wasse

Algemein Gesjreve Limburgs

Wirkwaord

wasse (Nederlands: wassen, groeien)

• Mofers: wasse (wès, wee\s, we\se, gewasse)

Verveuging

wis, wees/wasde, gewasse

Mofers

Bieveugelik naamwaord

Lemma

wasse /wasə/

1. gemaak van was ('t matterjaal)

Aafbraeking

• was-se

Samestèlling

• was + -e

Verbuging

		inkelvaad						mieëvaad		predikatief
		mannelik		vrouwelik		ónziejig				geslechtelik		ónziejig
		radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison
positief	sjrif	wasse	wassen	wasse	wassen	wasse	wassen	wasse	wassen	wasse	wassen	wasse	wassen
	IPA	/wasə/	/wasən/	/wasə/	/wasən/	/wasə/	/wasən/	/wasə/	/wasən/	/wasə/	/wasən/	/wasə/	/wasən/
partitief	sjrif											—
	IPA											—

		inkelvaad	mieëvaad
flexieadverbiaal (positief)	sjrif	—	—
	IPA	—	—

Raod

Wie bie alle stóffelike bieveugelike naamwäörd kump de predikatieve vorm neet zoea dök veur. In dees vel kaltj me lever van (gemaak) van was.

In anger spraoke

• Ingels: waxen
• Nederlandjs: wassen^(nl:)

Wirkwaord

Lemma

wasse /wasə/

1. (euvergenkelik) (autobenefaktief) get mit water of 'n anger vleujstóf zuver make
2. (óneuvergenkelik) (euvergenkelik) (reflexief) (e liefdeil van) zichzelf mit water sjoeanmake
3. (óneuvergenkelik) de waekelikse was (van kleier) doon

   Veer wassen ummer smaondis.

4. (ergatief) grótter waere (van water, e bieës, 'ne miens of 'n plantj)
5. (ergatief) (euverdrechtelik) groeatgebrach waere (van e kindj)
6. (óneuvergenkelik) op 'n zeker plaats veurkómme (gezag van plantje)

   Op 't Zweeltje wasse meis spangebuim.

7. (euvergenkelik) (meis zwaak verveug) get verzeen van 'n laog biejewas, get inne was zitte

Aafbraeking

• was-se

Variaasje

• [1,2,3] †wasje

Aafleijinge

• gewas, óngewasse, volwasse, was, wasbaar, wasdóm, wasgood, wasserie, wassing
• autowasstraot, wasbaer, wasbak, wasbustel, washendje, waskómp, waskuup, wasmiddel, waspoejjer, wastaofel, waswater
• aafwasse, aanwasse, doorwasse, miswasse, mitwasse, naowasse, oetwasse, opwasse, veurwasse

Verwantje wäörd

• [4] grujje, opgrujje
• [7] wikse

Zagswies

• emes de oeare wasse: emes hieël väöl (en zwaor) kritiek gaeve
• de oeare gewasse kriege: hieël väöl (en zwaor) kritiek óntvange
• Op sjeif vore wasse de meiste vröchte: Luuj die zich vas blieven hajen aan häör prinsieppe bereike minder.
• (emes) oete kinnis wasse: zoea hel grujje (van kinjer en jóngere) det trögkkinne lestig is

  Die men van dich zeen mich ram oete kinnis gewasse!

• oete kleier wasse: zoea grujje det de kleier nimmieë passe
• ligke zoea lank es t'r/'t gewassen is: lankeweg ligke

  Pap zakdje dore bank en toe loog t'r oppe gróndj: zoea lank es t'r gewasse woor.

Verveuging

		ich		doe		det		veer		geer		zie		deilwaord
		radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison
hujigen tied	sjrif	was		wès		wès		wasse	wassen	wès		wasse	wassen	wassendj
	IPA	/was/	/waz/	/we̞s/	/we̞z/	/we̞s/	/we̞z/	/wasə/	/wasən/	/we̞s/	/we̞z/	/wasə/	/wasən/	/wasəɲɟ/
vergangen tied	sjrif	wees		wees		wees		wese	wesen	wees		wese	wesen	gewasse	gewassen
	IPA	/wè:s/	/wè:z/	/wè:s/	/wè:z/	/wè:s/	/wè:z/	/wè:se/	/wè:sen/	/wè:s/	/wè:z/	/wè:se/	/wè:sen/	/ɣə'wasə/	/ɣə'wasən/
kónjunktief	sjrif	†woos		†woos		†woos		†wose	†wosen	†woos		†wose	†wosen	—
	IPA	/wò:s/	/wò:z/	/wò:s/	/wò:z/	/wò:s/	/wò:z/	/wò:sə/	/wò:sən/	/wò:s/	/wò:z/	/wò:sə/	/wò:sən/	—
gebi-jjendje wies	sjrif			was!				wasse-v'r		was! wastj!
	IPA			/was/	/waz/			/wasəvər/		/was(c)/	/waz(ɟ)/
substantivering		infinitief		gerundium I		gerundium II		supinum				participium
		radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal		liaison		radikaal		liaison
	sjrif	wasse	wassen	gewas ó		wasse	wassen	wassentaere		wassentaeren		gewasse		gewassen
	IPA	/wasə/	/wasən/	/ɣə'was/	/ɣə'waz/	/wasə/	/wasən/	/wasən̥'tɛ̀:re/		/wasən̥'tɛ̀:ren/		/ɣə'wasə/		/ɣə'wasən/

		ich		doe		det		veer		geer		zie		deilwaord
		radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison
hujigen tied	sjrif	was		was		was		wasse	wassen	was		wasse	wassen	wassendj
	IPA	/was/	/waz/	/was/	/waz/	/was/	/waz/	/wasə/	/wasən/	/was/	/waz/	/wasə/	/wasən/	/wasəɲɟ/
vergangen tied	sjrif	wasdje	wasdjen	wasdjes		wasdje	wasdjen	wasdje	wasdjen	wasdje	wasdjen	wasdje	wasdjen	gewas
	IPA	/wazɟə/	/wazɟən/	/wazɟəs/	/wazɟəz/	/wazɟə/	/wazɟən/	/wazɟə/	/wazɟən/	/wazɟə/	/wazɟən/	/wazɟə/	/wazɟən/	/ɣə'was/	/ɣə'waz/
gebi-jjendje wies	sjrif			was!				wasse-v'r		wastj! was!
	IPA			/was/	/waz/			/wasəvər/		/was(c)/	/waz(ɟ)/
substantivering		infinitief		gerundium I		gerundium II		supinum				participium
		radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal		liaison		radikaal		liaison
	sjrif	wasse	wassen	gewas ó		wasse	wassen	wassentaere		wassentaeren		gewasse		gewassen
	IPA	/wasə/	/wasən/	/ɣə'was/	/ɣə'waz/	/wasə/	/wasən/	/wasən̥'tɛ̀:re/		/wasən̥'tɛ̀:ren/		/ɣə'wasə/		/ɣə'wasən/

Raod

Dit wirkwaord is van oearsprónk sterk, meh de jeug gebroek allewiel döks de zwake verbuging; al kump 't zwaak voltoeadj deilwaord gewas praktisch neet veur boete de beteikenis verzeen van (bieje)was.

In anger spraoke

[1]

bewirk

• Algemein Gesjreve Limbörgs: wesje

Albanees: laj(sq:) Frans: laver(fr:) Iers-Gaëlisch: nigh(ga:) Ingels: wash(en:) Koreaans: 빨다(ko:) (van kleier) Litouws: mazgoti(lt:) Nahuatl (klassiek): paca(nah:)

Nederlandjs: wassen(nl:) Piëmontees: lavé(pms:) Pruus: waschen(de:) Russisch: мыть(ru:), умывать(ru:) Spaans: lavar Zweeds: tvätta

[2]

• Sjinees: 沐^(zh:)

[4]

bewirk

• Algemein Gesjreve Limbörgs: wasse

Fins: kasvaa Frans: croître(fr:), grandir(fr:) Ieslandjs: vaxa(is:) Ingels: grow(en:)

Nederlandjs: groeien(nl:), wassen(nl:) Pruus: wachsen Spaans: crecer(es:) Zweeds: växa

[7]

• Fins: vahata
• Frans: cirer
• Ieslandjs: vaxa^(is:)
• Ingels: wax^(en:)
• Nederlandjs: wassen^(nl:), waxen
• Pruus: wichsen

Eigenaam

Lemma

Wasse /wasə/

1. (femieljenaam) 'ne femieljenaam (Wassen)

Raod

Wie alle eigename sjrieve v'r "Wasse" mit 'n houflètter.

Aafbraeking

• Was-se

Vermeljing

• Bakkes, Pierre: Mofers Waordebook, Stichting Mofers Waordebook (2007); p. 41.

Verbuging

		inkelvaad		mieëvaad
		radikaal	liaison	radikaal	liaison
nom.	sjrif	Wasse		—
	IPA	/wasə/		—
dim.	sjrif	—		—
	IPA	—		—
dat.	sjrif	Wasse		—
	IPA	/wasə/		—

Zelfstenjig naamwaord

Neet-lemma

wasse ó /wasə/

1. (gerundium) gerundium II van wasse
   

Raod

Deze vorm (gerundium II taenge I) geldj es (neutraal) spraokgebroek sónger negatieve bieklank.

Aafbraeking

• was-se

Verbuging

		inkelvaad		mieëvaad
		radikaal	liaison	radikaal	liaison
nom.	sjrif	wasse	wassen	—
	IPA	/wasə/	/wasən/	—
dim.	sjrif	—		—
	IPA	—		—
dat.	sjrif	wasse	wassen	—
	IPA	/wasə/	/wasən/	—

Wirkwaord

Neet-lemma

wasse /wasə/

1. (neet-lemma) mieëveljigen ieëste-persoeansvorm (veer) innen hujigen tied van wasse
2. (neet-lemma) mieëveljigen derdje-persoeansvorm (zie) innen hujigen tied van wasse

Aafbraeking

• was-se

Zelfstenjig naamwaord

Neet-lemma

wasse /wasə/

1. (neet-lemma) mieëvaadsvorm van was

Aafbraeking

• was-se