IOS 5

iOS 5 ‒ Apple Inc. tárepinen islep shıǵarılǵan iOS mobil operaciyalıq sistemasınıń besinshi tiykarǵı versiyası, iOS 4 tiń miyrasxorı (dawamshısı) bolıp tabıladı. Ol kompaniyanıń Dúnya júzilik Baǵdarlamashılar Konferenciyasında 2011-jılı 6-iyunda járiyalandı hám 2011-jıldıń 12-oktyabrinde shıǵarıldı. Onıń ornın 2012-jıldıń 19-sentyabrinde iOS 6 iyeledi^[1].

iOS 5

iOS operaciyalıq sistemasınıń versiyası
Islep shıǵarıwshı	Apple Inc.
Derek modeli	Jabıq, ashıq kodlı komponentler menen
Dáslepki shıǵarılıwı	12-oktyabr, 2011-jıl
Eń sońǵı shıǵarılıwı	5.1.1 / 25-may, 2012-jıl
Jańalaw usılı	Baǵdarlama Jańalawı
Paket basqarıwshısı	App Store
Platformalar	iPhone iPhone 3GS iPhone 4 iPhone 4s iPod Touch iPod Touch (3-áwlad) iPod Touch (4-áwlad) iPad iPad (1-áwlad) iPad 2 iPad (3-áwlad)
Yadro túri	Gibrid (XNU)
Licenziya	Menshik EULA, ashıq kodlı komponentler oǵan kirmeydi
Aldınǵısı	iOS 4
Keyingisi	iOS 6
Rásmiy veb-saytı	Apple — iOS 5 — iPad, iPhone hám iPod Touch ushın 200+ jańa funkciyalar. Wayback Machine'de (10-sentyabr, 2012-jılı arxivlengen)
Uranı	Biz iOS-tı pútkilley jańa dárejege kóterdik.

iOS 5 xabarlandırıwlar sistemasın qayta islep shıqtı, ekrannıń joqarǵı bóleginde payda bolatuǵın waqıtsha bannerlerdi qostı hám barlıq sońǵı xabarlandırıwlar ushın oraylıq orın Xabarlandırıwlar Orayın kirgizdi. iOS 5 jáne de iCloud, Apple dıń iCloud qollanılatuǵın qurılmalar arasında kontent hám maǵlıwmatlardı sinxronlastırıw ushın bult saqlaw xızmetin hám iMessage, Apple dıń tez xabar almasıw xızmetin qostı. Birinshi ret baǵdarlamalıq támiynat jańalanıwları kompyuter hám iTunes talap etilmey, sımsız ornatılıwı múmkin boldı. iOS 5 jáne de Twitter menen tereń integraciyanı ámelge asırdı, iPad larda kóp tapsırmalı háreketlerdi kirgizdi hám qulıplaw ekranınan ańsat jetkilikli kamera belgisin (yarlık-ın) qostı.

iOS 5 iPhone 4s paydalanıwshıları ushın sınǵa ushıradı, sebebi dáslepki shıǵarılıwda batareyanıń tez tawsılıwı, SIM kartalarınıń islemewi hám telefon sóylesiwleri waqtında jańǵırıqlar boldı. Bul mashqalalar keyingi shıǵarılıwlarda dúzetildi.

iOS 5 — úshinshi áwlad iPod Touch hám birinshi áwlad iPad ti qollaytuǵın iOS tiń sońǵı versiyası.

Tariyxı

Tanıstırıw hám dáslepki shıǵarılıw

iOS 5 2011-jıl 6-iyunde Apple Dúnya júzilik Baǵdarlamashılar Konferenciyasında tanıstırıldı, sol kúni keyinirek baǵdarlamashılar ushın beta versiyası járiyalandı^[2][3].

iOS 5 rásmiy túrde 2011-jıldıń 12-oktyabrinde shıǵarıldı^[4][5].

Sistema ózgeshelikleri

Xabarlandırıwlar

Aldıńǵı iOS versiyalarında xabarlandırıwlar ekranda dialog qutıları túrinde payda bolıp, aǵımdaǵı iskerlikti bólip taslaytuǵın edi. iOS 5 te xabarlandırıwlar qayta islep shıǵıldı hám ekrannıń joqarǵı bóliminde waqıtsha banner sıpatında kórinedi. Sońǵı xabarlandırıwlarǵa ekrannıń joqarǵı bóliminen "Xabarlandırıwlar Orayı"n tómen tartıw arqalı da kiriwge boladı. Eski xabarlandırıwlar sistemasın qáleytuǵın paydalanıwshılar Sazlawlar menyusınan sáykes opciyanı tańlaw arqalı onı saqlap qala aladı^[6].

iCloud

iOS 5 Apple kompaniyasınıń bultlı saqlaw xızmeti iCloud tı tanıstıradı. Jańa xızmet paydalanıwshılarǵa ózleriniń muzıkaların, súwretlerin, videoların hám qollanba maǵlıwmatların barlıq iCloud qosılǵan qurılmalarında biypul sinxronlastırıwǵa múmkinshilik beredi^[7].

Sımsız jańalanıwlar

iOS 5 qollap-quwatlanatuǵın qurılmalarda sımsız sistema jańalanıwların ámelge asırıwǵa múmkinshilik beredi, yaǵnıy qurılmalardı jańalaw ushın kompyuter hám iTunes zárúr emes^[8]. Jańa qurılmalardı aktivlestiriw hám jańalanıwlar sımsız túrde ámelge asırılıwı múmkin.

Twitter integraciyası

iOS 5 tereń Twitter integraciyasın usınadı. Paydalanıwshılar Twitter ge tikkeley Sazlawlar menyusınan kire aladı. Súwretlerdi Súwretler yamasa Kamera qollanbalarınan tikkeley "tvitlewge" boladı, sonday-aq qollanıwshılar Safari, YouTube hám Google Maps qollanbalarınan da tvitley aladı^[9][10].

Kóp tapsırmalılıq

Kóp tapsırmalılıq ımlawları iOS 5 tiń shıǵarılıwı menen iPad ta payda boldı. Kóp tapsırmalılıq qollanıwshılarǵa bas bet túymesin eki ret basıwsız yamasa dáslep bas betke ótpesten qollanbalar arasında ótiwge imkaniyat beredi^[11]. Kóp tapsırmalılıq ımlawları tek iPad 2 de ǵana jetkilikli boldı.

Klaviatura

iPad klaviaturasın ekrannıń tómengi bóliminen ajıratıw hám onı eki yarım klaviaturaǵa bóliw múmkin edi.

Siri

Siri, Apple kompaniyasınıń dawıslı járdemshisi, tek iPhone 4s te qollap-quwatlanadı. Keyinirek ol iOS 6 da basqa qurılmalarǵa (mısalı, iPhone 5) keńeytildi hám hárbir jańa úlken baǵdarlamalıq támiynat shıǵarılıwı menen jáne de keńeytildi.

Qollanba ózgeshelikleri

Súwretler hám Kamera

iOS 5 tiń birinshi shıǵarılıwı Kamera qollanbasına birinshi ret qulıplaw ekranınan ańsat kiriwge múmkinshilik berdi. Eger qollanıwshılar bas bet túymesin eki ret bassa, kamera belgisi "jıljıtıp ashıw" xabarı qasında payda boladı hám qollanıwshılar onı basıp tikkeley kameraǵa kire aladı^[12][13]. iOS 5.1 jańalanıwı bul processti jeńillestirdi, bas bet túymesin eki ret basıw procedurasın alıp taslap, onı qollanıwshılardıń kamera belgisin joqarı jıljıtıwın talap etetuǵın process penen almastırdı.^[12] Qurılma paroli menen qulıplanǵan waqıtta qáwipsizlik maqsetinde, kameraǵa kiriwdiń bul usılı tek Kamera qollanbasına kiriwge ruqsat beredi hám qurılmanıń basqa funkciyalarına kiriwge ruqsat bermeydi.

Dawıs kóteriw túymesin basıw arqalı paydalanıwshı súwretke túsire aladı^[14].

Xabarlar (Messages)

Messages qollanbasına qurılǵan jańa tez xabar almasıw xızmeti iMessage, iOS 5 qurılması bar hár kimge úylesimli iOS 5 qurılması bar basqa adamǵa hám tiykarǵı, hám multimediyalıq xabarlar jiberiwge múmkinshilik berdi. SMS ke qaraǵanda, iMessage arqalı jiberilgen xabarlar ádettegi uyalı baylanıs xabar almasıwı emes, al internetti qollanadı, biraq jáne de ádettegi SMS ke qaraǵanda, Android hám BlackBerry qurılmaları bul xızmet penen úylesimli emes^[15][16]. iMessages xabarları qollanıwshınıń qurılmaları arasında sinxronlanadı hám kók reńde belgilenedi, al ádettegi SMS ler jasıl reńde^[17].

Pochta (Mail)

Pochta qollanbasına bay tekst formatlaw, jaqsıraq sheginiwdi basqarıw, xabarlardı belgilew hám mánzillerdi Kimge, CC hám BCC qatarları arasında súyrep aparıw múmkinshiligi qosıldı^[18][19].

Esletpeler

Esletpeler paydalanıwshılarǵa waqıtqa yamasa orınǵa tiykarlanǵan eskertiwleri bar wazıypalar dizimin jaratıwǵa múmkinshilik beredi^[20][21].

Gazeta dúkanı

Gazeta dúkanı tiykarǵı qollanba sıpatında emes, al arnawlı papka retinde isleydi. Tańlanǵanda, ol paydalanıwshı jazılǵan barlıq máwsimlik basılımlardıń, máselen gazetalar hám jurnallardıń belgishelerin kórsetedi. Jańa shıǵarılımlar avtomat túrde júklep alınadı^[22].

Muzıka hám Videolar

iPod qollanbası iPhone da, iPod Touch taǵı sıyaqlı, óz aldına Muzıka hám Videolar qollanbaları menen almastırıldı^[23][24].

Mashqalalar

Dáslepki jańalaw mashqalaları

iOS 5 tiń 2011-jıldıń oktyabr ayındaǵı dáslepki shıǵarılıwı áhmiyetli jańalaw mashqalalarına ushıradı, ornatıw waqtında qáteler hám Apple serverleriniń artıq júklenip qalıwı júz berdi^[25][26][27].

iPhone 4S batareyasınıń jumıs waqtı

Paydalanıwshılardıń shaǵımlarınan keyin, Apple rásmiy túrde iOS 5 tiń ayırım iPhone 4s paydalanıwshıları ushın batareya jumıs waqtınıń tómen ekenligin tastıyıqladı hám keleshektegi baǵdarlama jańalanıwı bul mashqalalardı sheshetuǵının bildirdi^[28][29]. iOS 5.0.1 jańalanıwı batareya mashqalalarına baylanıslı qáteliklerdi dúzetti^[30].

Wi-Fi baylanısınıń úziliwi

2011-jıldıń noyabr ayında Engadget iOS 5 jańalanıwınıń ayırım paydalanıwshılar ushın Wi-Fi baylanısınıń úziliwine sebep bolǵanın xabarladı. Xabarda jáne "Jaqında bolǵan iOS 5.0.1 jańalanıwı da bul máseleni sheshpedi" dep jazılǵan hám bul waqıyalardıń bir-birine baylanıssız yamasa úlkenirek mashqalanıń bir bólegi ekenligi haqqında soraw qoyılǵan^[31].

SIM kartanıń islemey qalıwı

Ayırım iPhone 4s paydalanıwshıları iOS 5 te SIM karta menen baylanıslı mashqalalar haqqında xabar berdi, olarǵa "Qáte SIM" hám "SIM islemey qaldı" degen qáte xabarları kelgen^[32]. Apple SIM karta mashqalaların sheshiwge baǵdarlanǵan 5.0.1 jańalanıwınıń ekinshi baǵdarlama versiyasın shıǵardı^[33].

Telefon qońırawındaǵı jańǵırıq (exo)

Ayırım iPhone 4s qollanıwshıları iOS 5 tiń dáslepki versiyasında qulaqlıq penen telefon qońırawları waqtında tosattan jańǵırıqlardıń payda bolıwı haqqında xabar berdi. Bul mashqala sebepli, geyde qońırawdaǵı ekinshi tárep sóylesiwdi esite almay qalǵan^[34][35].

Qabıllaw

iOS 5 tiń kóp tárepleri unamlı pikirler aldı, sonıń ishinde jańa xabarlandırıw orayı, sımsız sinxronizaciya hám jańalaw múmkinshiligi, iMessage hám basqalar. Telegraph gazetasınıń jurnalisti Richmond Sheyn bılay dedi: "iOS 5 — álleqashan ájayıp bolǵan operaciyalıq sistemaǵa tańqalarlıq jańalaw. Hár túrli adamlar mobil operaciyalıq sistemada hár qıylı nárselerdi izleydi. Sonlıqtan ayırım adamlar BlackBerry, Android yamasa Windows Mobile dı qáleydi. Men qollanıwdıń ańsatlıǵın hám dizayndaǵı itibardı bahalayman. iOS 5 penen Apple eń jaqsı paydalanıwshı tájiriybesin usınıwdı dawam etpekte."^[36]

Know Your Mobile saytınıń jurnalisti Richard Gudvin bılay dedi: "Ulıwma alǵanda, biziń pikirimizshe, iOS 5 kerekli barlıq nársege iye hám onnan da kóbirek. Biz 2011-jıldıń gúzinde shıǵarılıwı menen onı tereń úyreniwdi asıǵıslıq penen kútemiz."^[37]