Ben Bernanke

Ben Shalom Bernanke (f. 13. desember 1953) er bandarískur hagfræðingur af ný-keynesíska hagfræðiskólanum. Hann var seðlabankastjóri Bandaríkjanna í tvö kjörtímabil, frá árinu 2006 til ársins 2014. Bernanke hlaut Nóbelsverðlaunin í hagfræði árið 2022.^[1]

Ben Bernanke
Seðlabankastjóri Bandaríkjanna
Í embætti 1. febrúar 2006 – 31. janúar 2014
Forseti	George W. Bush Barack Obama
Forveri	Alan Greenspan
Eftirmaður	Janet Yellen
Persónulegar upplýsingar
Fæddur	13. desember 1953 (1953-12-13) (71 árs) Augusta, Georgíu, Bandaríkjunum
Stjórnmálaflokkur	Óflokksbundinn (frá 2015) Repúblikanaflokkurinn (fyrir 2015)
Maki	Anna Friedmann
Börn	2
Háskóli	Harvard-háskóli (BA, MA) Tækniháskólinn í Massachusetts (PhD)
Verðlaun	Nóbelsverðlaunin í hagfræði
Undirskrift

Æviágrip

Uppvöxtur og menntun

Ben Bernanke er fæddur í Augusta í Georgíu. Hann er af austurrísk-ungverskum ættum og Gyðingaættum.^[2] Hann útskrifaðist úr Dillon-menntaskólanum í Suður-Karólínu árið 1971 með hæstu einkunn í sínum bekk.^[3] Hann gekk í Harvard-háskóla og útskrifaðist þaðan árið 1975.

Árið 1979 útskrifaðist Bernanke með doktorsgráðu í hagfræði frá Tækniháskólanum í Massachusetts. Doktorsleiðbeinandi hans var Stanley Fischer^[4] og lokaritgerð hans bar titilinn Long-term commitments, dynamic optimization, and the business cycle. Einn kennara hans var Peter Diamond, sem vann Nóbelsverðlaunin í hagfræði árið 2010.^[5]

Fræðaferill

Ben Bernanke fékk stöðu við Stanford-háskóla eftir að hann lauk doktorsprófi árið 1979 og kenndi þar peningamálafræði til ársins 1985. Það ár hlaut hann prófessorsstöðu við Princeton-háskóla og var forseti hagfræðideildar skólans frá 1996 til 2002.

Við upphaf ferils síns kenndi Bernanke áfanga við London School of Economics og var gestaprófessor við New York-háskóla.

Þann 10. október 2022 hlaut Bernanke Hagfræðiverðlaun seðlabanka Svíþjóðar til minningar Alfreds Nobels ásamt Douglas Diamond og Philip Dybvig fyrir rannsóknir um bankakerfi og fjármálakreppur.^[6]

Starfsferill

Árið 2002 var Bernanke útnefnur í sæti í framkvæmdastjórn Seðlabanka Bandaríkjanna. Hann var í kjölfarið útnefndur formaður Hagfræðingaráðs Bandaríkjaforseta. Þann 24. október 2005 útnefndi George W. Bush forseti Ben Bernanke stjórnarformann Seðlabankans. Bernanke var endurútnefndur í þetta embætti af Barack Obama forseta til fjögurra ára í viðbót 25. ágúst 2009.^[7] Bernanke gegndi embættinu til 31. janúar 2014 en þá tók Janet Yellen við af honum.

Þann 16. desember árið 2009 lýsti tímaritið Time Bernanke mann ársins^[8] fyrir að hafa, samkvæmt tímaritinu, bjargað Bandaríkjunum frá efnahagslegu stórslysi með efnahagsstjórn sinni í alþjóðlegu fjármálakreppunni 2008. Hann var jafnframt talinn áttunda voldugasta manneskja í heimi af tímaritinu Forbes árið 2011.^[9]

Bernanke er talið til tekna að hafa komið í veg fyrir að samdrátturinn yrði að allsherjar efnahagskreppu með innspýtingu milljarða Bandaríkjadala í efnahagslífið og með því að hjálpa lánamarkaðinum að jafna sig á „eiturlánum“ sem höfðu stuðlað að samdrættinum.^[10] Stefna Bernanke í peningalegri slökun leiddi til þess að efnahagsreikningur Seðlabankans styrktist úr 800 milljörðum upp í 4.000 milljarða.

Eftir að Bernanke lét af störfum hjá seðlabankanum varð hann heiðursfélagi hjá Brookings-stofnuninni, hugveitu í Washington. Hann flutti erindi á vegum hennar og hóf að taka saman endurminningar sínar.^[11] Árið 2015 gekk hann til liðs við vogunarsjóðinn Cita­del Invest­ment Group.^[12] Hann gekk jafnframt til liðs við ráðgjafaráð sjóðstýringarfélagsins PIMCO.^[13]

Bernanke var jafnframt framkvæmdastjóri í peningastefnuáætlun efnahagsrannsóknastofnunarinnar National Bureau of Economic Research og ritstjóri American Economic Review.^[14]

Framlög

Miðlunarleiðir peningastefnunnar

Bernanke er þekktur fyrir störf sín á sviði þjóðhagfræði. Helstu verk hans fjalla um peningastefnu og nánar tiltekið um miðlunarleiðir peningastefnunnar. Í verki sem hann birti árið 1992 ásamt Alan Blinder færði hann rök fyrir því að lánstraust skipti meira máli en peningaframleiðsla á sama tímabili.

Efnahagskreppur

Bernanke hefur stundað rannsóknir í efnahagssögu og hefur birt fræðigreinar um efnahagskreppur, sér í lagi kreppuna miklu.

Hið mikla stöðugleikatímabil

Ben Bernanke lék lykilhlutverk í þróun hagfræðikenningarinnar um „hið mikla stöðugleikatímabil“ (e. Great Moderation). Samkvæmt kenningunni dró úr afli efnahagssveiflna frá því á tíunda áratugnum vegna fullkomnunar á opinberri stefnu og peningamálastefnu.^[15]

Skoðanir

Þjóðhagfræðilegt ójafnvægi í Evrópu

Bernanke telur að fjárhagshalli ríkjanna á evrusvæðinu sé að eyðileggja þau: „Viðvarandi ójafnvægi er óhollt vegna þess að það leiðir til fjárhagslegs ójafvægis og ójafns vaxtar.“ Hann telur jákvæðan vöruskiptaafgang Þýskalands vera vandamál því hann beini eftirspurn til nágrannaríkja þess og leiði til lækkunar í framleiðslu og atvinnutíðni utan Þýskalands.^[16]

Viðbrögð Seðlabankans árið 2007

Í endurminningum sínum viðurkenndi Bernanke að upphaf alþjóðlegu fjármálakreppunnar árið 2007 hafi komið sér á óvart og að hann hefði ekki gert sér grein fyrir alvarleika stöðunnar.^[17]