جنگ در افغانستان (۲۰۲۱–۲۰۰۱)
درگیدی مسلحانه در افغانستان / From Wikipedia, the free encyclopedia
جنگ در افغانستان یک درگیری مسلحانه از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۲۱ در افغانستان بود.[63] این جنگ با حمله ایالات متحده و متحدانش،[64] پس از حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر، آغاز شد که امارت اسلامی افغانستان تحت حاکمیت طالبان را سرنگون و القاعده را از یک پایگاه امن عملیات در این کشور محروم کرد.[65] این جنگ، بیشتر بین طالبان که مخالف ناتو و نیروهای مسلح افغانستان بودند، درگرفت. طالبان ۱۹ سال و ۸ ماه بعد پس از شکست نیروهای مسلح افغانستان پس از عقبنشینی بیشتر نیروهای ناتو قدرت را به دست آوردند.[66][67][68] این طولانیترین جنگ در تاریخ آمریکاست که از جنگ ویتنام (۱۹۷۵–۱۹۵۵) تقریباً پنج ماه پیشی گرفت.
جنگ در افغانستان (۲۰۲۱–۲۰۰۱) | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
بخشی از جنگ با تروریسم، و جنگهای پیوسته از ۱۹۷۸ تاکنون | ||||||||||
از بالا راست به چپ در هر دریف: هواپیمای جنگنده نیروی هوایی ایالات متحده در حال فروریختن جیدم بر غاری در شرق افغانستان؛ سربازان آمریکایی در نبرد با نیروهای طالبان در ولایت کنر؛ سرباز افغان در حال بررسی درهای در استان پروان؛ سربازان انگلیسی در حال آماده شدن برای سوار شدن بر یک شینوک در عملیات تور شزاده؛ یک سرباز ارتش ملی افغانستان در حال بررسی در بالای یک هاموی؛ نیروهای پیروز طالبان کابل را تأمین میکنند؛ سربازان افغان و آمریکایی در برف در ولایت لوگر | ||||||||||
| ||||||||||
طرفهای درگیر | ||||||||||
تهاجم (۲۰۰۱): ائتلاف شمال ایالات متحده آمریکا بریتانیا کانادا استرالیا ایتالیا نیوزیلند[2] آلمان[3] |
تهاجم (۲۰۰۱): امارت اسلامی افغانستان[4] القاعده تشکیلات ۰۵۵[5][6] حزب حرکت اسلامی ازبکستان[7] تحریک نفاذ شریعت محمدی[8] جنبش اسلامی ترکستان شرقی[9] | |||||||||
دورهٔ آیساف/RS
(۲۰۲۱–۲۰۱۵) (۳۶ کشور)[10] |
دورهٔ آیساف/RS (۲۰۰۱–۲۰۲۱):
(شبه قاره هند)[13] گروههای جداشده از طالبان پشتیبانی شده توسط:
| |||||||||
فرماندهان و رهبران | ||||||||||
محمداشرف غنی جو بایدن بوریس جانسون اسکات موریسون ماریو دراگی آنگلا مرکل کنت مکنزی جان اف کمبل افراد سابق
|
ملا عمر # اختر محمد منصور † جلالالدین حقانی #[30] عبیدالله آخند †[31] دادالله †[31] گلبدین حکمتیار اسامه بن لادن † ایمن الظواهری † عاصم عمر † حاجی نجیبالله[32] |
شهاب المهاجر[33] حافظ سعید خان † مولوی حبیبالرحمان[34] عبدالحسیب لوگری † عبدالرحمان غالب † ابوسعد ارهابی † عبدالله اورکزی (اسیر) قاری حکمت † نعمت داوود احمد صوفی † محمد زهران † اشفق احمد صوفی † | ||||||||
قوا | ||||||||||
نیروهای امنیت ملی: ۳۵۲٬۰۰۰[35] |
طالبان: ۶۰٬۰۰۰
حزب اسلامی گلبدین حکمتیار: ۱٬۵۰۰–۲٬۰۰۰+[42] IEHCA: ۳٬۰۰۰–۳٬۵۰۰[16] فدای محض: ۸٬۰۰۰[32] | داعش-خ.: ۳٬۵۰۰–۴٬۰۰۰ (۲۰۱۸، در افغانستان)[46] | ||||||||
تلفات و خسارات | ||||||||||
نیروهای امنیتی افغان نیروهای ائتلاف:
مجروح: ۲۳٬۵۳۶ <div class="plainlist " style="margin-right: خطای عبارت: نویسه نقطهگذاری شناخته نشده «۵»em; ">
| ۵۱٬۱۹۱+ نفر کشته شدند[47] (بیش از ۲٬۰۰۰ جنگجوی القاعده)[43] | داعش-خ.: ۲٬۴۰۰+ کشته شده[28] | ||||||||
کشتهشدهگان غیرنظامی: ۴۶٬۳۱۹[47] مجموع تمام کشتهشدهگان: ۲۱۲٬۱۹۱+ | ||||||||||
a فهرست ادامهدار شامل کشورهایی است که کمتر از ۲۰۰ سرباز آنها تا نوامبر ۲۰۱۴ مشارکت داشتهاند.[61] b فهرست ادامهدار شامل کشورهایی است که از ماه مه ۲۰۱۷ کمتر از ۲۰۰ سرباز آنها مشارکت داشتهاند.[62] |
ائتلافی بیش از ۴۰ کشور (از جمله همه اعضای ناتو) پس از دستیابی به اهداف ابتدایی یک مأموریت امنیتی در این کشور به نام نیروهای بینالمللی کمک به امنیت (آیساف) تشکیل دادند، (مأموریت حمایت قاطع در سال ۲۰۱۴ جایگزین آن شد) که در آن برخی از اعضا به همراه حکومت افغانستان درگیر رزم نظامی بودند.[69] این جنگ بیشتر بین طالبان[70] و نیروهای مسلح افغانستان و نیروهای همپیمانش بود؛ اکثریت سربازان و کارکنان آیساف/آراس از نیروهای مسلح ایالات متحده آمریکا هستند.[69] آمریکا نام رمزی جنگ را «عملیات آزادی بلندمدت» (۲۰۱۴–۲۰۰۱) و «عملیات دیدهبان آزادی» (۲۰۲۱–۲۰۱۵) تعیین کرد.[71][72]
در پی حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ جورج دبلیو بوش رئیسجمهور ایالات متحده آمریکا به گروه طالبان هشدار داد که گروه تروریستی القاعده را از افغانستان تحویل آمریکا دهد. به دنبال خودداری طالبان از پذیرش درخواست ایالات متحده آمریکا فرمان حمله به افغانستان در ۷ اکتبر ۲۰۰۱ میلادی با نام رسمی عملیات بلندمدت آزادی صادر شد. بریتانیا از سال ۲۰۰۲ میلادی فعالیتهای نظامی مستقل خود را آغاز کرد. هدف اصلی این جنگ، مبارزه و از بین بردن القاعده، طالبان و حامیان آن بود. تقریباً یک ماه بعد رژیم طالبان سقوط کرد و با برگزاری کنفرانس بُن حامد کرزی به قدرت رسید و در انتخابات ریاست جمهوری افغانستان به مقام ریاست جمهوری برگزیده شد. در سال ۲۰۰۳ طالبان شورشی علیه دولت جدید افغانستان آغاز کرد.[73] طالبان جنگ نامتقارن با حملات چریکی و کمین در حومه شهر، حملات انتحاری علیه اهداف شهری، کشتن نیروهای ائتلاف با هدف انتقام همرزمانشان گزارش شدهاست.[74] طالبان از ضعفهای دولت افغانستان برای اعمال نفوذ در مناطق روستایی جنوب و شرق افغانستان استفاده کرد. درگیری از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۹ افزایش یافت.[75] آیساف با افزایش گسترده نیروهای خود برای عملیات ضد شورشی به «پاکسازی و تصرف» روستاها پرداخت.[76] تعداد سربازان در سال ۲۰۰۹ شروع به افزایش کرد و تا سال ۲۰۱۱ به ۱۴۰٬۰۰۰ سرباز خارجی تحت فرماندهی آیساف و ایالات متحده افزایش یافت که در افغانستان فعالیت میکردند.[77]
به دنبال کشته شدن اسامه بن لادن در سال ۲۰۱۱ (علت اصلی بهانه جنگ)، رهبران ناتو استراتژی خروج نیروهای خود را آغاز کردند. در ۲۸ دسامبر ۲۰۱۴، ناتو بهطور رسمی عملیات رزمی آیساف در افغانستان را پایان داد و مسئولیت امنیتی کامل را بهطور رسمی به دولت افغانستان واگذار کرد[78][79][80]
نیروهای ائتلاف که نتوانستند طالبان را از طریق نظامی ریشه کن کنند، برای پایان دادن به درگیری به دیپلماسی روی آوردند. این تلاشها در ۲۹ فوریه ۲۰۲۰ به اوج خود رسید، زمانی که ایالات متحده و طالبان توافقنامه صلح مشروطی را در دوحه[81] امضا کردند که بر اساس آن نیروهای آمریکایی تا ۱۴ ماه از افغانستان خارج میشدند و طالبان برطبق شرایط توافق تعهد میکرد «به هیچیک از اعضا، افراد یا گروههای دیگر، از جمله القاعده، اجازه ندهد از خاک افغانستان برای تهدید امنیت ایالات متحده و متحدانش استفاده کنند».[82][83] با این حال، شورشیان وابسته به القاعده در شبه قاره هند و داعش-خراسان به فعالیت خود در مناطقی از این کشور ادامه دادند.[84] دولت افغانستان طرف معامله نبود و مفاد آن را در مورد آزادی زندانیان رد کرد.[85] جو بایدن پس از رئیسجمهور شدن، تاریخ خروج را از ۱ مه ۲۰۲۱ به ۱۱ سپتامبر همان سال و سپس به ۳۱ اوت منتقل کرد.[86] طالبان این تغییر زمانی را رد کرد و پس از پایان مهلت اولیه، و همزمان با خروج نیروها، حمله گستردهای را آغاز کرد که در آن بیشتر افغانستان، و سرانجام کابل را در ۱۵ اوت ۲۰۲۱ تصرف کردند. در همان روز، اشرف غنی، رئیسجمهور افغانستان از کشور فرار کرد و طالبان پیروزی و پایان جنگ را اعلام کرد.[87] در ۱۶ اوت، بایدن تسلط طالبان را تأیید کرد و در ۳۰ اوت، آخرین هواپیمای نظامی آمریکایی از افغانستان خارج شد و به ۲۰ سال حضور نظامی غربی در این کشور پایان داد.[88][89]
طبق پروژهٔ هزینههای جنگ در دانشگاه براون، این جنگ ۱۷۶۰۰۰ نفر را در افغانستان کشتهاست. ۴۶٫۳۱۹ غیرنظامی، ۶۹٫۰۹۵ نظامی و پلیس و حداقل ۵۲٫۸۹۳ جنگجوی طالبان.[90]همچنین این جنگ برای آمریکا مبلغی نجومی - ۲٫۲۶ تریلیون دلار هزینه دربرداشته است.[91]