viator

Solum viator Linguae multae ab hac subpagina tractatur. Vide etiam s.v. Viator.

Latine

Appellatio pronuntiatusque

API: /wiˈaːtor/

(classice)

Syllabificatio phonetica: vi·ā·tor — morphologica: via-tor

Notatio

← Latine: viō (viāre)

Nomen substantivum

viā|tor, -tōris masc.

1. Qui iter facit.
2. Minister seu apparitor publicus.

Declinatio

m.	sing.	plur.
nom.	viātor	viātōrēs	I
gen.	viātōris	viātōrum	II
dat.	viātōrī	viātōribus	III
acc.	viātōrem	viātōrēs	IV
abl.	viātōre	viātōribus	VI
voc.	viātor	viātōrēs	V

Dictiones collatae

• viāticus

Dictiones derivatae

• viātōrius
• viātrīx

Translationes

Qui iter facit	dilatare ▼

Qui iter facit	collabi ▲

Anglice: traveller (en), wayfarer (en) Germanice: Reisender (de) m, Wanderer (de) m

Minister seu apparitor publicus	dilatare ▼

Minister seu apparitor publicus	collabi ▲

Anglice: messenger (en), apparitor (en) Germanice: Staatsbote (de) m, Amtsbote (de) m

Discretiva

viator dictio est in variis linguis:

• Anglice: viator

Formae affines

Loci

M. Tullius Cicero -106…-43

Publius Vergilius Maro -70…-19

Quintus Horatius Flaccus -65…-8

P. Ovidius Naso -42…+18

C. Plinius Secundus 23-79

Marcus Valerius Martialis 40-103

Decimus Iunius Iuvenalis ca. 60-130

Apuleius ca. 125-170

Franciscus Petrarca 1304-1374

antiq.

class.

class.

class.

class.

I

I

II

II

III

IV

V

VI

VII

VIII

IX

X

XI

XII

XIII

XIV

XV

XVI

XVII

XVIII

XIX

XX

XXI

Latinitas Romana

class. (70 a.C.n.)

• Quam ob rem enim scriba deducat, ac non potius mulio qui advexerit, tabellarius cuius adventu certiores facti petiverunt, praeco qui adire iussit, viator aut Venerius qui fiscum sustulit? —In C. Verrem actio secunda Ciceronis ^[1]

class. (ca. 37-30 a.Ch.n.)

• Ut binae regum facies, ita corpora plebis:

namque aliae turpes horrent, ceu pulvere ab alto

cum venit et sicco terram spuit ore viator

aridus; elucent aliae et fulgore coruscant

ardentes auro et paribus lita corpora guttis.

haec potior suboles, hinc caeli tempore certo

dulcia mella premes, nec tantum dulcia quantum

et liquida et durum Bacchi domitura saporem. —Georgicon libri IV P. Vergilii Maronis ^[2]

class. (23 a.C.n.)

• utcumque mecum vos eritis, libens

insanientem navita Bosphorum

temptabo et urentis harenas

litoris Assyrii viator,

visam Britannos hospitibus feros

et laetum equino sanguine Concanum,

visam pharetratos Gelonos

et Scythicum inviolatus amnem. —Carminum libri IV Q. Horatii Flacci ^[3][4]

class. (versio II, ca. 5 p.C.n.)

• nunc etiam somni pingues et frigidus aer,

et liquidum tenui gutture cantat avis.

quo properas, ingrata viris, ingrata puellis?

roscida purpurea supprime lora manu!

Ante tuos ortus melius sua sidera servat

navita nec media nescius errat aqua;

te surgit quamvis lassus veniente viator,

et miles saevas aptat ad arma manus. —Amores Ovidii Nasonis ^[5][4]

saec. I.

• serentem invenerunt dati honores Serranum, unde ei et cognomen. aranti quattuor sua iugera in Vaticano, quae prata Quintia appellantur, Cincinnato viator attulit dictaturam et quidem, ut traditur, nudo, plenoque nuntius morarum: «Vela corpus,» inquit, «ut perferam senatus populique Romani mandata.» —Naturalis historia Plinii ^[6][4]

saec. I. (ca. 85-102 p.C.n.)

• Marmora parva quidem, sed non cessura, viator,

Mausoli saxis pyramidumque legis.

Bis mea Romano spectata est vita Tarento,

Et nihil extremos perdidit ante rogos:

Quinque dedit pueros, totidem mihi Iuno puellas,

Cluserunt omnes lumina nostra manus.

Contigit et thalami mihi gloria rara fuitque

Una pudicitiae mentula nota meae. —Epigrammata M. Valerii Martialis ^[7]

Latinitas postclassica

saec. II. (ca. 100/128 p.C.n.)

• pauca licet portes argenti vascula puri

nocte iter ingressus, gladium contumque timebis

et mota ad lunam trepidabis harundinis umbra:

cantabit vacuus coram latrone viator.

prima fere vota et cunctis notissima templis

divitiae, crescant ut opes, ut maxima toto

nostra sit arca foro. sed nulla aconita bibuntur

fictilibus; tunc illa time cum pocula sumes

gemmata et lato Setinum ardebit in auro. —Saturae D. Iuni Iuvenalis ^[8][4]

saec. II. (ca. 170 p.C.n.)

• Tunc quidam viator solitarium vagumque me respiciens invadit et properiter inscensum baculo quod gerebat obverberans per obliquam ignaramque me ducebat viam. Nec invitus ego cursui me commodabam relinquens atrocissimam virilitatis lanienam. Ceterum plagis non magnopere commovebar quippe consuetus ex forma concidi fustibus. —Metamorphoseon libri XI Apulei ^[9][4]

Latinitas humanistica

saec. XIV.

• Vidisti vini acidi tabernam, picturis aut floribus vernis insignem, ubi sitiens viator falli possit; sed nunquid et caupo suis fallitur artibus? Sunt certe aliqui sic fallaciis assuefacti, ut longo usu fallendi alios ad extremum et se fallere incipiant quodque diu suasere aliis aliquando persuadeant sibi et quod falsum sciverint verum credant. —De remediis utriusque fortune Petrarcae ^[10][4]

Fontes

1. Marcus Tullius Cicero - In C. Verrem actio secunda. (The Latin Library): Liber tertius. LXXIX. [183] — viator
2. Publius Vergilius Maro - Georgicon libri IV. (Bibliotheca Augustana): Liber IV. Versus 97  — viator
7. Marcus Valerius Martialis - Epigrammata. (Bibliotheca Augustana): Liber decimus. LXIII, versus 1 — viator