Odontocetos

Os odontocetos (Odontoceti, Flower, 1867) constitúen unha suborde dos cetáceos caracterizados por posuíren dentes, a diferenza das baleas e especies similares (misticetos) que posúen unhas formacións quitinosas chamadas barbas, con función filtradora.

Odontocetos Odontoceti Rango fósil: eoceno – presente
Arroaz (Tursiops truncatus)
Clasificación científica
Reino: Animalia Subreino: Eumetazoa Superfilo: Deuterostomia Filo: Chordata Subfilo: Vertebrata Clase: Mammalia Subclase: Theria Infraclase: Eutheria Orde: Cetacea Suborde: Odontoceti Flower, 1867
Superfamilias
Delphinoidea Inioidea Physeteroidea Platanistoidea Ziphioidea

Etimoloxía

O nome Odontoceti provén do grego antigo ὀδόντο- odónto-, "dente" e κῆτος kêtos, "gran monstro mariño".^[1]

Características

A característica definitoria do taxon é a presenza de dentes, polo que as especies de gran tamaño, reciben o nome (impropio) de baleas dentadas ou baleas con dentes. Os dentes son cónicos, ocos e indiferenciados (homodontes) e poden presentarse en número moi variable, desde os 160-240 do golfiño común ata o dente único do narval.^[2] Así mesmo varía a súa disposición, presente nas dúas mandíbulas ou só na inferior (como nos cachalotes ou algúns zifios) ou na superior (narval), e o seu tamaño, que oscila entre uns milímetros na toniña e os dous metros no narval.

Os dentes non teñen función mastigatoria senón que serven para capturar as presas, que engolen enteiras. Aínda así, non sempre cumpren esa función e nalgunhas especies convértense en caracteres de diferenciación sexual, como acontece tipicamente no narval.

Presentan un único espiráculo (orificio respiratorio) na parte superior da cabeza e unha fronte avultada debida ás modificacións anatómicas producidas pola presenza do melón, denominación popular do órgano da ecolocación.

Todos os odontocetos son carnívoros.

Taxonomía

Os odontocetos clasifícanse dentro da orde Cetacea e distribúense en dez familias (algunhas delas discutidas):

• Delphinidae (Gray, 1821): golfiño, candorca, caldeirón
• Ziphiidae (Gray, 1850): zifio
• Iniidae (Gray, 1846): golfiños de auga doce (algúns inclúena en Platanistidae)
• Kogiidae (Gill, 1871): cachalote anano (algúns inclúena en Physeteridae)
• Lipotidae (incluída por algúns en Innidae e por outros en Platanistidae)
• Monodontidae (Gray, 1821): narval e beluga
• Phocoenidae (Gray, 1825): toniña
• Physeteridae (Gray, 1821): cachalote
• Platanistidae (Gray, 1846): golfiños de auga doce
• Pontoporiidae (incluída por algúns en Innidae e por outros en Platanistidae)

Modernamente moitas fontes agrúpannas en seis superfamilias:^[3]

• Orde Cetacea
  • Suborde Odontoceti
    • Superfamilia Delphinoidea
      • Familia Delphinidae
      • Familia Monodontidae
      • Familia Phocoenidae
    • Superfamilia Inioidea
      • Familia Iniidae
      • Familia Pontoporiidae ^[4]
    • Superfamilia Lipotoidea
      • Familia Lipotidae ^[5]
    • Superfamilia Physeteroidea
      • Famila Kogiidae
      • Familia Physeteridae
    • Superfamilia Platanistoidea
      • Familia Platanistidae
    • Superfamila Zifioidea
      • Familia Ziphiidae

Galería de imaxes

• 
  Dentadura do golfiño común
• 
  Candorcas saltando no aire
• 
  Cranio de candorca
• 
  Arroaz
• 
  Cachalote
• 
  Maxilar inferior do cachalote
• 
  Cachalote pigmeo