Oleiros

Oleiros é un concello da provincia da Coruña, pertencente á comarca da Coruña. Segundo o IGE no 2018 tiña 35.559 habitantes (34.963 no 2015, 33.550 no 2010, 31.694 no 2007, 31.264 no 2006, 30.467 no 2005, 29.671 no 2004). O seu xentilicio (véxase no Galizionario) é «oleirés/oleiresa».

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Oleiros.

Oleiros

Localización
43°21′17″N 8°19′43″O
Estado	España
Comunidade autónoma	Galicia
Provincia	provincia da Coruña
Capital	O Real
Poboación
Poboación	38.333 (2024) (873,79 hab./km²)
Xeografía
Parte de	Mancomunidade de municipios da área da Coruña
Superficie	43,87 km²
Bañado por	Océano Atlántico
Comparte fronteira con	A Coruña Cambre Culleredo Sada
Santo padrón	Virxe do Carme
Organización política
• Alcalde	Ángel García Seoane
Eleccións municipais en Oleiros
Identificador descritivo
Código postal	15170–15179
Fuso horario	UTC+01:00
Código INE	15058
Sitio web	oleiros.org

Xeografía

Unha vista da Coruña dende Bastiagueiro, en Oleiros.

Limita ao norte coa ría de Ares, ao leste cos concellos de Sada e Bergondo, ao sur cos de Cambre e Culleredo e ao oeste co concello da Coruña e coa ría do Burgo, da cal abrangue a costa da marxe dereita oposta á da cidade da Coruña. Está situado no interior da unidade xeográfica chamada Xistos Cristalinos de Bergondo, creada no Precámbrico.

Toponimia

Segundo o Padre Sarmiento^[1] o topónimo Oleiros fai referencia ás olas en que se celebraban antigamente os soterramentos^[2].

Historia

Da época da cultura castrexa consérvanse trece castros:^[3][4]

• Castro de Punta Roza
• Castro de Punta Torrella
• Castro de Subiña
• Castro de Morro Canide
• Castro de Xaz
• Castro de Edreira
• Castro de Santa Cristina
• Castro de Montrove
• Castro de Nós
• Castro de Xoez

Da Idade Media consérvanse poucos restos, entre eles atópase a Igrexa Románica de Dexo do século XII consagrada polo arcebispo Xelmirez no ano 1108.

O castelo de Santa Cruz está situado nun illote na enseada do mesmo nome, no Porto de Santa Cruz. Foi mandado construír por Diego das Mariñas no século XVI para completar o sistema defensivo da baía coruñesa, xunto co castelo de Santo Antón, o castelo de San Diego e o castelo de Santo Amaro. No século XIX foi mercado pola familia Quiroga-Pardo Bazán. En 1939 foi doado pola filla de Emilia Pardo Bazán á arma de cabalaría para organizar colonias dos orfos de guerra civil ata 1978. O castelo quedou abandonado ata 1989 cando foi mercado polo concello. O Castelo de Santa cruz está declarado Ben de Interese Cultural. Actualmente é o Centro de Extensión Universitaria e Divulgación Ambiental de Galicia^[5]

Demografía

É o segundo concello máis poboado da comarca da Coruña e o décimo concello galego en poboación.

Censo total (2015)	35.013 habitantes
Menores de 15 anos	5.645 (16.12 %)
Entre 15 e 64 anos	22.677 (64.77 %)
Maiores de 65 anos	6.436 (19,11 %)

Evolución da poboación de Oleiros   Fontes: INE e IGE.
1900	1930	1950	1981	2004	2009	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022	2023
6.972	9.115	10.564	15.039	29.671	33.443	34.133	34.386	34.470	34.563	34.693	35.013	35.198	35.559	36.075	36.534
(Os criterios de rexistro censual variaron entre 1900 e 2004, e os datos do INE e do IGE poden non coincidir.)

Economía

Urbanización de chalés en Montrove.

A economía de Oleiros estivo durante séculos centrada no sector agrario, gandeiro e pesqueiro. No porto de Lorbé existe unha das depuradoras de mexillóns máis importantes de Galiza.

A proximidade á cidade da Coruña fixo medrar a poboación do concello que pasou dunha etapa de cidade dormitorio, nas zonas máis próximas, e de lecer preto das praias. Oleiros é agora un concello residencial e de alta calidade de vida. O concello ten múltiples urbanizacións, zonas de vivendas e equipamento residencial. Nos últimos anos construíronse zonas verdes, zonas peonís e infraestruturas para mellorar a vida diaria no concello. O novo acceso ao concello é a Vía ártabra (AG-13), estrada de alta capacidade que ligará o concello coa autoestrada AP-9.

Patrimonio

O museo dos Oleiros forma parte do Centro Cultural As Torres de Santa Cruz, unha das máis importantes escolas de cerámica popular. Acolle unha colección única en Europa de cerámica popular, e é sede dunha das feiras máis importantes de cerámica tradicional de España, que cada ano acolle centos de ceramistas que expoñen as súas pezas.

Oleiros na literatura popular

Refraneiro

• O que pasou a Marola, pasou a mar toda^[6].

Cantigueiro

• Ferrolana, por te ver, / pasei o mar da Marola / a pique de me perder.

Lugares de interese

Praia de Santa Cristina.

Praias

• Praia de Santa Cristina (Perillo)
• Praia de Bastiagueiro (Bastiagueiro) Bandeira Azul
• Praia de Portocovo (Porto de Santa Cruz)
• Praia de Mera (Mera)

Museos

• Castelo de Santa Cruz (Porto de Santa Cruz)
• Museo dos Oleiros (Porto de Santa Cruz)

Salas de exposicións

• Casa Charry (Oleiros)

Monumentos

• Estatua de Che Guevara

Galería de imaxes

Artigo principal: Galería de imaxes de Oleiros.

• 
  Casa do concello.
• 
  Santaia de Liáns
• 
  Faro de Mera.
• 
  Torre de Coruxo.
• 
  Casa Charry, Oleiros
• 
  Perillo
• 
  Praia de Santa Cristina‎ ‎
• 
  Santa Cruz

Parroquias

As nove parroquias que compoñen o concello de Oleiros.

Galicia | Provincia da Coruña | Parroquias de Oleiros
Dexo (Santa María) | Dorneda (San Martiño) | Iñás (San Xorxe) | Liáns (Santaia) | Maianca (San Cosme) | Oleiros (Santa María) | Perillo (Santa Locaia) | San Pedro de Nós (San Pedro) | Serantes (San Xián)

Lugares

Para unha lista completa de todos os lugares do concello de Oleiros vexa: Lugares de Oleiros.