საქართველოს სამეფო
From Wikipedia, the free encyclopedia
საქართველოს სამეფო — ფეოდალური სახელმწიფო საქართველოში. საფუძველი ჩაეყარა 975 წელს, როდესაც ტაო-კლარჯეთის მეფემ დავით III კურაპალატმა ქართლში მეფედ დასვა თავისი შვილობილი ბაგრატ III (ძე გურგენ II-ისა), 978 წელს კი „აფხაზთა მეფედაც“ აკურთხა. 1001 წელს ბაგრატმა შეიერთა დავით III-ის სამფლობელო კლარჯეთი, ხოლო 1008 წელს მამამისის სამფლობელო ტაო. ასე გაერთიანდა საქართველო, ხოლო ბაგრატ III გაერთიანებული საქართველოს პირველი მეფე გახდა. ამ პერიოდში საქართველოს სამეფოში შედიოდა ყველა ქართული სამეფო-სამთავრო გარდა კახეთ-ჰერეთისა. თბილისი და მისი მიმდებარე ტერიტორიები რჩებოდა არაბი ამირების ხელში. სამეფოს დედაქალაქი უფლისციხე იყო, ხოლო 1046 წლიდან - თბილისი. სამეფოს მართავდნენ ბაგრატიონთა დინასტიის წარმომადგენლები. საქართველოს გაერთიანების პროცესი, რომელიც VIII საუკუნიდან დაიწყო, დაასრულა დავით აღმაშენებელმა, რომელმაც 1104 წელს შემოიერთა კახეთ-ჰერეთი, 1122 წელს — თბილისი. XII საუკუნეში საქართველო წინა აზიის უძლიერესი სახელმწიფო იყო, მისი ტერიტორია მთელ კავკასიას მოიცავდა.
საქართველოს სამეფო | ||||||
| ||||||
| ||||||
საქართველოს სამეფო (1184–1230), ტერიტორიული ექსპანსიის პიკში. საქართველოს სამეფო | ||||||
დედაქალაქი | ქუთაისი (1008-1122) თბილისი (1122-1490) | |||||
უდიდესი ქალაქები | დმანისი, ლორე, ანისი, ოლთისი, ცხუმი, გორი, ახალციხე, რუსთავი, თელავი, სამშვილდე | |||||
ენები | ქართული | |||||
რელიგია | მართლმადიდებლობა | |||||
მთავრობა | ფეოდალური მონარქია | |||||
მეფე | ||||||
- | 978–1014 | ბაგრატ III (პირველი) | ||||
- | 1446–1465 | გიორგი VIII (ბოლო) | ||||
ისტორიული ერა | შუა საუკუნეები (მაღალიდან გვიანამდე) | |||||
- | გაერთიანება | 1008 | ||||
- | ომი ბიზანტიასთან | 1021–1023 | ||||
- | ოქროს ხანა | 1122–1226 | ||||
- | მონღოლები | 1238–1335 | ||||
- | თემურლენგი | 1386–1403 | ||||
- | დაშლა სამეფოებად | 1490 | ||||
ფართობი | ||||||
- | 1213–1245 | 380 000 კმ² (146 719 მლ²) | ||||
მოსახლეობა | ||||||
- | 1254 წელი | 2,4–2,5 მილიონი | ||||
დღეს ამ ტერიტორიაზე | ქვეყნები დღეს | |||||
1225 წლიდან საქართველოს ჯერ ჯალალედინი შემოესია, შემდეგ მონღოლები. 1242 წლიდან საქართველო მონღოლთა ვასალი გახდა, რომლებმაც 1247 წელს აქ ერთდროულად ორი მეფე დასვეს: დავით VI ნარინი (რუსუდანის ძე) და დავით VII ულუ (ლაშა-გიორგის ძე). 1258 წელს მათ საქართველოზე ორად გაიყვეს: აღმოსავლეთად და დასავლეთად. 1329 წელს გიორგი V ბრწყინვალემ კვლავ გააერთიანა საქართველო და მონღოლები განდევნა. XV საუკუნის შუა წლებში თემურლენგისა და „შავბატკნიანთა“ შემოსევების შედეგად საქართველო დასუსტდა და დაიშალა სამეფო-სამთავროებად: მას ჯერ სამცხის სამთავრო გამოეყო, შემდეგ იმერეთის სამეფო, ბოლოს კახეთის სამეფო. 1490 წელს ქართველმა მეფე-მთავრებმა სცნეს ერთმანეთის დამოუკიდებლობა და საზღვრებიც დაადგინეს.