សង្គ្រាមរុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែន

សង្គ្រាមរុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែន^{[ស ៤]} ដែលកំពុងឆាបឆេះបច្ចុប្បន្នបានផ្ទុះឡើងដំបូងនៅកំឡុងខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៤។ បន្ទាប់ពីបដិវត្តភាពថ្លៃថ្នូរនៅអ៊ុយក្រែនបានបញ្ចប់ក្នុងឆ្នាំ២០១៤ ប្រទេសរុស្ស៊ីក៏បានបញ្ជូនទ័ពចូលកាន់កាប់ និងកាត់តំបន់គ្រីមៀពីប្រទេសអ៊ុយក្រែន និងថែមទាំងបានគ្រាំទ្រផ្ដល់ជាជំនួយដល់ចលនាផ្ដាច់ខ្លួននិយមនៅអ៊ុយក្រែនក្នុងសង្គ្រាមដុនបាសផងដែរ។ ក្នុងប៉ុន្មានប្រាំបីឆ្នាំដំបូងនៃជម្លោះនេះក៏មានការប៉ះទង្គិចផ្លូវទឹក និងសង្គ្រាមបច្ចេកវិទ្យាដែរ។ នៅក្នុងខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២២ រុស្ស៊ីបានបើកការឈ្លានពានទ្រង់ទ្រាយធំចូលក្នុងប្រទេសអ៊ុយក្រែន​ដែលនាំឱ្យរុស្ស៊ីកាន់កាប់ទឹកដីអ៊ុយក្រែនច្រើនបន្ថែមទៀត។ វាត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាជម្លោះយោធាដ៏ធំបំផុតនៅក្នុងទ្វីបអឺរ៉ុបចាប់តាំងពីបញ្ចប់សង្គ្រាមលោកលើកទីពីរមក។ សង្គ្រាមនេះផងដែរបាននាំឱ្យមានវិបត្តិជនភៀសខ្លួនដ៏ធ្ងន់ធ្ងរមួយនៅលើទឹកដីអឺរ៉ុប និងបណ្ដាលឱ្យមនុស្សស្លាប់រាប់ម៉ឺននាក់។

សង្គ្រាមរុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែន
ផ្នែកនៃជម្លោះនៅក្នុងទឹកដីអតីតសហភាពសូវៀត
ពីឆ្វេងទៅស្ដាំតាមទ្រនិចនាឡិកា៖ ទាហានអ៊ុយក្រែនកំឡុងសង្គ្រាមនៅដុនបាស (២០១៥), រថក្រោះ T-64 របស់រុស្ស៊ីជាមួយសញ្ញា "Z" (២០២២),​ កងកម្លាំងនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតដូណេតស្កិ៍របស់រុស្ស៊ី (២០១៥), អគារលំនៅដ្ឋាននៅក្រុងអាឌីហ្យកាក្រោយរងការបំផ្លិចបំផ្លាញដោយគ្រាប់មីស៊ីលរុស្ស៊ី (២០២៣), រថយន្តយោធាខ្ទិចខ្ទាំក្រោយផ្ទុះអាវុធនៅក្រុងប៊ូតឆា (២០២២), រថយន្តស៊ីវិលកំពុងឆាបឆេះជាមួយនឹងសាកសពដេកនៅនឹងដីក្រោយត្រូវទទួលរងគ្រាប់មីស៊ីលរុស្ស៊ីក្នុងទីក្រុងកៀវ (២០២២)។
កាលបរិច្ឆេទ ២៧ កុម្ភៈ ២០២៤[ស ១] – បច្ចុប្បន្ន ទីតាំង អ៊ុយក្រែន រុស្ស៊ី និងសមុទ្រខ្មៅ Status កំពុងបន្តកើត ការប្រែប្រួល ទឹកដី រុស្ស៊ីបានកាត់តំបន់គ្រីមៀចូលជាទឹកដីរបស់ខ្លួននៅក្នុងឆ្នាំ២០១៤ និងទឹកដីមួយភាគតូចនៅប៉ែកអាគ្នេយ៍នៃប្រទេសអ៊ុយក្រែនក្នុងឆ្នាំ២០២២ រុស្ស៊ីបានកាន់កាប់ទឹកដីអ៊ុយក្រែនប្រមាណជាង ១៨% បើគិតត្រឹមខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤[១] អ៊ុយក្រែនបានចូលកាន់កាប់ទឹកដីមួយផ្នែកនៃអូប្លាសគូស្គិ៍របស់រុស្ស៊ីនៅក្នុងឆ្នាំ២០២៤
ភាគីសង្គ្រាម
រុស្ស៊ី ​ ​ ស.ប. ដូណេតស្ក៍[ស ២]  ស.ប. លូហ្កានស្ក៍[ស ២]  កូរ៉េខាងជើង[២]  បេឡារុស[ស ៣]	អ៊ុយក្រែន
មេបញ្ជាការ និង មេដឹកនាំ
រុស្ស៊ី វ៉្លាឌីមៀរ ពូទីន ស៊ែរហ្គី ស៊ុយហ្គូ វ៉ាឡេរី យ៉េរ៉ាសេមឺហ្វ លេអូនីដ​ ប៉ាសេស្នីគ	អ៊ុយក្រែន ​ វ៉ូឡូឌីមៀរ ហ្សេឡេនស្គី អូឡិចសាន់ដឺ ស៊ីរស្គី
សហេតុភាព និង ការខាងបង់
របាយការណ៍ជាច្រើនមានចំនួនប៉ាន់ស្មាន់ខុសៗគ្នា ដោយចំនួនយ៉ាងតិចក៏រាប់ម៉ឺននាក់ឡើងដែរ។[៧][៨]

នៅដើមឆ្នាំ២០១៤ មហាបាតុកម្មប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលដែលគេស្គាល់ថាអឺរ៉ូម៉ីដានបានផ្ដួលរំលំរដ្ឋាភិបាលអ៊ុយក្រែននាពេលនោះដែលស្ថិតនៅក្រោមអំណាចប្រធានាធិបតីវិចទ័រ យ៉ានូកូវិចដែលមានទំនោរទៅកាន់រុស្ស៊ី។ មិនយូរប៉ុន្មាន ចលនារើបម្រះគាំទ្ររុស្ស៊ីបានផ្ទុះឡើងនៅប៉ែកខាងត្បូង និងខាងកើតប្រទេសអ៊ុយក្រែន​ ខណៈទាហានរុស្ស៊ីបានវាតទីចូលកាន់កាប់តំបន់គ្រីមៀ។​ ភ្លាមៗនោះ រុស្ស៊ីបានធ្វើប្រជាមតិកាត់តំបន់គ្រីមៀជាទឹកដីកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្លួន​ នាំឱ្យសហគមន៍អន្តរជាតិជាច្រើនបានបដិសេដមិនទទួលស្គាល់។ នៅក្នុងខែមេសា ឆ្នាំ២០១៤ ក្រុមសកម្មប្រយុទ្ធគាំទ្រដោយរុស្ស៊ីបានវាយកាន់កាប់ទីក្រុងមួយចំនួននៅក្នុងតំបន់ដុនបាស​ ភាគខាងកើតនៃប្រទេសអ៊ុយក្រែន ហើយបានប្រកាសបង្កើតសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតដូណេតស្ក៍ និងសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតលូហ្កានស្ក៍ជារដ្ឋឯករាជ្យដែលជាដើមហេតុនាំឱ្យផ្ទុះសង្គ្រាមតំបន់ដុនបាសឡើង។ រុស្ស៊ីបានគាំទ្រក្រុមផ្ដាច់ខ្លួននិយមទាំងពីរនេះដោយបញ្ជូនកងទ័ព និងរថក្រោះរបស់ខ្លួនចូលជាសម្ងាត់ ខណៈអ៊ុយក្រែនបានបរាជ័យក្នុងការដណ្ដើមទឹកដីជាយខាងកើតនិងត្បូងរបស់ខ្លួនមកវិញ។ នៅក្នុងខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៥ ប្រទេសរុស្ស៊ី​ និងអ៊ុយក្រែនបានយល់ស្របចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងមីនស្កឹទីពីរក្នុងគោលបំណងបញ្ចប់ជម្លោះប្រដាប់អាវុធ ប៉ុន្តែកិច្ចព្រមព្រៀងនេះមិនត្រូវបានភាគីទាំងពីរអនុវត្តខ្ជាប់ខ្ជួននោះឡើយ។ សង្គ្រាមដុនបាសបានបន្តវិវត្តទៅជាជម្លោះលេណដ្ឋានរវាងកងកម្លាំងអ៊ុយក្រែន រុស្ស៊ី​ និងចលនារដ្ឋបំំបែកខ្លួនទាំងពីរ ហើយនៅប៉ុន្មានឆ្នាំបន្ទាប់ បទឈប់បាញ់មួយចំនួនក៏ត្រូវបានចុះ ប៉ុន្តែសុពលភាពនិងប្រសិទ្ធភាពរបស់វាគឺមិនគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីរក្សាសន្តិភាពបានស្ថិតស្ថេរយូរប៉ុន្មានទេ។

ចាប់ផ្ដើមនៅឆ្នាំ២០២១ ប្រទេសរុស្ស៊ីបានប្រមូលផ្ដុំកងទ័ពរបស់ខ្លួននៅក្បែរព្រំដែនប្រទេសអ៊ុយក្រែន និងព្រមទាំងនៅក្នុងប្រទេសបេឡារុសផង។​ មន្ត្រីរុស្ស៊ីនាពេលនោះបានប្រកែកម្តងហើយម្តងទៀតថារុស្ស៊ីមិនមានផែនការអ្វីក្នុងវាយប្រហារលើប្រទេសអ៊ុយក្រែននោះទេ។ នៅកំឡុងពេលនោះ ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី លោកវ៉្លាឌីមៀរ ពូទីនបានបញ្ចេញទស្សនៈជាតិនិយមជ្រុលជ្រើម និងថែមទាំងបានបដិសេធសិទ្ធិអត្ថិភាពរបស់អ៊ុយក្រែនទៀតផង។ លោក​បាន​ទាមទារ​ឱ្យអ៊ុយក្រែនហាមមិនចូ​ល​រួម​ជាមួយ​សម្ព័ន្ធ​យោធា​ណាតូជាដាច់ខាត។ នៅដើមឆ្នាំ២០២២ ប្រទេសរុស្ស៊ីបានទទួលស្គាល់សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតដូណេតស្ក៍ និងលូហ្កានស្ក៍ជារដ្ឋឯករាជ្យ។

នៅថ្ងៃទី២៤ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២២ លោកពូទីនបានប្រកាស"ប្រតិបត្តិការយោធាពិសេស" "ដើម្បីធ្វើវិយោធកម្ម និងវិណាស៊ីកម្ម"ប្រទេសអ៊ុយក្រែន ដោយអះអាងថា រុស្ស៊ីមិនមានផែនការកាន់កាប់ប្រទេសអ៊ុយក្រែននោះឡើយ។ សកម្មភាពឈ្លានពានរបស់រុស្សីទៅលើអ៊ុយក្រែនត្រូវបានសហគមន៍អន្តរជាតិជាច្រើនប្រកាសថ្កោលទោស ហើយប្រទេសជាច្រើនផងដែរក៏បានដាក់ទណ្ឌកម្មប្រឆាំងនឹងរុស្ស៊ីដោយបានបញ្ជូនជំនួយមនុស្សធម៌ និងយោធាទៅឱ្យប្រទេសអ៊ុយក្រែន។ ដោយត្រូវប្រឈមនឹងជួរការពារ​ដ៏ស្អិតរមួតរបស់អ៊ុយក្រែន រុស្ស៊ី​ក៏បាន​បញ្ឈប់ប្រតិបត្តិការវាយយករដ្ឋធានីកៀវរបស់អ៊ុយក្រែននៅ​អំឡុងដើម​ខែ​មេសា។ ចាប់ពីខែសីហាមក កងកម្លាំងអ៊ុយក្រែនបានចាប់ផ្តើមវាយដណ្តើមយកទឹកដីរបស់ខ្លួនវិញបន្តិចម្តងៗជាពិសេសនៅតំបន់ភាគឦសាន និងខាងត្បូង។ មក​ចុង​ខែ​កញ្ញា រុស្ស៊ី​បាន​ប្រកាស​កាត់ខេត្ត​ចំនួន​បួនរបស់អ៊ុយក្រែនដែលខ្លួនកំពុងកាន់កាប់​ដោយ​ផ្នែកដោយ​ត្រូវ​រងការ​​ថ្កោលទោសជាអន្តរជាតិបន្ថែម។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក ស្ថានការណ៍សង្គ្រាមរវាងរដ្ឋទាំងពីរមិនមានការប្រែប្រួលអ្វីច្រើននោះទេ។ ខណៈសង្គ្រាមឈ្លានពានកំពុងតានតឹង កងកម្លាំងអ៊ុយក្រែនក៏បានឆ្លៀតឱកាសវាយប្រហាររុស្ស៊ីវិញដូចជា ការលុកលុយឆ្លងព្រំដែនចូលទៅក្នុងតំបន់គូស្គិ៍របស់រុស្ស៊ីកាលពីខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤។ ដោយហេតុឃើញថារុស្ស៊ី​បាន​ធ្វើ​ការ​វាយ​ប្រហារ​ដោយ​ចេតនា និង​មិន​រើសអើង​ម្តង​ហើយ​ម្តង​ទៀត​ទៅលើ​ជន​ស៊ីវិល​ តុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិ (ICC) បានបើកការស៊ើបអង្កេតពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម ហើយក៏បានចេញដីកាចាប់ខ្លួនលោកពូទីន និងមន្ត្រីរុស្ស៊ីមួយចំនួនទៀត។^{[៩][១០][១១]}

ផ្ទៃរឿង

អត្ថបទដើម: ទំនាក់ទំនងរុស្ស៊ី–អ៊ុយក្រែន

អ៊ុយក្រែនឯករាជ្យ និងបដិវត្តន៍ពណ៌ទឹកក្រូច

ព័ត៌មាន​បន្ថែម: បដិវត្តន៍ពណ៌ទឹកក្រូច

ពិធីចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងបេឡូវេហ្សា ដោយប្រមុខរដ្ឋ និងរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសបេឡារុស រុស្ស៊ី និងអ៊ុយក្រែនក្នុងឆ្នាំ១៩៩១

បន្ទាប់ពីសហភាពសូវៀតបានរំលាយនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩១ ប្រទេសរុស្ស៊ី និងអ៊ុយក្រែននូវតែបន្តទំនាក់ទំនងយ៉ាងជិតស្និទជាមួយគ្នា។ នៅឆ្នាំ១៩៩៤​ អ៊ុយក្រែនបានទទូលយល់ស្របតាមសន្ធិសញ្ញាស្ដីពីការមិនសាយភាយអាវុធនុយក្លេអ៊ែរក្នុងនាមជារដ្ឋគ្មានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ^[១២] ហើយជាលទ្ធផល អាវុធនុយក្លេអ៊ែរទាំងប៉ុន្មានរបស់អតីតសហភាពសូវៀតក៏ត្រូវបានយកចេញពីប្រទេសអ៊ុយក្រែនដើម្បីទៅកម្ទេចចោល។^[១៣] ជាថ្នូរតបស្នងវិញ ប្រទេសរុស្ស៊ី សហរាជាណាចក្រ និងសហរដ្ឋអាមេរិកបានព្រមព្រៀងគ្នារក្សាបូរណភាពទឹកដី និងឯករាជ្យភាពរបស់អ៊ុយក្រែន​តាមរយៈអនុស្សរណៈនៃការធានាសន្តិសុខនៅទីក្រុងប៊ុយដាប៉ែស។^{[១៤][១៥]} នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩៩ រុស្ស៊ីបានក្លាយជាប្រទេសហត្ថលេខីមួយនៃធម្មនុញ្ញសម្រាប់សន្តិសុខអឺរ៉ុបដែល "បញ្ជាក់ឡើងវិញនូវសិទ្ធិសេរីភាពនៃរដ្ឋដែលចូលរួមនីមួយៗក្នុងការជ្រើសរើស ឬផ្លាស់ប្តូរកិច្ចការសន្តិសុខរបស់ខ្លួន រួមទាំងសន្ធិសញ្ញាសម្ព័ន្ធភាព ស្របទៅតាមការវិវត្តន៍របស់ពួកគេនីមួយៗ"។^[១៦] ប៉ុន្មានឆ្នាំក្រោយពីសហភាពសូវៀតបានរំលាយ អតីតរដ្ឋប្លុកបូព៌ាជាច្រើនបានចុះចូលរួមជាមួយអង្គការណាតូ ពិសេសបន្ទាប់ពីមើលឃើញពីការគំរាមកំហែងផ្នែកសន្តិសុខក្នុងតំបន់ពីសំណាក់ប្រទេសរុស្ស៊ី ដូចជា វិបត្តិរដ្ឋធម្មនុញ្ញរុស្ស៊ីឆ្នាំ១៩៩៣ សង្រ្គាមនៅអាប់កាស៊ី (១៩៩២–១៩៩៣) និងសង្រ្គាមឆេឆិនលើកទី១ (១៩៩៤–១៩៩៦) ជាដើម។ លោកពូទីនធ្លាប់បាននិយាយទាក់ទងនឹងរឿងនេះថា មហាអំណាចលោកខាងលិចបានក្បត់ការសន្យារបស់ពួកគេនៅក្នុងការមិនឱ្យបណ្ដាប្រទេសអឺរ៉ុបខាងកើតចូលរួមក្នុងអង្គការបក្សសម្ព័ន្ធខ្លួនដូចជាណាតូជាដើម។^{[១៧][១៨]}

បាតុករនៅឯទីលានឯករាជ្យនៃរដ្ឋធានីកៀវនៅអំឡុងបដិវត្តន៍ពណ៌ទឹកក្រូច ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០០៤

ការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែនឆ្នាំ២០០៤ គឺជាការបោះឆ្នោតដ៏ចម្រូងចម្រាស់មួយនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រប្រទេសអ៊ុយក្រែន។ នៅអំឡុងយុទ្ធនាការបោះឆ្នោតនេះ បេក្ខភាពបក្សប្រឆាំងលោកវិចទ័រ យូស្តឆិនកូត្រូវទទួលរងនឹងការបំពុលដោយសារធាតុគីមីម៉្យាង^{[១៩][២០]} ហើយក្រោយមកលោកក៏បានចោតប្រកាន់រុស្ស៊ីពីការជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងបំពុលនោះ។^[២១] នៅខែវិច្ឆិកា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីវិចទ័រ យ៉ានូកូវិចក៏ត្រូវបានប្រកាសជាអ្នកឈ្នះឆ្នោត ទោះត្រូវអ្នកសង្កេតការណ៍ចោទប្រកាន់ពីការក្លែងបន្លំសន្លឹកឆ្នោតក្ដី។^[២២] ដោយហេតុនេះ ប្រជាជនអ៊ុយក្រែនក៏នាំគ្នាចេញធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងលទ្ធផលការបោះឆ្នោតដែលបានអូសបន្លាយអស់រយៈពេលពីរខែ ដោយគេតែងនិយមហៅព្រឹត្តិការណ៍នោះថា បដិវត្តន៍ពណ៌ទឹកក្រូច។ តុលាការកំពូលនៃប្រទេសអ៊ុយក្រែនក៏បានលុបលទ្ធផលបោះឆ្នោតនោះចោលបន្ទាប់ពីរកឃើញពីការក្លែងបន្លំសន្លឹកឆ្នោតដូចការចោទពិតប្រាកដមែន ហើយក៏សម្រេចរៀបចំការបោះឆ្នោតមួយជុំបន្ថែមទៀត ហើយជាលទ្ធផល លោកយូស្តឆិនកូក៏បានឡើងកាន់អំណាចជាប្រធានាធិបតី ខណៈលោកយ៉ានូកូវិចបានធ្លាក់មកជាមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងវិញ។^[២៣] បដិវត្តន៍ពណ៌ទឹកក្រូចជារឿយៗត្រូវបានគេរាប់បញ្ចូលទៅក្នុងក្រុមបដិវត្តន៍ពណ៌ដែលកាលនុះបានផ្ទុះឡើងនៅតាមបណ្ដាប្រទេសនៃអតីតសហភាពសូវៀតជាច្រើន។ រុស្ស៊ីមើលឃើញបដិវត្តន៍ពណ៌ទាំងអស់នោះថាជាការប៉ុនប៉ងរបស់អាមេរិក និងលោកខាងលិចក្នុងការនាំអស្ថិរភាពដល់ប្រទេសជិតខាងរបស់រុស្ស៊ី និងសន្តិសុខប្រទេសរុស្ស៊ីផ្ទាល់។​^[២៤] មិនតែប៉ុណ្ណោះ ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ីបច្ចុប្បន្នលោកវ៉្លាឌីមៀរ ពូទីនបានចោទប្រកាន់អ្នករៀបចំបាតុកម្មនៅរុស្ស៊ីកាលអំឡុងឆ្នាំ២០១១–២០១៣ ថាជាអតីតទីប្រឹក្សារបស់លោកយូន្តឆិនកូ ហើយជាទង្វើប៉ុនប៉ងនាំយកបដិវត្តន៍ពណ៌ចូលប្រទេសរុស្ស៊ី។^[២៥]

នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលណាតូនៅទីក្រុងប៊ុយការែសក្នុងឆ្នាំ២០០៨ ប្រទេសអ៊ុយក្រែន និងចចជីបានសម្ដែងនូវការចង់ចូលជាសមាជិកនៃអង្គការណាតូ។​ សមាជិកណាតូនីមួយៗមានមតិខុសៗគ្នាចំពោះសំណើនោះ ដោយបណ្ដាប្រទេសអឺរ៉ុបខាងលិចបានប្រឆាំងនឹងសំណើរបស់អ៊ុយក្រែន និងចចជីដើម្បីជៀសវាងបង្កើតភាពតានតឹងជាមួយរុស្ស៊ី ខណៈអាមេរិកវិញបានបើកសិទ្ធិឱ្យប្រទេសទាំងពីរចូលជាសមាជិកថ្មីនៃណាតូ។^[២៦] ក្រោយការពិភាក្សាវែកញែកគ្នាច្រើនដង អង្គការណាតូទាំងមូលបានបដិសេធមិនផ្តល់សមាជិកភាពឱ្យអ៊ុយក្រែន និងចចជី ប៉ុន្តែបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយផ្សេងទៀតដោយយល់ព្រមថា "ប្រទេសទាំងពីរនឹងក្លាយជាសមាជិកណាតូ" នៅចំណុចណាមួយនាពេលអនាគត។^[២៧] គិតមកដល់ខែមករា ឆ្នាំ២០២២ លទ្ធភាពនៃការចូលជាសមាជិកណាតូរបស់អ៊ុយក្រែមនៅតែមានភាពមិនច្បាស់លាស់ដដែរ។^[២៨]

នៅក្នុងឆ្នាំ២០០៩ លោកយ៉ានូកូវិចបានប្រកាសពីបំណងឈរឈ្មោះជាប្រធានាធិបតីម្តងទៀតនៅក្នុងការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែនឆ្នាំ២០១០^[២៩] ដោយលើកនេះ លោកក៏បានឈ្នះក្លាយជាប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន។^[៣០] នៅក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៣ រលកបាតុកម្មធំៗគាំទ្រសហភាពអឺរ៉ុបបានផ្ទុះឡើង បន្ទាប់ពីយ៉ានូកូវិចបានសម្រេចចិត្តមិនចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងសមាគមន៍សហភាពអឺរ៉ុបជាមួយនឹងអ៊ុយក្រែន ដោយផ្ទុយមកវិញ លោកបានជាជ្រើសរើសទៅពង្រឹងទំនាក់ទំនងជាមួយរុស្ស៊ី និងសហភាពសេដ្ឋកិច្ចអឺរ៉ាស៊ីទៅវិញ។ ជាចុងក្រោយនៅថ្ងៃទី២២ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៣ សភាអ៊ុយក្រែនក៏បានអនុម័តលើការបំពេញកិច្ចព្រមព្រៀងរវាងអ៊ុយក្រែនជាមួយសហភាពអឺរ៉ុប។^[៣១] ជាលទ្ធផល រុស្ស៊ី​បាន​ដាក់​សម្ពាធលើ​អ៊ុយក្រែន​ឱ្យ​បដិសេធ​កិច្ចព្រមព្រៀង​នេះ​ដោយ​គំរាម​ពីការដាក់ទណ្ឌកម្មបើនូវតែបន្តធ្វើកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយសហភាពអឺរ៉ុប។ ទីប្រឹក្សាវិមានក្រឹមឡាំង លោកស៊ែរហ្គី ក្លាសយែហ្វបាននិយាយបញ្ជាក់ថា ប្រសិនបើកិច្ចព្រមព្រៀងត្រូវបានចុះហត្ថលេខានោះ រុស្ស៊ីនឹងមិនអាចធានាប្រទេសអ៊ុយក្រែនជារដ្ឋពេញសិទ្ធិបាននោះឡើយ។^{[៣២][៣៣]}

អឺរ៉ូម៉ីដាន បដិវត្តន៍ភាពថ្លៃថ្នូរ និងចលនាគាំទ្ររុស្ស៊ី

Main articles: អឺរ៉ូម៉ីដាន, បដិវត្តន៍ភាពថ្លៃថ្នូរ, and កោលាហលគាំទ្ររុស្ស៊ីនៅអ៊ុយក្រែនឆ្នាំ២០១៤

បាតុករនៅរដ្ឋធានីកៀវលើកគ្រវីទង់ជាតិអ៊ុយក្រែន និងទង់អឺរ៉ុបក្នុងអំឡុងព្រឹត្តិការណ៍អឺរ៉ូម៉ីដាន ឆ្នាំ២០១៣

នៅថ្ងៃទី២១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៤ បន្ទាប់ពីប្រជាជនអ៊ុយក្រែនបានធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលអស់ជាច្រើនខែ (ដែលគេនិយមហៅថាអឺរ៉ូម៉ីដាននោះ) លោកយ៉ានូកូវិច និងមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងក៏បានរួមគ្នាចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងផ្សះផ្សាមួយដែលនឹងបើកឱ្យមានបោះឆ្នោតមុនអាណត្តិ។ នៅថ្ងៃបន្ទាប់ លោកយ៉ានូកូវិចក៏បានភៀសខ្លួនចេញពីរដ្ឋធានីកៀវ មុនពេលដំណើរការបោះឆ្នោតដកលោកចេញពីអំណាចជាប្រធានាធិបតីបានប្រព្រឹត្តិទៅ។^{[៣៤][៣៥][៣៦][៣៧]} នៅថ្ងៃទី២៣ ខែកុម្ភៈ សភាអ៊ុយក្រែងបានអនុម័តសេចក្តីព្រាងច្បាប់មួយបម្រុងនឹងលុបច្បាប់ឆ្នាំ២០១២ ដែលត្រូវជាច្បាប់កំណត់ភាសារុស្ស៊ីជាភាសាផ្លូវការមួយក្នុងប្រទេសអ៊ុយក្រែន។^[៣៨] ជាលទ្ធផល ប្រជាជនក្នុងតំបន់និយាយភាសារុស្សីបានចេញប្រឆាំងយ៉ាងពេញទំហឹង ខណៈសារព័ត៌មាននៅប្រទេស​រុស្ស៊ីបានផ្សព្វផ្សាយបន្លាចពីគ្រោះហានិភ័យផ្សេងៗនៃច្បាប់ព្រាងនោះ។^{[៣៩][៤០]}

នៅថ្ងៃទី១៧ ខែកុម្ភៈ រដ្ឋាភិបាលបណ្តោះអាសន្នមួយត្រូវបានបង្កើតឡើង ហើយថ្ងៃបោះឆ្នោតជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីថ្មីក៏បានប្រកាស។ នៅថ្ងៃបន្ទាប់ លោកយ៉ានូកូវិចបានលេចមុខជាថ្មីនៅក្នុងប្រទេសរុស្ស៊ី ហើយនៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាន ដោយលោកបានប្រកាសថាលោកនៅតែជាប្រធានាធិបតីស្តីទីរបស់អ៊ុយក្រែនដដែរ ស្របពេលដែលរុស្ស៊ីកំពុងចាប់ផ្តើមយុទ្ធនាការយោធានៅតំបន់គ្រីមៀ។ មេដឹកនាំនៃតំបន់ភាគខាងកើតអ៊ុយក្រែនដែលនិយមនិយាយភាសារុស្ស៊ីនោះបានប្រកាសពីភក្ដីភាពចំពោះយ៉ានូកូវិច^{[៣៥][៤១]} រួចចលនាគាំទ្ររុស្ស៊ីក៏បានផ្ទុះឡើង។

មូលដ្ឋានយោធារុស្ស៊ីនៅគ្រីមៀ

នាវាល្បាតយោធារុស្ស៊ី ម៉ូស្គូ (កណ្ដាល) នៅឆកទីក្រុងសេវ៉ាស្តូប៉ូលក្នុងឆ្នាំ២០១២

នៅពេលដែលជម្លោះគ្រីមៀបានផ្ទុះឡើងដំបូង ប្រទេសរុស្ស៊ីបានបញ្ជូនទាហានយោធានៃកងនាវាចរសមុទ្រខ្មៅប្រហែល ១២,០០០ នាក់ទៅតាមទីតាំងជាច្រើននៅក្នុងឧបទ្វីបគ្រីមៀ។^[៤០]

យោងតាមសន្ធិសញ្ញាដើមស្តីពីបំណែងចែកកងនាវាចរសមុទ្រខ្មៅរបស់សូវៀតដែលបានចុះកាលពីឆ្នាំ១៩៩៧ បានអនុញ្ញាតឱ្យប្រទេសរុស្ស៊ីបន្តមានមូលដ្ឋានយោធានៅក្នុងតំបន់គ្រីមៀហូតដល់ឆ្នាំ២០១៧ រួចបន្ទាប់មក រុស្ស៊ីនឹងត្រូវជម្លៀសអង្គភាពយោធាទាំងអស់រួមទាំងកងនាវាចរសមុទ្រខ្មៅរបស់ខ្លួនផងដែរចេញពីតំបន់ស្វយ័តគ្រីមៀ​ និងទីក្រុងសេវ៉ាស្តូប៉ូល។ នៅថ្ងៃទី២១ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១០ អតីតប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន លោកវិចទ័រ យ៉ានូកូវិចបានយល់ព្រមចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងថ្មីមួយទៀតជាមួយប្រទេសរុស្ស៊ីដែលគេតែងនិយមស្គាល់ថា កតិកាសញ្ញាទីក្រុងខឺគាវ ដើម្បីដោះស្រាយជម្លោះឧស្ម័នរុស្ស៊ី–អ៊ុយក្រែនឆ្នាំ២០០៩។ គួរសម្គាល់ផងដែរថា កតិកាសញ្ញាមួយនោះបានពន្យារវត្តមានរបស់រុស្ស៊ីនៅក្នុងគ្រីមៀរហូតដល់ឆ្នាំ២០៤២ ព្រមទាំងមានជម្រើសពន្យារបន្តទៀតផងដែរ។^[៤២]

នីត្យានុកូលភាព និងការប្រកាសសង្គ្រាម

ស្ថានភាពទឹកដីអ៊ុយក្រែនបច្ចុប្បន្ន​ និងតំបន់ជុំវិញ

តាំងពីជម្លោះបានផ្ទុះឡើងតាំងពីឆ្នាំ២០១៤​ មក ភាគីទាំងសងខាងមិនដែលបានចេញសេចក្ដីប្រកាសសង្គ្រាមផ្លូវការជាមួយនឹងគ្នានោះទេ។ នៅពេលដែលពូទីនបានប្រកាសការឈ្លានពានទៅលើអ៊ុយក្រែនកាលពីឆ្នាំ២០២២ លោកបានសម្ដៅលើសកម្មភាពរបស់រុស្ស៊ីថាជា "ប្រតិបត្តិការយោធាពិសេស" ដោយមិនបាននិយាយអ្វីពីការប្រកាសសង្រ្គាមជាផ្លូវការនោះឡើយ។^[៤៣] តែទោះជាយ៉ាងណា រដ្ឋាភិបាលអ៊ុយក្រែនបានចាត់ទុកសកម្មភាពរបស់រុស្ស៊ីថាជាការប្រកាសសង្រ្គាម^[៤៤] ហើយប្រភពព័ត៌មានអន្តរជាតិជាច្រើនក៏មានគំនិតយោបល់ដូចនឹងរដ្ឋាភិបាលអ៊ុយក្រែនដែរ។^{[៤៥][៤៦]} ជាលទ្ធផលនៃសកម្មភាពយោធារបស់រុស្ស៊ីនៅអ៊ុយក្រែន សភាអ៊ុយក្រែនគ្រាន់តែប្រកាសសម្ដៅលើប្រទេសរុស្ស៊ីថាជា "រដ្ឋភេរវករ" ប៉ុណ្ណោះ^[៤៧] និងមិនបានចេញសេចក្តីប្រកាសសង្គ្រាមជាផ្លូវការអ្វីនោះឡើយ។

ការឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ីទៅលើអ៊ុយក្រែនគឺជាការរំលោភបំពានលើច្បាប់អន្តរជាតិ (ព្រមទាំងរំលោភលើធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិផងដែរ)។^{[៤៨][៤៩][៥០][៥១]} ការឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ីត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាឧក្រិដ្ឋកម្មនៃការឈ្លានពាននៅក្រោមច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ^[៥២] និងព្រមទាំងនៅក្រោមក្រមព្រហ្មទណ្ឌក្នុងស្រុករបស់ប្រទេសមួយចំនួនផងដែរ រួមមានទាំងអ៊ុយក្រែន និងរុស្ស៊ី ប៉ុន្តែការកាត់ទោសនៅក្រោមច្បាប់ទាំងនេះត្រូវបានរារាំងដោយនីតិក្រមមួយចំនួន។^{[៥៣][៥៤]}

ប្រវត្តិ

ការកាត់តំបន់គ្រីមៀដោយរុស្ស៊ី

ផែនទីបង្ហាញពីដំណើរប្រមូលផ្ដុំរបស់កងកម្លាំងរុស្ស៊ីនៅតាមព្រំដែនប៉ែកខាងកើតប្រទេសអ៊ុយក្រែននៅរវាងខែកុម្ភៈ–មីនា ឆ្នាំ២០១៤

ការបិទផ្លូវរារាំងអង្គភាពយោធានៃកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធអ៊ុយក្រែនប្រចាំតំបន់គ្រីមៀក្នុងអំឡុងពេលត្រួតត្រារបស់រុស្ស៊ីនៅរវាងខែកុម្ភៈ–មីនា ឆ្នាំ២០១៤

ទាហានរុស្ស៊ីកំពុងឈរបិទច្រកផ្លូវចូលក្នុងមូលដ្ឋានយោធាអ៊ុយក្រែនមួយនៅក្បែរភូមិប៉េរ៉េវ៉ាល់ណ៍

នៅចុងខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៤ រុស្ស៊ីបានចូលកាន់កាប់តំបន់គ្រីមៀ ដែលនាំឱ្យសង្គ្រាមរុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែននេះផ្ទុះឡើង។^{[៥៥][៥៦][៥៧][៥៨]} នៅចន្លោះថ្ងៃទី២២ និងទី២៣ អំឡុងពេលដែលអ៊ុយក្រែនគ្មានប្រធានាធិបតីក្រោយការដកតំណែងរបស់លោកយ៉ានូកូវិច^[៥៩] ទាហានរុស្ស៊ី និងព្រមទាំងកងកម្លាំងពិសេសរុស្ស៊ីបាននាំគ្នាប្រមូលផ្ដុំនៅក្បែរព្រំដែនតំបន់គ្រីមៀនៃប្រទេសអ៊ុយក្រែន។​^[៥៧] នៅថ្ងៃទី២៧ ខែកុម្ភៈ កងកម្លាំងរុស្ស៊ីដែលគ្មាននិមិត្តសញ្ញាសម្គាល់អត្តសញ្ញាណបានឆ្លងចូលព្រំដែនរួចបានកាន់កាប់ឧបទ្វីបគ្រីមៀ។^{[៦០][៦១]} រដ្ឋាភិបាលរុស្ស៊ីបានច្រានចោលរាល់ការចោទប្រកាន់ថាទាហានឈ្លានពានទាំងនោះជាកងទ័ពរបស់ខ្លួនដោយបានអះអាងថាពួកគេជាកងអង្គភាព "ការពារខ្លួន" តាមតំបន់ទៅវិញ។ ក្រុមទាហានទាំងនោះបានដណ្ដើមកាន់កាប់អគារសភា និងរដ្ឋាភិបាល​​ប្រចាំតំបន់គ្រីមៀ រួចបានបង្កើតប៉ុស្តិ៍ត្រួតពិនិត្យយោធាដើម្បីរឹតបន្តឹងសកម្មភាពធ្វើដំណើរទាំងឡាយនៅពាសពេញឧទ្វីបគ្រីមៀ។^{[៦០][៦១]} នៅប៉ុន្មានថ្ងៃបន្ទាប់ កងកម្លាំងពិសេសរុស្ស៊ីដែលគ្មានអត្តសញ្ញាណបញ្ជាក់បានចូលមកកាន់កាប់អាកាសយានដ្ឋាន និងមជ្ឈមណ្ឌលទំនាក់ទំនង និងព្រមទាំងបានបិទមូលដ្ឋានយោធាក្នុងតំបន់់របស់អ៊ុយក្រែន។ ការវាយប្រហារតាមប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យាដោយរុស្ស៊ីបានបិទគេហទំព័ររដ្ឋាភិបាលអ៊ុយក្រែន ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាន និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមផ្សេងៗក្នុងតំបន់។ សកម្មភាពវាយប្រហារតាមអ៊ីនធឺណិតនេះក៏បានបើកឱ្យរុស្ស៊ីចូលមើលទិន្នន័យទូរស័ព្ទចល័តរបស់មន្ត្រីអ៊ុយក្រែន និងសមាជិកសភាក្នុងតំបន់ផងដែរ ដែលបង្កឱ្យមានការរំខានបន្ថែមដល់វិស័យទំនាក់ទំនង។^[៦២] នៅថ្ងៃទី១ ខែមីនា សភារុស្ស៊ីបានអនុម័តឱ្យមានការប្រើប្រាស់កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធនៅគ្រីមៀ។^[៦៣]

សង្គ្រាមនៅដុនបាស (២០១៤–២០២១)

អត្ថបទដើម: សង្គ្រាមនៅដុនបាស

ទាហានបក្សពួកនិយមរុស្ស៊ីកំពុងកាន់កាប់អគាររដ្ឋបាលទីក្រុងស្លូវីអានស្កិ៍, ១៤ មេសា ២០១៤

នៅក្នុងខែមេសា ឆ្នាំ២០១៤ ចលនាបាតុកម្មប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលនៅតំបន់ដុនបាសបានវិវត្តទៅជាជម្លោះប្រដាប់អាវុធរវាងក្រុមផ្ដាច់ខ្លួននិយមរុស្ស៊ី និងប្រទេសអ៊ុយក្រែន។ បក្សពួកផ្ដាច់ខ្លួនទាំងនោះភាគច្រើនជាជនជាតិរុស្ស៊ីរស់នៅក្នុងតំបន់ដុនបាស និងតំបន់ក្បែរៗនោះ។ រុស្ស៊ីបានបញ្ជូនកងកម្លាំងរបស់ខ្លួនទៅក្បែរព្រំដែនភាគខាងកើតនៃ​ប្រទេសអ៊ុយក្រែននៅចុងខែមីនានោះដោយចំនួនកងកម្លាំងបានកើនរហូតទៅដល់ប្រមាណ ៣០,០០០ ទៅ​ ៤០,០០០ នាក់មកនៅត្រឹមដើមខែមេសា។^{[៦៤][៤០]} សកម្មភាពប្រមូលផ្ដុំកម្លាំងរបស់រុស្ស៊ីនេះគឺធ្វើឡើងដើម្បីគំរាមកំហែងដល់ប្រទេសអ៊ុយក្រែន^[៤០] ដោយវាបានបង្ខំឱ្យអ៊ុយក្រែនបង្វែរកម្លាំងយោធាមួយចំនួនរបស់ខ្លួនទៅខាងព្រំដែនជាមួយរុស្ស៊ីជាជាងទៅនៅតំបន់ដុនបាស។^[៤០]

នៅថ្ងៃទី១២​ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៤ កងកម្លាំងនិយមរុស្ស៊ីចំនួន ៥០ នាក់បានវាយដណ្ដើមទីក្រុងស្លូវីនអានស្កិ៍ និងក្រាម៉ាតរស្កិ៍។^[៦៥] ពួកទាំងនេះត្រូវបានបញ្ជូនចេញពីតំបន់គ្រីមៀក្រោមការកាន់កាប់របស់រុស្ស៊ី និងមិនមានសញ្ញាយោធាអ្វីសម្គាល់លើខ្លួនពួកគេឡើយ។^[៦៥]​ កម្លាំងផ្ដាច់ខ្លួននេះ និងព្រមទាំងកម្លាំងដទៃទៀតគឺសុទ្ធតែត្រូវគាំទ្រដោយរុស្ស៊ីទាំងគ្រឿងសព្វាវុធ រថយន្តយោធា និងកម្លាំងទាហានជាដើម។^{[៦៦][៦៧][៦៨]} លោកពូទីនបានអះអាងថាក្រុមទាំងនេះគឺមានភាពស្របច្បាប់ច្បាស់លាស់ ហើយតំបន់ដុនបាសគឺជាផ្នែកមួយនៃទឹកដីរុស្ស៊ីថ្មីកាលពីសម័យអាណាចក្ររុស្ស៊ី និងមិនគួរត្រូវជារបស់អ៊ុយក្រែនឡើយ។^[៦៩]

ទាហានអ៊ុយក្រែននៃកងវរសេនាតូចដុនបាសនៅក្នុងតំបន់សង្គ្រាម, សីហា ២០១៤

ជាការឆ្លើយតបទៅវិញ នៅថ្ងៃទី១៥ ខែមេសា​ រដ្ឋាភិបាលបណ្ដោះអាសន្នអ៊ុយក្រែនក៏បានបើក "ប្រតិបត្តិការប្រឆាំងភេរវកម្ម" ប៉ុន្តែដោយសារកម្លាំងអ៊ុយក្រែននៅមិនទាន់ត្រៀមខ្លួនពេញលេញ ប្រតិបត្តិការនោះក៏នៅជាប់គាំងមួយកន្លែង។^[៧០] មកដល់ត្រឹមដំណាច់ខែមេសា​ អ៊ុយក្រែនបានប្រកាសថាខ្លួនបានបាត់បង់អំណាចគ្រប់គ្រងនៅក្នុងខេត្តដូណេតស្ក៍ និងលូហ្កានស្ក៍ទៅក្រុមផ្ដាច់ខ្លួនទាំងនោះ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ អ៊ុយក្រែនក៏បានប្រកាសពីការត្រៀមខ្លួនយ៉ាងពេញទំហឹងផងដែរចំពោះករណីដែលរុស្ស៊ីអាចចូលឈ្លានពាន និងបានប្រកាសអនុម័តច្បាប់កំណែនកម្លាំងទ័ព។^[៧១] ខណៈដែលជម្លោះរវាងអ៊ុយក្រែន និងកម្លាំងផ្ដាច់ទឹកដីកំពុងរាលដាលកាន់តែខ្លាំងនៅក្នុងខែឧសភា រុស្ស៊ីក៏បានចាប់ផ្ដើមប្រើប្រាស់ "វិធីសាស្ត្រប្រសង្ករណ៍" ដោយប្រឌិតព័ត៌មានមិនពិត ប្រើប្រាស់កម្លាំងទ័ពអនិយ័តលាយឡំជាមួយកម្លាំងទ័ពនិយ័តរុស្ស៊ី និងការគាំទ្រយុទ្ធសាស្ត្រសង្គ្រាមប្រឆាំងអ៊ុយក្រែនយ៉ាងពេញទំហឹង។^{[៧២][៧៣][៧៤]} សមរភូមិអាកាសយានដ្ឋានដូណេតស្ក៍ទីមួយគឺជាជំនួបដំបូងរវាងអ៊ុយក្រែន និងកម្លាំងផ្ដាច់ទឹកដីអ៊ុយក្រែនដែលមានកម្លាំងទ័ព"ស្ម័គ្រចិត្ត"រុស្ស៊ីចូលប្រឡូកអន្តរាគមន៍ច្រើន។^{[៧៥][៧៦]}

ចំពេលជម្លោះកំពុងតែតានតឹង នៅថ្ងៃទី១៧​ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៤ កងកម្លាំងខាងភាគីរុស្ស៊ីបានធ្វើការបាញ់ទម្លាក់យន្តហោះដឹកអ្នកដំណើរមួយគ្រឿង (ម៉ាឡេស៊ីអ៊ែរឡាញហ្វ្លាយ ១៧) ខណៈវាកំពុងហោះហើរលើប៉ែកខាងលិចប្រទេសអ៊ុយក្រែនដោយបានសម្លាប់ជនស៊ីវិលទាំង ២៩៨ នាក់នៅលើយន្តហោះនោះ។.^[៧៧] ការស៊ើបអង្កេត និងប្រតិបត្តិការស្វែងរកសាកសពបានចាប់ផ្តើមនៅក្នុងតំបន់ជម្លោះនោះ ខណៈដែលការប្រយុទ្ធគ្នានៅកំពុងបន្តរាល។^{[៧៨][៧៩][៨០]}

មកត្រឹមខែសីហា ឆ្នាំ២០១៤ អ៊ុយក្រែនបានវាយដណ្ដើមទឹកដីជាច្រើនដែលធ្លាប់ធ្លាក់ក្រោមការកាន់កាប់របស់ក្រុមផ្ដាច់ទឹកអ៊ុយក្រែនមកវិញ។^[៨១] យោងតាមរបាយការណ៍ពីចារកម្មអ៊ុយក្រែននៅដើមខែសីហាបានឱ្យដឹងថា ទាហានរុស្ស៊ីជាច្រើននាក់បានសម្រាកពីករណីយកិច្ចកងទ័ពរបស់ពួកគេ ហើយបាននាំគ្នាធ្វើវិស្សមកាលចូលតំបន់ដុនបាស។ របាយការណ៍មួយទៀតបានឱ្យដឹងថានៅពាក់កណ្ដាលខែសីហា ឆ្នាំ២០១៤ ក្នុងសមរភូមិអ៊ីឡូវាយស្កិ៍ គេបានសង្កេតឃើញថា នៅក្នុងចំណោមកងទ័ពផ្ដាច់ទឹកដីប្រមាណពី ២០,០០០​ ទៅ ២៥,០០០ នាក់ ក្នុងនោះមានប្រមាណតែ ៤០ ទៅ ៤៥ ភាគរយប៉ុណ្ណោះដែលមានដើមកំណើតនៅក្នុងតំបន់ដុនបាស។ ក្នុងពេលដំណាលគ្នានេះដែរ រុស្ស៊ីក៏បានចាប់ផ្ដើមបញ្ជូនទ័ពខ្លួនបន្ថែមចូលមកដុនបាសប្រៀបបានដូចជាការឈ្លានពានផ្ទាល់ទៅហើយ។

ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស

កំណត់សម្គាល់

2. សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតដូណេតស្ក៍ និងលូហ្កានស្ក៍គឺជារដ្ឋអាយ៉ងរបស់រុស្ស៊ីដែលបានប្រកាសឯករាជ្យពីប្រទេសអ៊ុយក្រែននៅអំឡុងខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៤។ នៅឆ្នាំ២០២២ រដ្ឋទាំងពីរនេះបានប្រកាសទទួលស្គាល់គ្នាទៅវិញទៅមក និងព្រមទាំងត្រូវទទួលស្គាល់ជាអន្តរជាតិបន្ថែមពីប្រទេសរុស្ស៊ី ស៊ីរី កូរ៉េខាងជើង និងបណ្ដារដ្ឋគ្នីគ្នាដែលមានការទទួលស្គាល់តិចតួចប៉ុន្មានទៀត។ មកដល់ថ្ងទី៣០ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២២ ប្រទេសរុស្ស៊ីបានប្រកាស់កាត់ផ្តាច់រដ្ឋទាំងពីរចូលជាទឹកដីរបស់ខ្លួន។
3. កាលពីឆ្នាំ២០២២ ប្រទេសបេឡារុសបានអនុញ្ញាតឱ្យកងទ័ពរុស្ស៊ីវាយចូលឈ្លានពានអ៊ុយក្រែនចេញពីទឹកដីរបស់ខ្លួន^{[៣][៤][៥]} និងព្រមទាំងការបាញ់បំផ្លោងមីស៊ីលផងដែរ។^[៦]
4. ភាសារុស្ស៊ី៖ российско-украинская война; និងជាភាសាអ៊ុយក្រែន៖ російсько-українська війна។