Герман (Валовишко)

Герман (грчки: Σχιστόλιθος, Схистолитос; до 1927 г. Γέρμανι, Германи^[2]) — село во Валовишко, Егејска Македонија, денес во општината Синтика на Серскиот округ во областа Централна Македонија, Грција. Населението брои 19 жители (2021). Сè до 1923 г. било населено исклучиво со Македонци.^[3]

За други значења на поимот, погл. Герман.

Герман Σχιστόλιθος
Герман
Местоположба во областа Герман Местоположба на Герман во општината Синтика и областа Централна Македонија
Координати: 41°16′N 23°25′E
Земја	Грција
Област	Централна Македонија
Округ	Серски
Општина	Синтика
Општ. единица	Валовишта
Надм. вис.	&10000000000000250000000250 м
Население (2021)[1]
• Вкупно	19
Час. појас	EET (UTC+2)
• Лето (ЛСВ)	EEST (UTC+3)

Географија и местоположба

Селото е најзападно во областа Мрвачко, сместено во долината на реката Белица, на 4 км североисточно од градот Валовишта, на надморска височина од 250 м.^[3] Во селскиот атар се наоѓаат бројни пештери.

Историја

Во Отоманското Царство

Во отоманскиот збирен даночен список на немуслиманското население од вилаетот Тимур Хисар од втората поливина на XV - почетокот на XVI век селото е наведено под денешното името Герман со 70 глави на семејства.^[4]

Населението на селото го носи името „Мрваци“ и традиционално се занимаваат со рударство. На брегот на реката Белица, источно од селото работел еден самоков. Во минатото исто така имало и преработка на железо, за што сведочи месноста Мадането.^[5]

Во XIX век Герман било македонско село во Демирхисарската (Валовишка) каза на Серскиот Санџак. Во „Етнографија на вилаетите Адријанопол, Монастир и Салоника“ се вели дека во 1873 г. во Герман (Guërman) имало 85 домаќинства и 300 жители Македонци.^[6][7]

Во 1891 година Георги Стрезов за селото напишал:

„

Герман, на растојание од 1⁄4 час на североисток кон Валовишта. Планинско место; неколку градини од овошја и ниви по Белица. Во црквата и училиштето се чита мешано; има до 40 ученици. 60 македонски куќи.[8]

“

Селото било под влијание на Бугарската егзархија и Цариградската патријаршија. Според податоците на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) од 1900 г., во селото Герман имало 590 жители, сите Македонци.^[6][9] По податоци на егзархискиот секретар Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 г. во Герман имало 600 Македонци под врховенство на Бугарската егзархија и 40 Македонци под врховенство на Цариградската патријаршија. Во селото работело бугарско училиште со 1 учител и 16 ученици.^[6][10]

Во Првата балканска војна, 12 лица од селото се вклучиле во Македонско-одринските доброволни чети.^[11]

Во Грција

За време на Првата балканска војна селото е окупирано од Бугарија, но по Втората балканска војна во 1913 г. е припоено кон Грција согласно Букурешкиот договор. Поради Втората балканска војна, таа година селото броело само 19 жители, но во 1916 г. се врати 30-тина семејства.^[3] Според Јордан Иванов, во 1918 г. во Герман имало 150 куќи со околу 1.000 жители^[5], но овој број е најверојатно преувеличен, бидејќи во пописот од 1920 г. селото броело 135 лица.^[3]

Под притисок од грчките власти, во 1923-24 година, дел од населението (161 Македонец) принудно било иселено во внатрешноста на Бугарија и Пиринска Македонија (во Петрич, Мелник, Свети Врач и други градови^[12]), а на нивно место се населиле 29 бегалски семејства (вкупно 131 бегалец), така што селото станало бегалска населба.^[3] Во 1927 година, името на селото било променето во Схистолитос (Σχιστόλιθος).^[2]

Кон крајот на април 1941 година, селото е окупирано од бугарски единици, но жителите го напуштиле плашејќи се од репресалии, така што во него завеле 2 житела.^[3]

Стопанство

Населението одгледува компири, жито, памук и други земјоделски производи.^[3]

Население

Еве преглед на населението во сите пописни години, од 1940 г. до денес:

Година	1940	1951	1961	1971	1981	1991	2001	2011	2021
Население	177	101	143	79	34	26	18	26	19

Извор за 1940-1991 г.: Т. Симовски, Населените места во Егејска Македонија

Самоуправа и политика

Селото припаѓа на општинската единица Валовишта со седиште во истоимениот град, која припаѓа на поголемата општина Синтика, во округот Сер. Воедно, селото е дел од општинскиот оддел Валовишта, во кој влегуваат истоимениот град и селата Валовишка Бања, Елешница, Инанли и Герман.

Личности

Родени во Герман

• Андреja Сотиров (1890 - ?) — борец во Македонско-одринските доброволни чети, во четата на Крум Пчелински, III чета на XV Штипска дружина^[13]
• Георги Апостолов — борец во Македонско-одринските доброволни чети, во четата на Георги Занков, I чета на IV Битолска дружина^[14]
• Георги Иванов (? - 1913) — борец во Македонско-одринските доброволни чети, во четата на Георги Занков, I чета на V Одринска дружина^[15]
• Иван Костадинов — борец во Македонско-одринските доброволни чети, во четата на Георги Занков^[16]
• Кичо Георгиев — борец во Македонско-одринските доброволни чети, во четата на Пандил Шишков^[17]
• Кочо Георгиев — борец во Македонско-одринските доброволни чети, во четата на Пандил Шишков^[18]
• Павел Георгиев — борец во Македонско-одринските доброволни чети, I чета на XI Серска дружина^[19]
• Тодор Великов (1880 - ?) — борец во Македонско-одринските доброволни чети, во четата на Георги Занков, II чета на IV Битолска дружина^[20]
• Тома Иванов — борец во Македонско-одринските доброволни чети, во четата на Георги Занков^[21]
• Тома Костадинов (1890 - ?) — борец во Македонско-одринските доброволни чети, IV чета на V Одринска дружина^[22]
• Тома Ставрев (1888 - ?) — борец во Македонско-одринските доброволни чети, во четата на Георги Занков, IV чета на IV Битолска дружина^[23]
• Христо Атанасов — борец во Македонско-одринските доброволни чети, во четата на Георги Занков, III чета на IV Битолска дружина^[24]