Tromboxano

Os tromboxanos son lípidos do grupo dos eicosanoides. Reciben ese nome polo seu papel na formación de coágulos sanguíneos (trombose). Os dous principais tromboxanos son o tromboxano A2 e o tromboxano B2. Os tromboxanos caracterízanse quimicamente polo seu anel de 6 membros que contén un enlace éter. Os tromboxanos pertencen ao grupo dos prostanoides, xunto coas prostaglandinas e prostaciclinas.

Tromboxano A2.

Tromboxano B2.

Produción

Encimas e substratos asociados coa síntese de tromboxanos e prostaciclinas.

Síntese de eicosanoides.

A tromboxano-A sintase, un encima propio das plaquetas e doutros tecidos como o pulmonar, converte a prostaglandina H₂ (un derivado do ácido araquidónico) en tromboxano A₂ , e a partir deste fórmase o B₂ ao romper un enlace éter.

Mecanismo

O tromboxano actúa uníndose aos receptores de tromboxano, receptores acoplados á proteína G, asociados á subunidade G_q da proteína G.^[1]

Funcións

O tromboxano é un vasoconstritor e un potente axente hipertensivo, e facilita a agregación plaquetaria.

Están en equilibrio homeostático no sistema circulatorio coa prostaciclina, un composto relacionado. O mecanismo de secreción dos tromboxanos polas plaquetas aínda non está claro.

A súa principal función biolóxica é participar na hemostasia, é dicir nos procesos de coagulación e agregación plaquetaria. No sistema respiratorio, especialmente o TXA2, é un potente broncoconstritor. Debido á súa función na agregación plaquetaria, o TXA2 é importante para pechar feridas e hemorraxias.

Papel do tromboxano A2 na agregación plaquetaria

O Tromboxano A₂ (TXA₂), producido polas plaquetas activadas, ten propiedades protrombóticas, estimula a activación de máis plaquetas e incrementa a agregación plaquetaria.

A agregación plaquetaria conséguese por medio da expresión do complexo de glicoproteínas GP IIb/IIIa na membrana celular das plaquetas. O fibrinóxeno circulante únese a estes receptores en plaquetas adxacentes, e reforza o coágulo.

Patoloxía

Crese que a vasoconstrición causada polos tromboxanos xoga un papel na anxina de Prinzmetal. Os ácidos graxos omega-3 producen maiores niveis de TxA,₃, que é relativamente menos potente ca o TxA₂ e a PGI₃; polo que hai un cambio no equilibrio que favorece a vasoconstrición e a inhibición da agregación plaquetaria. Crese que este cambio no equilibrio rebaixa a incidencia de infarto de miocardio e accidentes cerebrovasculares.

Inhibidores

Os inhibidores do tromboxano poden clasificarse en liñas xerais como inhibidores da síntese de tromboxano, e inhibidores do efecto diana do tromboxano.

Os inhibidores da síntese do tromboxano, á súa vez, poden clasificarse de acordo co paso da ruta de síntese que inhiben:

• O medicamento de amplo uso aspirina actúa inhibindo a capacidade do encima COX (ciclooxixenase) de sintetizar os precursores do tromboxano nas plaquetas. A baixas doses, o uso a longo prazo da aspirina bloquea irreversiblemente a formación de tromboxano A₂ nas plaquetas, producindo un efecto inhibitorio na agregación plaquetaria. Esta propiedade anticoagulante fai que a aspirina sexa útil para reducir a incidencia de ataques ao corazón.^[2] 40 mg de aspirina diarios poden inhibir unha grande proporción da liberación de tromboxano A₂ máxima provocada de forma aguda, afectando menos á síntese de prostaglandina I2; porén, requírense maiores doses de aspirina para conseguir a súa inhibición.^[3]
• Os inhibidores da tromboxano sintase inhiben o encima final (tromboxano sintase) da ruta de síntese de tromboxano. O ifetroban é un potente e selectivo antagonista do receptor do tromboxano.^[4] O dipyridamole é tamén antagonista dese receptor, pero ten outros mecanismos máis de actividade antiplaquetaria.

Os inhibidores dos efectos diana do tromboxano son o antagonista do receptor do tromboxano, incluído o terutroban.

O picotamide ten actividade tanto de inhibidor da tromboxano sintase coma de antagonista do receptor do tromboxano.^[5]