Edeirnion
cwmwd a bro yng ngogledd Cymru a fu'n rhan o Bowys ac wedyn o Wynedd yn yr Oesoedd Canol From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Cwmwd a bro yng ngogledd Cymru a fu'n rhan o Bowys ac wedyn o Wynedd yn yr Oesoedd Canol yw Edeirnion (ceir y ffurf hynafiaethol Edeyrnion weithiau hefyd). Yn ôl traddodiad fe sefydlwyd gan Edern, un o feibion Cunedda, a roddodd iddo ei enw.
Ffiniai'r cwmwd â chantref Penllyn ac arglwyddiaeth Dinmael i'r gorllewin, cymydau Colion a Llannerch (cantref Dyffryn Clwyd) a Iâl i'r gogledd, cymydau Nanheudwy a Cynllaith (Swydd y Waun) i'r dwyrain, a chantref Mochnant i'r de.
Dominyddir yr ardal gan Ddyffryn Edeirnion ac Afon Dyfrdwy. Yma y ceid y tir ffwrythlonaf, rhwng y bryniau i'r gogledd, i gyfeiriad Dinmael, a mynyddoedd Y Berwyn i'r de. Corwen oedd canolfan bwysicaf y cwmwd.
Am y rhan fwyaf o'r Oesoedd Canol bu Edeirnion yn rhan o deyrnas Powys, ond daeth i feddiant Gwynedd ar ddechrau'r 13g. Yn ddiweddarach daeth yn rhan o'r Sir Feirionnydd newydd a grewyd mewn canlyniad i Statud Rhuddlan yn 1282. Roedd yn un o gadarnleoedd Owain Glyndŵr ar ddechrau'r 15g. Erbyn heddiw mae'r rhan fwyaf o diriogaeth yr hen gwmwd yn gorwedd yn Sir Ddinbych.
Remove ads
Cyfeiriadau
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads