បណ្តាញផ្លូវហាយវេអាស៊ី

គំរោងបណ្តាញផ្លូវហាយវេអាស៊ី (Asian Highway Network Project) (ហៅកាត់ថា AH) គឺជាគំរោងសហប្រតិបត្តិការរវាងប្រទេសនៅអាស៊ី និង ឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិសំរាប់សេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមនៅអាស៊ីនិងប៉ាស៊ីហ្វិក (United Nations Economic and Social Commission for Asia and the Pacific ហៅកាត់ថា ESCAP) ក្នុងការជំរុញប្រព័ន្ឋផ្លូវហាយវេនៅអាស៊ី។ គំរោងនេះជាសសរស្ដម្ភមួយក្នុងចំនោមសសរស្ដម្ភទាំងបីក្នុងគំរោងអភិវឌ្ឍន៍ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ឋដឹកជញ្ជូនលើគោកនៅអាស៊ី (Asian Land Transport Infrastructure Development (ALTID) project) គាំទ្រដោយ ESCAP នៅក្នុងសម័យប្រជុំលើកទី៤៨របស់ខ្លួននៅឆ្នាំ១៩៩២។ សសរស្ដម្ភទាំង៣នោះមាន គំរោងបណ្ដាញផ្លូវហាយវេអាស៊ី គំរោងបណ្ដាញផ្លូវដែកអាស៊ី និង គំរោងបំពាក់បំប៉នបរិក្ខារដឹកជញ្ជូនផ្លូវគោក (facilitation of land transport project)។ គំរោងផ្លូវហាយវេនេះត្រូវបានផ្ដួចផ្ដើមដោយ អង្គការសហប្រជាជាតិនៅឆ្នាំ ១៩៥៩ ក្នុងគោលបំនងជំរុញការអភិវឌ្ឍន៍ការដឹកជញ្ជូនផ្លូវគោកអន្តរជាតិនៅក្នុងតំបន់។ នៅដំនាក់កាលដំបូង(១៩៦០ដល់១៩៧០) គំរោងនេះដំនើរការបានគួរសម តែត្រូវពន្យឺតល្បឿនក្រោយពីមានការព្យួរជំនួយហិរញ្ញវត្ថុនៅឆ្នាំ ១៩៧៥។

កិច្ចព្រមព្រៀងអន្តររដ្ឋាភិបាលអំពីបណ្ដាញផ្លូវហាយវេអាស៊ី (The Intergovernmental Agreement on the Asian Highway Network (IGA)) បានឈានដល់នៅថ្ងៃទី១៨ វិច្ឆិកា ២០០៣ តាមរយៈកិច្ចប្រជុំអន្តររដ្ឋាភិបាលរួចមក។ IGA បានបញ្ជាក់ពីកំនាត់ផ្លូវ AH៥៥ ក្នុងចំនោមប្រទេសទាំង៣២ជាសមាជិក និងមានប្រវែងផ្លូវសរុប ១៤០ ០០០ គ.ម។

ផ្លូវ AH1 ត្រូវបានគេស្នើតភ្ជាប់ពីក្រុងតូក្យូទៅដល់ព្រំដែនប៊ុលហ្គារី ខាងលិចក្រុងអ៊ីស្តង់ប៊ុល និង អេដែន ដោយកាត់តាមកូរ៉េទាំង២ ចិន និងបណ្ដាប្រទេសនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ អាស៊ីមជ្ឈិម និង អាស៊ីទក្សិណ។ ផ្លូវនេះត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងជួយជំរុញពាណិជ្ជកម្មរវាងអាស៊ីបូព៌ា ឥណ្ឌា និង រុស្ស៊ី។ ដើម្បីបំពេញផ្លូវនេះ ផ្លូវដែលមានស្រាប់នឹងត្រូវជូសជុលដំឡើងកំរិត ហើយផ្លូវថ្មីនឹងត្រូវបានសាងសង់ដើម្បីតភ្ជាប់កំនាត់ផ្លូវ។ ទឹកប្រាក់២៥ពាន់លានUSDត្រូវបានចំនាយមកទល់ឆ្នាំ២០០៧ ហើយទឹកប្រាក់បន្ថែម ១៨ពាន់លានUSDទៀតនឹងត្រូវប្រើសំរាប់ជួសជុលនិងអភិវឌ្ឍអោយបានចំងាយផ្លូវ ២៦ពាន់គ.ម។

ឈ្មោះជួរឈរ	ឈ្មោះជួរឈរ
AH1	ប្រវែង ២០ ៥៥៧គ.ម ពីតូក្យូ(ជប៉ុន)ទៅព្រំដែនតួរគី-ប៊ុលហ្គារី
AH2	ប្រវែង ១៣ ១៧៧គ.ម ពីដេនប៉ាសារ(ឥណ្ឌូនេស៊ី) ទៅខូស្រាវី(អ៊ីរ៉ង់)
AH3	ប្រវែង ៧ ៣៣១គ.ម ពីអ៊ូឡង់អ៊ូដិ(រុស្ស៊ី) ទៅថាងហ្គូ(ចិន) និងពី សៀងហៃ(ចិន) ទៅឈៀងរ៉ាយ(ថៃ)និងខ្យាំងតុង(មីយ៉ាន់ម៉ា)
AH4	ប្រវែង ៦ ០២៤គ.ម ណូវ៉ូស៊ីបៀកស្គ៍(រុស្ស៊ី) ទៅយ៉ារ៉ាន់តៃ(ម៉ុងហ្គោល) និងពី អ៊ូរុំជី(ចិន)ទៅការ៉ាជី(ប៉ាគីស្ថាន)
AH5	ប្រវែង ១០ ៣៨០គ.ម ពីសៀងហៃ(ចិន)ទៅព្រំដែនតួរគី-ប៊ុលហ្គារី
AH6	ប្រវែង ១០ ៤៧៥គ.ម ពីពូសាន់(កូរ៉េខាងត្បូង) ទៅព្រំដែនរុស្ស៊ី-បែឡារុស
AH7	ប្រវែង ៥ ៨៦៨គ.ម ពីយេកាតឺរីនប៊ើហ្គ(រុស្ស៊ី) ទៅ ការ៉ាជី(ប៉ាគីស្ថាន)
AH8	ប្រវែង ៤ ៧១៨គ.ម ពីព្រំដែនរុស្ស៊ី-ហ្វាំងឡង់ ទៅ បង់ដារ អេម៉ាំ(អ៊ីរ៉ង់)

ประเทศ	ระยะทาง (กิโลเมตร)	ระยะทาง (ไมล์)
អាហ្វហ្គានីស្ថាន	4,247	2,639
អាមេនី	958	595
អាស៊ែបៃហ្សង់	1,442	896
បង់ក្លាដែស	1,804	1,121
ប៊ូតាន	1	0.621
កម្ពុជា	1,339	832
ចិន	25,579	15,894
កូរ៉េខាងជើង	1,320	820
ទំព័រគំរូ:GEO	1,154	717
ហុងកុង ประเทศจีน	91	57
ឥណ្ឌា	11,432	7,104
ឥណ្ឌូនេស៊ី	3,989	2,479
អ៊ីរ៉ង់	11,152	6,930
ជប៉ុន	1,200	746
កាហ្សាក់ស្ថាន	13,189	8,195
កៀគីស្ថាន	1,695	1,053
ឡាវ	2,297	1,427
ម៉ាឡេស៊ី	4,006	2,489
ម៉ុងហ្គោលី	4,286	2,663
មីយ៉ាន់ម៉ា	3,003	1,866
នេប៉ាល់	1,321	821
ប៉ាគីស្ថាន	5,377	3,341
ហ្វីលីពីន	3,517	2,185
ទំព័រគំរូ:ROK	907	564
រុស្ស៊ី	16,869	10,482
សិង្ហបុរី	19	12
ទំព័រគំរូ:LKA	650	404
តាជីគីស្ថាន	1,925	1,196
ថៃ	5,112	3,176
តួកគី	5,254	3,265
តួកមេនីស្ថាន	2,204	1,370
អ៊ូសបេគីស្ថាន	2,966	1,843
វៀតណាម	2,678	1,664