ប៉ាគីស្ថាន

ប្រទេសប៉ាគីស្ថាន (​ភាសាអង់គ្លេស​៖ Pakistan, ភាសាអ៊ូរឌូ​៖ پاکستان) ដោយមាន​ឈ្មោះ​ជាផ្លូវការ​ថា​ សាធារណរដ្ឋ​ឥស្លាម​ប៉ាគីស្ថាន គឺជា​ប្រទេស​មួយ​ស្ថិតនៅតំបន់​អាស៊ីខាងត្បូង។ វាជាប្រទេសដែលមានចំនួនប្រជាជនច្រើនជាងគេទីប្រាំនៅលើពិភពលោកដោយមានប្រជាជនសរុប ២២៧ លាននាក់។ ប៉ាគីស្ថានបានគ្របដណ្តប់លើផ្ទៃដី ៨៨១,៩១៣ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ ដែលធ្វើឱ្យវាក្លាយជាប្រទេសធំបំផុតទី៣៣។ ប្រទេស​នេះ​មាន​ឆ្នេរសមុទ្រ ១,០៤៦ គីឡូម៉ែត្រ ជាប់​សមុទ្រអារ៉ាប់ និង​ឈូងសមុទ្រអូម៉ង់នៅ​ភាគខាងត្បូង និង មាន​ព្រំប្រទល់​ខាងលិច​ជាប់ជាមួយ​ប្រទេស​អាហ្វហ្កានីស្ថាន និង​អ៊ីរ៉ង់ ខាងកើត​ជាប់ជាមួយ​ប្រទេស​ឥណ្ឌា និង​ភាគ​ឦសាន​ជាប់ជាមួយ​សាធារណរដ្ឋ​ប្រជាមានិត​ចិន​។ ប្រទេស​តាហ្ស៊ីគីស្ថានស្ថិតនៅ​ជិតបង្កើយ​នឹង​ប្រទេស​ប៉ាគីស្ថាននៅភាគខាងជើង ប៉ុន្តែ​ត្រូវ​បាន​កាត់ផ្ដាច់​ដោយ​តំបន់ច្រកវ៉ាខាន់​។

សាធារណរដ្ឋ​ឥស្លាមប៉ាគីស្ថាន

اسلامی جمہوریہ پاکستان (ភាសាអ៊ូរឌូ)
ទង់ជាតិ វរលញ្ឆករ
បាវចនា اتحاد، تنظيم، يقين محکم "ជំនឿ សាមគ្គីភាព វិន័យ"[១]
ភ្លេងជាតិ "قَومی ترانہ" "ភ្លេងជាតិ"
ទីតាំងប្រទេសប៉ាគីស្ថាន (ក្រហម) នៅលើភូគោល និងដែនដីទាមទារ
រដ្ឋធានី	ឥស្លាម៉ាបាដ 33°41′30″N 73°03′00″E
ទីក្រុងធំបំផុត	ការ៉ាជី 24°51′36″N 67°00′36″E
ភាសាផ្លូវការ	ភាសាឧរឌូ ភាសា​អង់គ្លេស
ភាសា​តំបន់	ប៉ិនចាប ប៉ាស្តូ ស៊ីនឌី សេរ៉ាយគី បាឡូឈី និងភាសាជាច្រើនទៀត
ក្រុមជនជាតិ (ឆ្នាំ ២០២០[២])	៤៤.៧% ប៉ិនចាប៊ី ១៥.៤% ប៉ាស្តុន ១៤.១% ស៊ីនឌី ៨.៤% សារ៉ាយគី ៧.៦% មូហាជារ ៣.៦% បាឡូឈី ៦.៣% ជនជាតិផ្សេងៗ
សាសនា (ឆ្នាំ ២០១៧[៣])	៩៦.៤៧% ឥស្លាមសាសនា (ផ្លូវការ)[៤] ២.១៤% ហិណ្ឌូសាសនា ១.២៧% គ្រិស្តសាសនា ០.៩% អាម៉ាឌីវយ៉ា ០.០២% សាសនាដទៃ
រដ្ឋាភិបាល	សាធារណរដ្ឋនិយមឥស្លាម សភាសហព័ន្ធ
- ប្រធានាធិបតី	អារីហ្វ អាល់វី
- នាយករដ្ឋមន្ត្រី	អ៊ីមរ៉ាន ខាន់
- ប្រធាន​ព្រឹទ្ធសភា	សាឌីគ សានច្រានី
- ប្រធានរដ្ឋសភា	អាសាដ កៃស៊ែរ
- ប្រធាន​ចៅក្រម	អ៊ូម៉ារ អាតា បានឌីល
នីតិបញ្ញត្តិ	សភាតំណាងរាស្ត្រ
- សភាជាន់ខ្ពស់	ព្រឹទ្ធសភា
- សភាជាន់ទាប	រដ្ឋសភា
ទទួលឯករាជ្យ  ពីសហរាជាណាចក្រ
- វិជិតរាជ្យ	១៤ សីហា ១៩៤៧
- សាធារណរដ្ឋឥស្លាម	២៥ មីនា ១៩៥៦
- កំណែប្រែរដ្ឋបាលចុងក្រោយ	១២ មករា ១៩៧២
- រដ្ឋធម្មនុញ្ញបច្ចុប្បន្ន	១៤ សីហា ១៩៧៣
ក្រឡាផ្ទៃ
- ផ្ទៃសរុប	៨៨១,៩១៣ គ.ម២ [lower-alpha ១][៦]  (ទី​៣៣)
- ផ្ទៃទឹក (%)	២.៨៦
ប្រជាជន
- ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២១)	២២៦,៩៩២,៣៣២[៧] (ទី៥)
- ជំរឿន (ឆ្នាំ ២០១៧)	២០៧.៨ លាន
- ដង់ស៊ីតេ	២៤៤.៤ នាក់/គ.ម២   (ទី៥៦)
GDP (PPP)	ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២១)
- សរុប	១.១១០ ទ្រីលានដុល្លារ[៨] (ទី២៦)
- ក្នុងម្នាក់	៥,៨៣៨ ដុល្លារ[៨] (ទី១៣៩)
GDP (ចារឹក)	ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២២)
- សរុប	៣៤៧ ពាន់លានដុល្លារ[៩][៨] (ទី៤៣)
- ក្នុងម្នាក់	១,៦៦៦ ដុល្លារ[៨] (ទី១៥៩)
ជីនី (២០១៨)	៣១.៦[១០] មធ្យម
HDI (២០១៩)	០.៥៥៧[១១] មធ្យម · ទី១៥២
រូបិយវត្ថុ	រូពីប៉ាគីស្ថាន (Rs) (PKR)
ល្វែងម៉ោង	UTC+០៥:០០ (PST)
ទិសបើកបរ	ឆ្វេង
កូដហៅទូរស័ព្ទ	+៩២
ដែនកម្រិតខ្ពស់	.pk

តំបន់​ដែល​បង្កើត​ជា​ប្រទេស​ប៉ាគីស្ថាន​សម័យថ្មី​សព្វថ្ងៃ គឺជា​ទីកំណើត​នៃ​អរិយធម៌​ជ្រលង​ទន្លេឥណ្ឌុស​បុរាណ និង ក្រោយមក​ត្រូវ​បាន​ជំនួស​ដោយ អរិយធម៌​វេទបុរាណ អរិយធម៌​ពែក អរិយធម៌​ឥណ្ឌូ-ក្រិច និង​អរិយធម៌​ឥស្លាម​។ តំបន់​នេះ​ធ្លាប់​ត្រូវ​បាន​ឈ្លានពាន និង​ចូលមក​រស់នៅ​ដោយ​ពួក អារ្យ័ន ពែក ក្រិច អារ៉ាប់ ទួរគី អាហ្វហ្កាន និង ម៉ុងហ្គោល​។ វា​ធ្លាប់​ជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​ចក្រភពឥណ្ឌា-អង់គ្លេស​ចាប់ពី​ឆ្នាំ ១៨៥៨ ដល់ ១៩៤៧​។ នៅពេលដែល ចលនាប៉ាគីស្ថាន​ដើម្បី​បង្កើត​រដ្ឋឥស្លាម ដឹកនាំ​ដោយ មូហាម៉ាត់ អាលី ហ្ស៊ីណាហ៍ (Muhammad Ali Jinnah) និង​សម្ព័ន្ធមូស្លីម (Muslim League) ជា​លទ្ធផល​បាន​បង្កើតឡើង​នូវ​រដ្ឋឯករាជ្យ​ប៉ាគីស្ថាន ដែល​មាន​ខេត្ត Sindh, North-West Frontier Province, West Punjab, Balochistan និង East Bengal ។ ប៉ាគីស្ថាន បាន​ក្លាយទៅជា​សាធារណរដ្ឋ​ឥស្លាម​តាមរយៈ​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​ឆ្នាំ​១៩៥៦​។ នៅក្នុង​សង្គ្រាមស៊ីវិល​ឆ្នាំ​១៩៧១ នៅ​ប៉ាគីស្ថាន​ខាងកើត ជា​លទ្ធផល​បាន​លេចឡើង​នូវ​រដ្ឋឯករាជ្យ​បង់ក្លាដេស​។ ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ប្រទេស​ប៉ាគីស្ថាន ត្រូវ​បាន​បង្ហាញ​នូវ​សម័យកាល​នៃ ការរីចម្រើន​ផ្នែក​សេដ្ឋកិច្ច ការគ្រប់គ្រង​បែប​យោធានិយម និង អស្ថិរភាព​នយោបាយ​។

ប៉ាគីស្ថាន គឺជា​ប្រទេស​មាន​ប្រជាជន​ច្រើនជាងគេ​ទី០៦ នៅលើ​ពិភពលោក និង ជា​ប្រទេស​ដែល​មាន​អ្នកកាន់សាសនាឥស្លាម​ច្រើនជាងគេ​ទី០២ បន្ទាប់ពី​ឥណ្ឌូនេស៊ី​។ ប៉ាគីស្ថាន បាន​ជាប់​នៅក្នុង​ប្រទេស​សេដ្ឋកិច្ច ១១ ("Next Eleven") ។ ប៉ាគីស្ថាន បាន​ចូលជា​សមាជិក អង្គការ​សន្និសីទ​ឥស្លាម (Organization of the Islamic Conference), សមាគម​អាស៊ីខាងត្បូង​ដើម្បី​សហប្រតិបត្តិការ (South Asian Association for Regional Cooperation), ប្រទេស​កំពុងអភិវឌ្ឍ​ទាំង០៨ (Developing 8 Countries) និង អង្គការ​សហប្រតិបត្តិការ​សេដ្ឋកិច្ច (the Economic Cooperation Organization) ។ ប៉ាគីស្ថាន ក៏ជា​សមាជិក អង្គការសហប្រជាជាតិ (the United Nations), កុំមុនវាល (Commonwealth of Nations), អង្គការ​ពាណិជ្ជកម្ម​ពិភពលោក (World Trade Organization), ក្រុមប្រទេស​កំពុងអភិវឌ្ឍ​ទាំង៣៣ (G33 developing countries), ក្រុមប្រជាជាតិ​កំពុងអភិវឌ្ឍ​ទាំង៧៧ (Group of 77 developing nations), សម្ព័ន្ធមិត្ត​មិនមែន​ណាតូ​របស់​សហរដ្ឋអាមេរិក (major non-NATO ally of the United States) និង ​មហាអំណាច​នុយក្លេអ៊ែរ (nuclear state)​។

និរុត្តិសាស្ត្រ

អត្ថបទដើម: ឈ្មោះប៉ាគីស្ថាន

ឈ្មោះ Pakistan (IPA: [paːkɪst̪aː]) តាម​ភាសាពែក និង ភាសាអ៊ូរឌូ​ មានន័យថា Land of (the) Pure (ទឹកដី​បរិសុទ្ធ)​។ វា​ត្រូវ​បាន​ដាក់ថា Pakistan នៅ​ឆ្នាំ​១៩៣៤ ដោយ Choudhary Rahmat Ali ដែល​បាន​បោះពុម្ព​នៅក្នុង​អត្ថបទ​រិះគន់​របស់​គាត់ "Now or Never" ។ ឈ្មោះ​នេះ​តំណាងឲ្យ ប្រជាជន​មូស្លីម ៣០ លាន​នាក់​នៃ​ប៉ាគីស្ថាន ដែល​រស់នៅ​តំបន់​ចំនួន​០៥ នៅ​ភាគខាងជើង​នៃ​ចក្រភព​ឥណ្ឌា-អង់គ្លេស​មាន​៖ Punjab, Afghania (North-West Frontier Province), Kashmir, Sindh, and Baluchistan ។

National symbols of Pakistan (Official)

National animal
National bird
National tree
National flower
National heritage animal
National heritage bird
National aquatic marine mammal
National reptile
National amphibian
National fruit
National mosque
National mausoleum
National river
National mountain

ប្រវត្តិសាស្ត្រ

អត្ថបទដើម: ប្រវត្តិសាស្ត្រប៉ាគីស្ថាន

ភូមិសាស្ត្រ

អត្ថបទដើម: ភូមិសាស្ត្រប៉ាគីស្ថាន

រដ្ឋាភិបាល និងនយោបាយ

អត្ថបទដើម: នយោបាយនៅប៉ាគីស្ថាន

សេដ្ឋកិច្ច

អត្ថបទដើម: សេដ្ឋកិច្ចប៉ាគីស្ថាន

ប្រជាសាស្ត្រ

អត្ថបទដើម: ប្រជាសាស្រ្តប៉ាគីស្ថាន

វប្បធម៌

អត្ថបទដើម: វប្បធម៌ប៉ាគីស្ថាន

កំណត់សម្គាល់

1. "រាប់បញ្ចូលទាំងទិន្នន័យពីដែនដីជម្លោះកាស្មៀរប៉ាគីស្ថានពោលគឺអាសាដកាស្មៀរ (១៣,២៩៧ គម) និងជិលជីត–ប៉ាល់ទីស្ថាន (៧២,៥២០ គម)។^[៥] បើមិនរាប់បញ្ចូលដែនដីខាងលើនោះ ផ្ទៃដីទឹកដីប៉ាគីស្ថាននឹងធ្លាក់ចុះមកនៅត្រឹម ៧៩៦,០៩៥ គម។"