O antepasado común ou ascendente común é o ser vivo ou especie do cal descenden dúas ou máis especies. Dentro dunha especie, é o ser vivo do cal descenden dous ou máis individuos de diferentes liñas familiares. O concepto de ascendencia común ou orixe común describe en bioloxía evolutiva como un grupo de organismos teñen un antepasado común máis recente. Hai evidencias de que todos os seres vivos da Terra descenden dun último antepasado universal.[1][2]
A ascendencia común entre organismos de diferentes especies orixínase durante a especiación, na cal se establecen novas especies a partir dunha soa poboación ancestral. Os organismos que comparten un antepasado común máis recente están máis estreitamente emparentados. O antepasado común máis recente de todos os organismos vivos actuais é o último antepasado universal,[1] o cal viviu hai uns 3.900 millóns de anos.[3][4] As dúas evidencias máis antigas da existencia de vida na Terra son o grafito bioxénico atopado en rochas metasedimentarias de hai 3.700 millóns de anos de Groenlandia[5] e os tapetes microbianos fósiles de 3.480 millóns de anos atopados en arenitos de Australia Occidental.[6][7] Todos os organismos actuais da Terra comparten unha mesma herdanza xenética (teñen un antepasado común universal), polo que son os descendentes dunha soa especie orixinal, aínda que a posibilidade dunha substancial transferencia horizontal de xenes na época da evolución inicial formulou cuestións sobre a monofilia da vida.[1]
A existencia dun antepasado común universal a través dun proceso evolutivo foi proposta primeiramene por Charles Darwin en On the Origin of Species (1859), onde escribiu: "Hai grandeza nesta concepción da vida, coas súas varias facultades, que foron orixinalmente alentadas nunhas poucas formas ou nunha; e que, mentres este planeta foi orbitando segundo as leis fixas da gravitación, a partir dun comezo tan sinxelo evolucionaron e evolucionan infinitas formas cada cal máis bonita e marabillosa.[8]
Historia
- Véxase tamén: Historia do pensamento evolucionista.
Na década de 1740, o matemático francés Pierre Louis Maupertuis fixo nunha serie de ensaios a primeira suxestión coñecida de que todos os organismos puideron ter un antepasado común, e que diverxiran por variacións aleatorias e selección natural.[9][10] No libro Essai de cosmologie (1750), Maupertuis indicou:
[Acaso] non podemos dicir que, nas fortuítas combinacións das producións da Natureza, dado que só poderían sobrevivir aquelas criaturas en cuxas organizacións estaba presente un certo grao de adaptación, non hai nada extraordinario no feito de que dita adaptación se encontre en realidade en todas as especies que agora exsten? A sorte, poderiamos dicir, orixinou un vasto número de individuos; unha pequena proporción destes estaban organizados de tal maneira que os órganos dos animais podían satisfacer as súas necesidades. Un número moito maior non mostraba ningunha adaptación nin orde; estes últmos pereceron todos.... Así, as especies que vemos hoxe son só unha pequena parte de todas aquelas que un destino cego produciu.[11](Ver orixinal:[12])
En 1790, Immanuel Kant escribiu en Kritik der Urteilskraft (Crítica do xuízo) que a analoxía das formas dos animais implica un tipo orixinal común, e, por tanto, un antepasado común.[13]
En 1794, o avó de Charles Darwin, Erasmus Darwin, preguntábase:
[Acaso] sería demasiado ousado imaxinar que na gran duración do tempo, dado que a Terra empezou a existir, quizais millóns de eras antes do comezo da historia da humanidade, sería demasiado atrevido imaxinar, que todos os animais de sangue quente se orixinaron a partir dun filamento vivo, que a gran Primeira Causa dotou coa animalidade, co poder de adquirir novas partes atendidas con novas propensións, dirixidas por irritacións, sensacións, volicións, e asociacións; e así posuíndo a facultade de continuar a mellorarse pola súa propia inherente actividade, e de transmitir aquelas melloras por xeración á súa posteridade, por sempre xamais?[14]( Ver orixinal:[15])
A concepción que tiña Charles Darwin sobre o antepasado común, expresado en On the Origin of Species, era que era posible que houbese só un proxenitor para todas as formas de vida:
Por tanto, debería inferir por analoxía que probablemente todos os seres orgánicos que algunha vez viviron sobre a Terra descenden dunha forma primordial, na que primeiro alentou a vida.[16](Ver orixinal:[17])
Evidencia da ascendencia común universal
- Artigo principal: Evidencias da ascendencia común.
Bioquímica e código xenético comúns
Todas as formas de vida coñecidas están baseadas na mesma organización bioquímica fundamental: información xenética codificada no ADN, transcrita a ARN, pola acción de encimas proteicos, e despois traducida a proteínas en ribosomas (todos moi similares), e usando como fontes de enerxía o ATP, o NADPH e outros etc. Ademais, o código xenético (a táboa de correspondencias mediante a cal a información do ADN se traduce a proteínas) é case idéntica en todas as formas de vida, desde bacterias e arqueas a animais e plantas. A universalidade deste código é xeralmente considerada polos biólogos como unha proba definitiva en favor da teoría do antepasado común universal. A análise de pequenas diferenzas no código xenético tamén proporciona apoios á idea dun antepasado común universal. Un exemplo de xene compartido pola maioría dos organismos é o do citocromo c.[18] Unha comparación estatística de varias hipóteses alternativas mostrou que un antepasado común universal é significativamente máis probable que os modelos que implican múltiples orixes.[1][19]
Similitudes selectivamente neutras
Similitudes que non teñen relevancia adaptativa non se poden explicar por evolución converxente, e, por tanto, proporcionan un convincente apoio á teoría do antepasado común universal.
Esta evidencia procede de dúas áreas: as secuencias de aminoácidos e as de ADN. As proteínas coa mesma estrutura tridimensional non necesitan ter secuencias de aminoácidos idénticas; calquera pequena semellanza entre as secuencias é unha proba da ascendencia común. En certos casos, hai varios codóns (tripletes de ADN) que codifican o mesmo aminoácido. Así, se dúas especies usan o mesmo codón no mesmo lugar para especificar un aminoácido que pode ser representado por máis dun codón, iso é unha evidencia dun antepasado común recente.
Outras similitudes
A universalidade de moitos aspectos da vida celular é a miúdo sinalada como evidencia adicional. Estas semellanzas inclúen o transportador de enerxía ATP, e o feito de que todos os aminoácidos que se encontran nas proteínas teñen esencialmente a mesma isomería L. Porén, é posible que estas semellanzas sexan resultado das leis físicas en químicas, e vez dun antepasdo universal común e, por tanto, sexan evolución converxente.
Árbores filoxenéticas
- Artigo principal: Árbore filoxenética.
Outra importante proba é que é posible construír árbores filoxenéticas detalladas (é dicir, "árbores xenealóxicas" das especies) indicando as divisións propostas e os antepasados comúns de todas as especies vivas. En 2010, Douglas L. Theobald publicou unha análise estatística de datos xenéticos dispoñibles,[1] construíndo con eles árbores filoxenéticas, que deron un "forte apoio cunatitativo, por un test formal, á unidade da vida."[2] Non obstante, este "test formal" foi criticado[20] por non ter en consideración a evolución converxente, pero Theobald defendeu este método destas críticas.[21][22]
Tradicionalmente, estas árbores construíanse usando modelos morfolóxicos, como a aparencia, embrioloxía etc. Modernamente, foi posible construílos usando datos moleculares, baseados en semellanzas e diferenzas entre secuencias xenéticas e proteicas. Todos estes métodos producen esencialmente similares resultados, mesmo se a maioría da variación xenética non ten influencia sobre a morfoloxía externa. Esas árbores filoxenéticas baseadas en diferentes tipos de información que concordan unhas con outras son fortes probas dun antepasado común subxacente.[23]
Exemplos de ascendencia común
Selección artificial
- Artigo principal: Apareamento selectivo.
A selección artificial demostra a diversidade que existe entre organismos que comparten un antepasado común recente. Na selección artificial os humanos dirixen selectivamente os cruzamentos durante a reprodución dunha especie en cada xeración, permitíndolles reproducirse só aos organismos que mostran as características desexadas. Estas características increméntanse en sucesivas xeracións. A selección artificial levábase utilizando moito tempo antes de que se descubrise a súa base xenética nos tempos modernos.
Críanza de cans
- Artigo principal: Crianza de cans.
A enorme diversidade dos cans domesticados é un exemplo do poder da selección artificial. Todas as razas de cans teñen un antepasado común, xa que descenden dos lobos. Os humanos criáronos selectivamente para potenciar características específicas, como a cor e a lonxitude e tamaño corporal. Isto creou unha ampla gama de razas de cans, mentres que os lobos salvaxes, que non sufriron esta selección artificial, son en comparación relativamente uniformes.
Col silvestre
- Artigo principal: Brassica oleracea.
Os agricultores antigos cultivaron moitos vexetais procedentes da col silvestre Brassica oleracea obtidos seleccionando artificialmente certos atributos. Vexetais comúns como os repolos, col rizada, brócoli, coliflor, e coles de Bruxelas descenden da planta da col silvestre.[24] As coles de Bruxelas foron creadas por selección artificial do tamaño grande dos brotes. O brócoli foi obtido seleccionando os talos florais longos. O repolo creouse seleccionando os pecíolos curtos.
Pimpíns de Darwin
- Artigo principal: Pimpíns de Darwin.
Durante os seus estudos nas illas Galápagos, Charles Darwin observou varias especies de pimpíns (eran 13 en total), que foron recollidas e despois estudadas en Inglaterra, as cales están estreitamente relacionadas e difiren máis marcadamente na forma dos seus peteiros. O peteiro de cada especie é o axeitado para o alimento dispoñible no ambiente particular de cada especie, o que suxire que a forma do peteiro evolucionou por selección natural a partir dunha ave antepasada común que chegou ás illas desde o continente suramericano cando se formaron as illas, adaptándose aos diferentes ambientes de cada illa e diversificándose.
Notas
Véxase tamén
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
