Afturbeygt fornafn

Afturbeygða fornafnið (skammstafað sem a.fn. eða ab.fn.) er fornafn sem er ekki til í nefnifalli^[1] heldur beygist það bara í aukaföllum (þolfalli, þágufalli og eignarfalli) og vísar það til frumlagsins í setningunni.

Afturbeygða fornafnið í mörgum tungumálum

Í íslensku

Aðeins er til eitt afturbeygt fornafn í íslensku eða orðið sig. Beygist það eins í öllum kynjum (hún elskar sig, hann elskar sig, það elskar sig) og báðum tölum (hann stöðvaði sig, þeir stöðvuðu sig).

Afturbeygðu fornöfnin eru stundum flokkuð svona:^[2]

• Afturbeygt persónufornafn: sig
• Afturbeygt eignarfornafn: sinn
• Samsett afturbeygt fornafn: sjálfan sig

	Eintala og fleirtala
	karlkyn (kk.)	kvenkyn (kvk.)	hvorugkyn (hk.)
Nefnifall	(hann/hún/það/þeir/þær/þau)
Þolfall	sig
Þágufall	sér
Eignarfall	sín

Dæmi

Afturbeygða fornafnið vísar aftur til þriðju persónu sem áður hefur verið tiltekin og af því er nafn þess dregið;

• Hann talar um sig. (kk. et.)
• Þeir tala um sig. (kk. ft.)
• Stúlkan flýtti sér heim. (kvk. et.)
• Þær flýttu sér heim. (kvk. ft.)
• Barnið naut sín. (hk. et.)
• Börnin nutu sín. (hk. ft.)

„Afturbeygða eignarfornafnið“

Sumir málfræðingar telja eignarfornafnið sinn eiga heima í flokki afturbeygðra fornafna þar eð það vísar aftur til þriðju persónu. Þessi skilgreining er umdeild og á sér ekki hefð í íslenskri málfræði. Sinn er þó stundum kallað „afturbeygt eignarfornafn“.

	Eintala			Fleirtala
	karlkyn (kk.)	kvenkyn (kvk.)	hvorugkyn (hk.)	karlkyn (kk.)	kvenkyn (kvk.)	hvorugkyn (hk.)
nefnifall	sinn	sín	sitt	sínir	sínar	sín
þolfall	sinn	sína	sitt	sína	sínar	sín
þágufall	sínum	sinni	sínu	sínum	sínum	sínum
eignarfall	síns	sinnar	síns	sinna	sinna	sinna

Í latínu

Aðeins er til eitt afturbeygt fornafn í latínu og er það orðið se. Beygist það í öllum föllum nema nefnifalli og ávarpsfalli.

	Eintala og fleirtala
	karlkyn (kk.)	kvenkyn (kvk.)	hvorugkyn (hk.)
Nefnifall	(is/ea/id/eī/iī/eae/ea)
Ávarpsfall	(is/ea/id/eī/iī/eae/ea)
Þolfall	sē, sēsē
Eignarfall	suī
Þágufall	sibi
Sviptifall	sē, sēsē
Staðarfall	sē, sēsē

Dæmi

• per se (í sjálfu sér, út af fyrir sig)

Tengt efni

• Persónufornafn