Liechtenstein
principado do centro da Europa From Wikipedia, the free encyclopedia
Liechtenstein[1] (
[ˈlɪçtn̩ˌʃtaɪ̯n] (axuda · info)) (en alemán: Liechtenstein, [ˈlɪçtn̩ˌʃtaɪ̯n] (AFI), escoitar), oficialmente Pincipado de Liechtenstein ( [ˈlɪktənstaɪn] (axuda · info)) (en alemán: Fürstentum Liechtenstein, [ˈfʏʁstn̩tuːm ˈlɪçtn̩ʃtaɪn] (AFI)) é un minúsculo principado do centro da Europa de lingua alemá, encravado nos Alpes, entre a Austria, ao leste, e a Suíza ao oeste. Non ten saída o mar e é coñecido por ser un paraíso fiscal. Aínda que non pertence á Unión Europea, desde decembro de 2011 forma parte do espazo de libre circulación Schengen. Liechtenstein é unha monarquía constitucional dirixida polo Príncipe de Liechtenstein.
 | Este artigo precisa de máis fontes ou referencias que aparezan nunha publicación acreditada que poidan verificar o seu contido, como libros ou outras publicacións especializadas no tema. Por favor, axude mellorando este artigo. (Desde setembro de 2016.) |
| Liechtenstein (de) Fürstentum Liechtenstein (de)  | |||||
| |||||
| Himno | Oben am jungen Rhein | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Lema | «Für Gott, Fürst und Vaterland» | ||||
| Nomeado en referencia a | Casa de Liechtenstein (pt)  | ||||
| Localización | |||||
| |||||
| Capital | Vaduz | ||||
| Contén a división administrativa | |||||
| Poboación | |||||
| Poboación | 37.922 (2017) (237,01 hab./km²) | ||||
| Lingua oficial | lingua alemá | ||||
| Xeografía | |||||
| Parte de | |||||
| Superficie | 160 km² | ||||
| Bañado por | Río Rin | ||||
| Punto máis alto | Grauspitz (pt) (2.599 m) | ||||
| Punto máis baixo | Río Rin (430 m) | ||||
| Comparte fronteira con | |||||
| Datos históricos | |||||
| Precedido por | |||||
| Creación | 12 de xullo de 1806 | ||||
Evento clave
| |||||
| Día festivo | |||||
| Organización política | |||||
| Forma de goberno | monarquía constitucional | ||||
| • Príncipe | Hans Adam II de Liechtenstein (1989–) | ||||
| Órgano executivo | Cabinet of Liechtenstein (en) | ||||
| • Prime Minister of Liechtenstein (en) | Daniel Risch (pt) (2021–) | ||||
| Órgano lexislativo | Landtag de Liechtenstein (pt) , (Escano: 25) | ||||
| Máxima autoridade xudicial | Oberster Gerichtshof (en) | ||||
| Membro de | Consello de Europa Espazo Económico Europeo Organización Mundial do Comercio Corte Permanente de Arbitragem (pt) Corte Penal Internacional Conferência das Nações Unidas sobre Comércio e Desenvolvimento (pt) Comissão Económica das Nações Unidas para a Europa (pt) International Lake Constance conference (en) Banco Europeu para a Reconstrução e o Desenvolvimento (pt) Axencia Internacional da Enerxía Atómica Interpol (1960–) União Postal Universal (pt) (1962–)Unión Internacional de Telecomunicacións (1963–) Organización para a Seguridade e a Cooperación en Europa (1973–) ONU (1990–) Visa Waiver Program (1991–) Asociación Europea de Libre Comercio (1991–) Organização para a Proibição de Armas Químicas (pt) (1999–)Intelsat (–2001) Espazo Schengen (2011–) | ||||
| PIB nominal | 7.186.428.783 $ (2021) | ||||
| Orzamento | 1.486.800.000 Fr (2021) | ||||
| Moeda | Franco suízo | ||||
| Identificador descritivo | |||||
| Código postal | 9485–9498 | ||||
| Fuso horario | |||||
| Dominio de primeiro nivel | .li | ||||
| Prefixo telefónico | +423 | ||||
| Teléfono de emerxencia | 112, 117, 118 e 144 (pt) | ||||
| Código de país | LI | ||||
| Código NUTS | LI | ||||
| Páxina web | liechtenstein.li | ||||
 | |||||
.svg?lang=gl)
É o cuarto país máis pequeno de Europa, cunha superficie de pouco máis de 160 km² e unha poboación de 38.749 habitantes (en 2019).[2] Dividida en 11 concellos, a súa capital é Vaduz e o seu municipio máis grande é Schaan. Tamén é o país máis pequeno que fai fronteira con dous países.[3] Liechtenstein é un País sen litoral entre Suíza e Austria.
Economicamente, Liechtenstein ten un dos produtos interiores brutos por persoa máis altos do mundo cando se axusta á paridade de poder adquisitivo.[4] O país ten un forte sector financeiro centrado en Vaduz. Antes era coñecido como un paraíso fiscal multimillonario, pero xa non figura nas listas negras oficiais de países paraísos fiscais que non cooperan. Un País alpino, Liechtenstein é montañoso, polo que é un destino de deportes de inverno.
Liechtenstein é membro das Nacións Unidas, da Asociación Europea de Libre Comercio e do Consello de Europa. Aínda que non é membro da Unión Europea, participa tanto no Espazo Schengen como no Espazo Económico Europeo. Ten unha unión aduaneira e monetaria con Suíza.
O moderno territorio coñecido como Liechtenstein foi antes unha parte (aínda que diminuta) da provincia de Recia do antigo Imperio Romano. Durante séculos este territorio, xeograficamente excluído dos intereses estratéxicos europeos, contribuíu pouco á historia europea. Antes do goberno da dinastía actual, a rexión era un recinto feudal dunha das primeiras liñas da Casa dos Habsburgo. A Casa de Liechtenstein que goberna actualmente ten a súa orixe na afastada Silesia.
A dinastía de Liechtenstein, da cal o Principado toma o seu nome (máis que ao revés) estaba entre as familias nobres máis poderosas de Alemaña ao final da Idade Media. A pesar diso, e aínda que posuísen grandes terreos en Alemaña, estes custosos territorios estaban dados nun réxime feudal baixo o dominio de señores feudais, principalmente da Casa dos Habsburgo. Polo tanto, sen posuír ningún territorio directamente baixo o mandato Imperial, a dinastía Liechtenstein non cumpría o requisito imprescindible para poder formar parte da Reichstag.
En 1699 o príncipe Johann Adam de Liechtenstein comprou o dominio de Schellenberg e en 1712 o condado de Vaduz. Ao adquirir estes dous condados pretendía, deste xeito, un lugar no goberno do Sacro Imperio Romano. O 23 de xaneiro de 1719 o emperador Carlos VI decretou que os condados de Vaduz e Schellenberg se unisen para formar un principado co nome de Liechtenstein en honra ao seu servo Anton Florian de Liechtenstein. É neste momento cando Liechtenstein se converte nun estado soberano do Sacro Imperio Romano Xermánico. Ironicamente, aínda que como proba da importancia política que tiñan estas compras de territorios, os Príncipes de Liechtenstein non pisaron os seus dominios no principado ata varias décadas máis tarde.
En 1806, o Sacro Imperio Romano foi invadido por Francia. Este feito trouxo grandes consecuencias para Liechtenstein. As maquinarias legais e políticas do Imperio derrubáronse cando o Emperador abdicou. O propio Imperio disolveuse. O resultado da disolución foi que Liechtenstein xa non tiña obrigas para ningún señor feudal máis aló das súas fronteiras. Algunhas publicacións modernas atribúen (incorrectamente) a soberanía de Liechtenstein a estes sucesos. En realidade, o seu príncipe converteuse no único señor soberano do principado.
Ata a fin da primeira guerra mundial Liechtenstein estaba fortemente ligado con Austria, pero a devastación económica causada por ese conflito forzou ao país a concluír unha unión monetaria e aduaneira con Suíza. Cando en 1938 a Alemaña Nazi se anexionou Austria, o principado viuse rodeado de territorios alemáns. No entanto, apoiouse en Suíza para manter a súa neutralidade aínda que, durante o desenvolvemento da segunda guerra mundial, cando Hitler arrasaba Europa coas súas conquistas, temeu pola súa propia estabilidade. Para evitar unha invasión colaborou coas potencias do Eixo.
En 2000 o país adhírese ao Espazo Económico Europeo (EEE), o cal obriga a redefinir certos termos da unión aduaneira con Suíza, que non pertence a tal asociación.
Cronoloxía de Liechtenstein
- 1342 - Vaduz aparece citada pola primeira vez
- 1699 - O Príncipe Johann Adan Andreas adquire as terras correspondentes a Schellenberg e en 1712 as terras correspondentes a Vaduz
- 1719 - É elevado a Principado Imperial de Liechtenstein
- 1806 - Independízase
- 1868 - Abolición das forzas armadas
- 1921 – Promúlgase unha nova constitución
- 1924 - Firma do tratado coa Suíza e introdución do franco suízo na súa economía
- 1978 - Ingresa no Consello de Europa
- 1990 - Ingresa na ONU
- 1991 - Ingresa na EFTA Asociación Europea de Libre Comercio)
- 1995 - Adhírese á Área Económica Europea e mais á OMC (Organización Mundial do Comercio)
- Artigo principal: Política de Liechtenstein.
Liechtenstein é unha monarquía constitucional, encabezada polo príncipe, ou Fürst, que desde 1989 é Hans Adam II de Liechtenstein. A soberanía do Estado é compartida entre o príncipe e os cidadáns, os cales elixen un parlamento. O parlamento de Liechtenstein, o Landtag, está composto de 25 representantes escolleitos polo pobo. Unha cámara de cinco integrantes é a responsable dos asuntos políticos diarios.
Nun referendo levado a cabo o 1 de xullo de 1984, os votantes varóns permitiron ás mulleres o dereito a votar nas eleccións nacionais (aínda que non nas locais), unha vitoria do príncipe Hans Adam, quen apoiaba totalmente este cambio de lexislación. Contrariamente a outras monarquías constitucionais, a constitución de Liechtenstein asigna importantes poderes ao príncipe, o que produciu que algún deses poderes cause certa controversia nos últimos anos. Entre estes poderes, o príncipe pode vetar as leis aprobadas polo parlamento.
Con todo, nun referendo popular celebrado en marzo de 2003 reforzou a posición constitucional da dinastía reinante de Liechtenstein. Antes de devandito referendo, o príncipe Hans Adam, anunciara que el e a súa familia abandonarían Liechtenstein para ir vivir a Viena, en Austria, deixando a posibilidade de que Liechtenstein se convertese nunha república se os poderes da súa casa non eran referendados. O referendo confirmaría a popularidade coa que contaba a dinastía de Liechtenstein e a confianza que a maioría do pobo deposita no príncipe Hans Adam como líder.
Lista de príncipes do Liechtenstein
- Karl I: 1608-1627
- Karl Eusebius: 1627-1684
- Johann Adan Andreas: 1699-1712
- Josef Wencel: 1712-1718
- Anton Florian: 1718-1721
- Josef Johann Adan: 1721-1732
- Josef Wencel: 1732-1745
- Johann Nepomuk Karl: 1732-1748
- Josef Wencel: 1748-1772
- Franz Josef I: 1772-1781
- Alois I: 1781-1805
- Johann Josef I: 1805-1836
- Johannes II: 1858-1929
- Franz I: 1929-1938
- Franz Josef II: 1938-1989
- Hans Adam II: desde 1989.
O 15 de agosto de 2004, Hans Adam II formalmente delegou os seus poderes no seu fillo, Alois de Liechtenstein. Hans Adam II, con todo, mantense como xefe de estado.
- Artigo principal: Subdivisións de Liechtenstein.
Liechtenstein está dividido en 11 comunidades (Gemeinden - singular Gemeinde), moitas delas son só unha única localidade.
- Artigo principal: Xeografía de Liechtenstein.
Liechtenstein atópase no val do Rin nos Alpes. A fronteira occidental do Liechtenstein coincide con parte deste río. A parte oriental do país ten unha altitude máis elevada. O punto máis alto é o Grauspitz, a 2.599 m.
A pesar da súa localización alpina, o vento predominante é o vento de sur, o que torna o clima máis ameno. No inverno, poden practicarse deportes propios desta estación.
- Artigo principal: Economía de Liechtenstein.
A pesar de posuir limitados recursos naturais e ter un territorio pequeno, Liechtenstein é unha economía próspera, ben industrializada e ben servida dun sector de servizos financeiros. Por iso, posúe un padrón de vida comparable ao dos seus grandes veciños europeos. A economía de Liechtenstein é diversificada, con gran número de empresas de pequeno porte. Os baixos impostos de negocio (a taxa máxima de imposto é 20%) e regras fáciles da incorporación atraeron empresas estranxeiras para abriren escritorios nominais, fornecendo o 30% do rendemento ao Estado. O país tamén é coñecido por ser paraíso fiscal para fondos de investimento e bancos, que se interesan pola integración do país no sistema bancario internacional, a estabilidade política, a boa infraestrutura, os baixos impostos e a posición xeográfica favorable. Estas condicións atraen sociedades offshore.
Liechtenstein tamén posúe un tratado aduaneiro desde 1924 coa Suíza, o que permite que o país actúe dentro da zona comercial e aduaneira helvética. En 1995, o país pasou a integrar da AELC (Asociación Europea de Libre Comercio). O goberno local tamén está adecuando as políticas económicas coas comunmente feitas polos países da Unión Europea.
- Moeda oficial: franco suízo.
- Artigo principal: Demografía de Liechtenstein.
Liechtenstein é, con 34.542 habitantes en 2011, o cuarto país menos poboado de Europa, logo da Cidade do Vaticano, Mónaco e San Marino. A súa poboación residente está composta por ao redor dun terzo de estranxeiros, sobre todo alemáns, austríacos e suízos.
O idioma oficial é o alemán, aínda que a maioría fala un dialecto alemánico. En asuntos de relixión, hai aproximadamente un 76% de católicos romanos e un 7% de protestantes.
Hai aproximadamente 250 km de calzada pavimentada dentro de Liechtenstein e 9,5 km de ferrocarril. Os ferrocarrís do país son administrados pola empresa Ferrocarrís Federais Austríacos, como parte da ruta entre Feldkirch (Austria) e Buchs (Suíza). Hai catro estacións de tren en Liechtenstein: Schaan-Vaduz, Forst Hilti, Nendeln e Schaanwald, as cales son servidas por un servizo de tren regular, que circula entre Feldkirch e Buchs. A ruta que pasa por Liechtenstein é unha liña de grande importancia para o tráfico ferroviario; trens EuroCity atravesan o territorio sen parar nas pequenas estacións de Liechtenstein.
En Liechtenstein o autobús é un subsidiario do sistema suízo Postautobus, pero controlado separadamente, e conecta coa rede suíza de autobús en Buchs SG e en Sargans, así como na cidade austríaca de Feldkirch.
Hai 90 km de camiños de bicicleta marcados no país. O principado non ten aeroporto e o internacional máis próximo é o de Zürich. Preto de Balzers hai un pequeno heliporto, apto para pequenos helicópteros.
- Artigo principal: Cultura de Liechtenstein.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
