Тюрклюле

Тюрклюле (б. с. тюр. Türk, к. с. тюр. Türkler) — саны эм кёб болгъан тюрк халкъды^[56], тюрк тилде сёлешеди. Тюркде, танылмагъан Шимал Къыбрыс Тюрк Республикада джашагъанларыны асламысы тюрклюдю. Бютеулей саны тюрлю-тюрлю билгилеге кёре65 бла 81 миллионну арасындады^[1]. Дин тутханланы кёбюсю — сунни-муслиманладыла (90 % чакълы бири), суфи тарикъатла да джайылыбдыла.

    Джангылмагъыз — бу, тюрклени юсюнден статья тюлдю.

Тюрклюле (тюр. Türkler)
Миллетни саны
Миллетни бютеулей саны	65 000 000—81 000 000[1]
Джашагъан джерлери
*  Тюрк: 55 500 000 — 59 000 000 адам[2][3][4][5]  Германия: 2 852 000 — 3 500 000 адам[6][7][8]  Сирия: 750 000 — 3 500 000 адам[9][10][11][12]  Иракъ: 500 000 — 3 000 000 адам[13][14][15]  Болгария: 588 000 — 800 000 адам[16][17][18]  АБШ: 500 000 адам[19][20][21]  Франция: 500 000 адам[22][23]  Уллу Британия: 500 000 адам[24][25][26]  Нидерландла: 400 000 — 500 000 адам[27][28]  Австрия: 350 000 — 500 000 адам[29][30][31]  Австралия: 300 000 адам[32]  Бельгия: 200 000 адам[33][34]  Канада: 190 000 адам[35]  Греция: 120 000 — 130 000 адам[36][37][38]  Швейцария: 120 000 адам[39]  Швеция: 100 000 — 150 000 адам[40][41]  Россия: 116 705 адам(2021)[42][43]  Къазакъстан: 85 478 адам(2021)[44]  Шимал Македония: 70 961 адам  Дания: 60 000 адам[45]  Къыргъызстан: 45 899 адам(2022)[46]  Румыния: 28 226 — 80 000 адам[47][48][49]  Италия: 21 000 адам[50][51]  Азербайджан: 12 000 адам[52]  Украина: 8 844 адам(2001)[53]  Латвия: 697 адам(2023)[54]
Башха билгиле
Кесегиди	тюрк халкъла
Этника къауумлары	кыбрыс тюрклюле, ахыска тюрклюле, йорукла[55][56]
Тиллери	Тюрк тил
Динлери	асламысы бла ислам (суннизм эм алевизм)
Джууукъ миллетле	азербайджанлыла[57], гагаузлула[57], тюркменлиле[57], къырым татарлыла (ялыбойлу татарлыла)
тюрлендириу

Тюрк бла диаспорадан бир къауум дуниягъа белгили тюрлкюлени суратлары

Аты

Этноними

Дагъыда къара: османлыла

Тюрк сёз илму тёгерекледе къабыл этилген биринчи хайырланыуу I ёмюрде Помпоний Мела эм Плиний атлы Римли тарихчиле джанындан белгиленнгенди. Азау тенгизни кюнчыгъышында джашагъан инсанланы «Turcae/Tyrcae» ат бла белгилегендиле.^{[58][59][60][61][62][63]} "Тюрк" (неда Тюрюк, Тёрёк, Тёрк) ат тюрк тилледе эсгертмеледен биринчи кере Кюл Тегин джазмалада эм Билге Къагъан джазмалада 𐱅𐰇𐰼𐰜 (Тюрк)^[64][65] неда 𐰜𐰇𐰚:𐱅𐰇𐰼𐰜 (Кёк Тюрюк)^[66][67] шекелде тюбейди. Тюрк (Türk) сёзню магъанасы тамамы бла да ачылалмагъанды, алай а бир къауум авторлагъа кёре бу сёз тюрк тилледе «кючлю, къаты»^[68][69] «джаш адам», «кючю джашнагъан адам» магъананы джюрютеди деген оюмгъа келеди^[70].

Тюрклю терминни тюркден айырымы белгили бир территорияда (Гитче Азияда) джашагъан тюрк этнос демекди. Тюрк тилде, къарачай тилдеча болмай, миллет иеликни белгилеген аффикс (-лы, -ли, -лу, -лю) къаты джорукъ бла джюрюмегени себебли тюрк сёз тюрк этносну келечиси болгъан «тюрклюню» да, тюрк халкъланы ортакъ атлары болгъан «тюркню» да белгилейди. «Тюркия» термин, аны ызындан да «тюрк джюйюсханлыкъ» терминле кюнбатыш-европачы политикалыкъ адабиятда сельджукланы къолунда болгъан Анадолуну (Анатолияны) белгилер ючюн 1190 джылда хайырландырылыб башлагъанды ^[71].