, Сипсо-ГӀала, Эна-Хишка, Шовдана-Йурт, СемаӀашка, Закан-Йурт, Хаьмбин-Ирзе, ГӀуларе, Ӏалхан-ГӀала, Ӏалхан-Йурт, Чурт-тогӀи, Баса-ГӀала, БоргӀане.
Филателехь


Билгалдахарш
Литература
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads