Rhestr elfennau yn nhrefn eu darganfyddiad

From Wikipedia, the free encyclopedia

Remove ads

Mae rhai elfennau wedi eu hadnabod am filoedd o flynyddoedd, ac eraill wedi eu darganfod yn y blynyddoedd a chanrifoedd diwethaf.

Cyn y 12fed ganrif

Nid yw'n bosib rhoi dyddiad penodol ar gyfer darganfyddiad cyntaf yr elfennau hyn.

  • copr (Cu; rhif atomig 29)
  • plwm (Pb; rhif atomig 82)
  • aur (Au; rhif atomig 79)
  • arian (Ag; rhif atomig 47)
  • haearn (Fe; rhif atomig 26)
  • carbon (C; rhif atomig 6)
  • tun (Sn; rhif atomig 50)
  • sylffwr (S; rhif atomig 16)
  • mercwri (Hg; rhif atomig 80)

Mae awgrymiadau i alwminiwm gael ei ddarganfod yn ystod y cyfnod Rhufeinig, ond nid oes tystiolaeth gadarn am hyn felly rhoddir y clod i Hans Christian Ørsted a'i darganfu ym 1825.

Remove ads

13g

  • 1250 - Arsenig (As; rhif atomig 33): Darganfuwyd gan Albertus Magnus

15g

  • 1450 - Antimoni (Sb; rhif atomig 51): Disgrifiad cyntaf gan Tholden

16g

17g

18g

  • 1737 - Cobalt (Co; rhif atomig 27): Darganfuwyd gan Georg Brandt
  • 1741 - Platinwm (Pt; rhif atomig 78): Darganfuwyd gan Charles Wood
  • 1751 - Nicel (Ni; rhif atomig 28): Arwahanwyd o niccolit gan Axel Fredrik Cronstedt.
  • 1753 - Bismwth (Bi; rhif atomig 83): Darganfuwyd gan Claude Geoffroy le Jeune (Claude Geoffroy yr iau)
  • 1755 - Magnesiwm (Mg; rhif atomig 12): Darganfuwyd gan Joseph Black
  • 1766 - Hydrogen (H; rhif atomig 1): Darganfuwyd gan Henry Cavendish
  • 1772 - Nitrogen (N; rhif atomig 7): Darganfuwyd gan Daniel Rutherford
  • 1774
    • Ocsigen (O; rhif atomig 8): Darganfuwyd gan Joseph Priestley
    • Clorin (Ch; rhif atomig 17): Darganfuwyd gan Carl Wilhelm Scheele
    • Manganîs (Mn; rhif atomig 25): Darganfuwyd gan Johan Gottlieb Gahn
  • 1778 - Molybdenwm (Mn; rhif atomig 42): Darganfuwyd gan Carl Wilhelm Scheele
  • 1782 - Telwriwm (Te; rhif atomig 52): Darganfuwyd gan Franz-Joseph Müller von Reichenstein
  • 1783 - Twngsten (W; rhif atomig 74): Darganfuwyd gan y brodyr José Elhuyar a Fausto Elhuyar
  • 1789
    • Wraniwm (U; rhif atomig 92): Darganfuwyd gan Martin Heinrich Klaproth
    • Sirconiwm (Zr; rhif atomig 40): Darganfuwyd gan Martin Heinrich Klaproth
  • 1793 - Strontiwm (Sr; rhif atomig 38): Darganfuwyd gan Martin Heinrich Klaproth
  • 1794 - Ytriwm (Y; rhif atomig 39): Darganfuwyd gan Johan Gadolin
  • 1797
    • Titaniwm (Ti; rhif atomig 22): Darganfuwyd gan Martin Heinrich Klaproth
    • Cromiwm (Cr; rhif atomig 24): Darganfuwyd gan Nicolas-Louis Vauquelin
  • 1798 - Beriliwm (Be; rhif atomig 4): Darganfuwyd gan Nicolas-Louis Vauquelin
Remove ads

19g

  • 1801
    • Fanadiwm (V; rhif atomig 23): Darganfuwyd gan Andrés Manuel del Río, ond ni chadarnhawyd y darganfyddiad nes 1831
    • Niobiwm (Nb; rhif atomig 41): Darganfuwyd gan Charles Hatchett, enw gwreiddiol: Columbiwm
  • 1802 - Tantalwm (Ta; rhif atomig 73): Darganfuwyd gan Anders Ekeberg
  • 1803
  • 1807
  • 1808
  • 1811 - Ïodin (I; rhif atomig 53): Darganfuwyd gan Bernard Courtois
  • 1817
    • Lithiwm (Li; rhif atomig 3): Darganfuwyd gan Johan August Arfwedson
    • Cadmiwm (Cd; rhif atomig 48): Darganfuwyd yn annibynnol gan Friedrich Strohmeyer a K.S.L Hermann
    • Seleniwm (Se; rhif atomig 34): Darganfuwyd gan Jöns Jakob Berzelius
  • 1823 - Silicon (Si; rhif atomig 14): Darganfuwyd gan Jöns Jakob Berzelius
  • 1825 - Alwminiwm (Al; rhif atomig 13): Darganfuwyd gan Hans Christian Ørsted
  • 1826 - Bromin (Br; rhif atomig 35): Darganfuwyd gan Antoine Jerome Balard
  • 1828
    • Thoriwm (Th; rhif atomig 90): Darganfuwyd gan Jöns Jakob Berzelius
    • Beriliwm (Be; rhif atomig 4): Darganfuwyd yn annibynnol gan Friedrich Wöhler a A.A.B. Bussy
  • 1839 - Lanthanwm (La; rhif atomig 57): Darganfuwyd gan Carl Gustaf Mosander
  • 1843
    • Terbiwm (Tb; rhif atomig 65): Darganfuwyd gan Carl Gustaf Mosander
    • Erbiwm (Er; rhif atomig 68): Darganfuwyd gan Carl Gustaf Mosander
  • 1844 - Rwtheniwm (Ru; rhif atomig 44): Darganfuwyd gan Karl Klaus
  • 1860
    • Cesiwm (Cs; rhif atomig 55): Darganfuwyd gan Robert Bunsen
    • Rwbidiwm (Rb; rhif atomig 37): Darganfuwyd gan Robert Bunsen
  • 1861 - Thaliwm (Tl; rhif atomig 81): Darganfuwyd gan Sir William Crookes
  • 1863 - Indiwm (In; rhif atomig 49): Darganfuwyd gan Ferdinand Reich a Theodor Richter
  • 1868- Heliwm (He; rhif atomig 2): Darganfuwyd yn annibynnol gan Pierre Janssen a Norman Lockyer.
  • 1875 - Galiwm (Ga; rhif atomig 31): Darganfuwyd gan Paul Émile Lecoq de Boisbaudran
  • 1878
    • Yterbiwm (Yb; rhif atomig 70): Darganfuwyd gan Jean Charles Galissard de Marignac
    • Holmiwm (Ho; rhif atomig 67): Darganfuwyd gan Marc Delafontaine a Jacques Louis Soret
  • 1879
    • Thwliwm (Tm; rhif atomig 69): Darganfuwyd gan Per Teodor Cleve
    • Scandiwm (Sc; rhif atomig 21): Darganfuwyd gan Lars Fredrik Nilson
    • Samariwm (Sm; rhif atomig 62): Darganfuwyd gan Paul Émile Lecoq de Boisbaudran
  • 1880 - Gadoliniwm (Gd; rhif atomig 64): Darganfuwyd gan Jean Charles Galissard de Marignac
  • 1885
    • Praseodymiwm (Pr; rhif atomig 59): Darganfuwyd gan Carl Auer von Welsbach.
    • Neodymiwm (Nd; rhif atomig 60): Darganfuwyd gan Carl Auer von Welsbach.
  • 1886
    • Germaniwm (Ge; rhif atomig 32): Darganfuwyd gan Clemens Winkler
    • Fflworin (F; rhif atomig 9): Darganfuwyd gan Joseph Henri Moissan
    • Dysprosiwm (Dy; rhif atomig 66): Darganfuwyd gan Paul Emile Lecoq de Boisbaudran
  • 1894 - Argon (Ar; rhif atomig 18): Darganfuwyd gan William Ramsay
  • 1898
    • Neon (Ne; rhif atomig 10): Darganfuwyd gan William Ramsay
    • Crypton (Kr; rhif atomig 36): Darganfuwyd gan William Ramsay
    • Senon (Xe; rhif atomig 54): Darganfuwyd gan William Ramsay
    • Radiwm (Ra; rhif atomig 88): Darganfuwyd gan Pierre Curie a Marie Curie
    • Radon (Rn; rhif atomig 86): Darganfuwyd gan Friedrich Ernst Dorn
    • Poloniwm (Po; rhif atomig 84): Darganfuwyd gan Pierre a Marie Curie
  • 1899 - Actiniwm (Ac; rhif atomig 89): Darganfuwyd gan André-Louis Debierne
Remove ads

20g

  • 1901 - Ewropiwm (Eu; rhif atomig 63): Darganfuwyd gan Eugène-Antole Demarçay.
  • 1907 - Lwtetiwm (Lu; rhif atomig 71): Darganfuwyd gan Georges Urbain
  • 1917 - Protactiniwm (Pa; rhif atomig 91): Darganfuwyd gan Lise Meitner ac Otto Hahn
  • 1923 - Haffniwm (Hf; rhif atomig 72): Darganfuwyd gan Dirk Coster
  • 1925 - Rheniwm (Re; rhif atomig 75): Darganfuwyd gan Walter Noddack ac Ida Tacke
  • 1937 - Technetiwm (Tc; rhif atomig 43): Darganfuwyd gan Carlo Perrier
  • 1939 - Ffransiwm (Fr; rhif atomig 87): Darganfuwyd gan Marguerite Derey
  • 1940
  • 1941 - Plwtoniwm (Pu; rhif atomig 94): Darganfuwyd gan Glenn T. Seaborg, Arthur C. Wahl, Joseph W. Kennedy ac Emilio G. Segrè
  • 1944 - Curiwm (Cm; rhif atomig 96): Darganfuwyd gan Glenn T. Seaborg
  • 1945
    • Americiwm (Am; rhif atomig 95): Darganfuwyd gan Glenn T. Seaborg
    • Promethiwm (Pm; rhif atomig 61): Darganfuwyd gan J.A. Marinsky
  • 1949 - Berkeliwm (Bk; rhif atomig 97): Darganfuwyd gan Albert Ghiorso, Glenn T. Seaborg, Stanley G. Thompson a Kenneth Street Jr.
  • 1950 - Califforniwm (Cf; rhif atomig 98): Darganfuwyd gan Albert Ghiorso, Glenn T. Seaborg
  • 1952 - Einsteiniwm (Es; rhif atomig 99): Darganfuwyd gan Labordy Argonne, Labordy Los Alamos, a Phrifysgol Califfornia
  • 1953 - Ffermiwm (Fm; rhif atomig 100): Darganfuwyd gan Labordy Argonne, Labordy Los Alamos, a Phrifysgol Califfornia
  • 1955 - Mendelefiwm (Md; rhif atomig 101): Darganfuwyd gan Glenn T. Seaborg ac Evans G. Valens
  • 1958 - Nobeliwm (No; rhif atomig 102): Darganfuwyd gan Athrofa Ffiseg Nobel. Ar ôl Alfred Nobel.
  • 1961 - Lawrenciwm (Lr; rhif atomig 103): Darganfuwyd gan Albert Ghiorso. Ar ôl Ernest Lawrence.
  • 1964 - Rutherfordiwm (Rf; rhif atomig 104): Darganfuwyd gan yr Athrofa Ymchwil Niwclear yn Dubna, Rwsia.
  • 1970 - Dubniwm (Db; rhif atomig 105): Darganfuwyd gan Albert Ghiorso. Enwyd ar ôl Dubna, Rwsia.
  • 1974 - Seaborgiwm (Sg; rhif atomig 106): Darganfuwyd gan yr Athrofa Ymchwil Niwclear? a Phrifysgol Califfornia, Berkeley
  • 1976 - Bohriwm (Bh; rhif atomig 107): Darganfuwyd gan Y. Oganessian et al, Dubna a chadarnhawyd gan GSI (Gesellschaft für Schwerionenforschung mbH) yn 1982
  • 1982 - Meitneriwm (Mt; rhif atomig 109): Darganfuwyd gan Peter Armbruster a Gottfried Münzenberg, GSI (Gesellschaft für Schwerionenforschung mbH)
  • 1984 - Hasiwm (Hs; rhif atomig 108): Darganfuwyd gan Peter Armbruster a Gottfried Münzenberg, GSI (Gesellschaft für Schwerionenforschung mbH)
  • 1994
    • Darmstadtiwm (Ds; rhif atomig 110): Darganfuwyd gan S. Hofmann, V. Ninov et al, GSI (Gesellschaft für Schwerionenforschung mbH)
    • Roentgeniwm (Rg; rhif atomig 111): Darganfuwyd gan S. Hofmann, V. Ninov et al, GSI (Gesellschaft für Schwerionenforschung mbH)
  • 1996 - Coperniciwm (Cn; rhif atomig 112): Darganfuwyd gan S. Hofmann, V. Ninov et al, GSI (Gesellschaft für Schwerionenforschung mbH)
  • 1999 - Fflerofiwm (Fl; rhif atomig 114): Darganfuwyd gan yr Athrofa Ymchwil Niwclear yn Dubna, Rwsia
Remove ads

21ain ganrif

  • 2001 - Lifermoriwm (Lv; rhif atomig 116): Darganfuwyd gan yr Athrofa Ymchwil Niwclear yn Dubna, Rwsia.
  • 2004
    • Nihoniwm (Nh; rhif atomig 113): Darganfuwyd gan yr Athrofa Ymchwil Niwclear yn Dubna, Rwsia a Labordy Cenedlaethol Lawrence Livermore
    • Moscofiwm (Mc; rhif atomig 115): Darganfuwyd gan yr Athrofa Ymchwil Niwclear yn Dubna, Rwsia a Labordy Cenedlaethol Lawrence Livermore
  • 2006 - Oganeson (Og; rhif atomig 118): Darganfuwyd gan yr Athrofa Ymchwil Niwclear yn Dubna, Rwsia a Labordy Cenedlaethol Lawrence Livermore
  • 2009 - Tenesin (Ts; rhif atomig 117): Darganfuwyd gan yr Athrofa Ymchwil Niwclear yn Dubna, Rwsia a Labordy Cenedlaethol Lawrence Livermore
Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads