Лавци (Ресенско)

Лавци (или Влашци) — село во Општина Ресен, во областа Горна Преспа, во околината на градот Ресен.

Лавци
Лавци Местоположба на Лавци во Македонија Лавци на карта
Координати 41°02′43″N 20°57′16″E
Општина	Ресен
Население	118 жит. (поп. 2021)[1]
Шифра на КО	23023
Лавци на општинската карта Атарот на Лавци во рамките на општината
Лавци на Ризницата

Географија и местоположба

Лавци се наоѓа 6,5 км југозападно од Ресен во воздушна линија сметано од средиштата на населените места. Соседни села се: Прељубје (на југ; 1,2 км), Дрмени (на запад; 3,3 км), Царев Двор (на запад; 3,6 км), Горно Дупени (на североисток; 2,2 км), Евла (на север; 3,4 км).

Историја

Во 1468 г. селото било мулк (имот) на извесен Мурат. Заведени се жителите Никола, син на Мано; Радоја, син на Боѓол; поп Петре; Томко (или Думко), зет на Васил; Јован, син на Томко; Дујко, сиромав; Димитри Приезда; Миле, син на Стале; Радан, сиромав; Радослав, Србин; Раде, сиромав; Никола, син на Мануил; Крајо, брат на Добре; Миле, син на Бојко; Петко, син на Ѓорго; Божик, сиромав; Драгош Петко; Пејо, син на Драгош; Дујко, син на Черп; Добре, син на Преспанчанецот; Раде, син на Калуќер; вдовица Рада; Димитри, син на Тодор; Димитри, син на Мартин; Никола, син на Димитри; Музак, син на Черп; Велко, син на Черп; Стајко, говедар; Бојко, син на Драго; Пројо, син на Пејо; Миле, син на Черп, зет на Димче; Никола, син на Димитри. Броело 33 семејства, 1 вдовица, па вкупно 169 жители, кои таа година платиле 3.788 акчиња данок — 1.200 само ушур за лозје и 825 акчиња за испенџе. Плаќале за лен, свилена буба, свињи и улишта, бостан, свадбарина и нијабет.

Во дефтер од 1519 г. Влашци имало 98 христијански домаќинства, 4 вдовици христијанки и 10 ергени христијани. Во дефтерот од 1583 се води со 93 христијански семејства, 38 ергени христијани и 1 муслиман кој имал баштина (задолжбина).^[2]

Влашци спаѓало во средно развиените селски населби. За последен пат се споменува во 1568 г. како населено место со 192 жители.^[3]

Стопанство

Население

Население во минатото

Година Нас. ±% 1948 305 —     1953 333 +9.2% 1961 339 +1.8% 1971 312 −8.0% 1981 358 +14.7%	Година Нас. ±% 1991 201 −43.9% 1994 145 −27.9% 2002 134 −7.6% 2021 118 −11.9%

Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Лавци живееле 276 жители, од кои 150 Турци, 120 Македонци и 6 Албанци.^[4]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 200 Турци и 100 Македонци.^[5]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 118 жители, од кои 13 Македонци, 6 Албанци, 98 Турци и 1 останат.

На табелата е прикажан националниот состав на населението низ сите пописни години:^[6]

Година	Македонци	Албанци	Турци	Роми	Власи	Срби	Бошњаци	Ост.	Лица без под.	Вкупно
1948	—	—	—	—	—	—	—	—	—	305
1953	126	—	206	—	—	—	—	1	—	333
1961	121	1	217	—	—	—	—	—	—	339
1971	103	—	209	—	—	—	—	—	—	312
1981	97	16	241	—	—	—	—	4	—	358
1991	28	4	164	—	—	—	—	5	—	201
1994	28	4	113	—	—	—	—	—	—	145
2002	18	2	113	—	—	—	—	1	—	134
2002	13	6	98	—	—	—	—	—	1	118

Родови

Куќа во западниот дел на Лавци.

Лавци е македонско-турско село.

• Македонски родови се: Андоновци, Бојчевци, Гештаковци, Жиловци, Таневци (доселени од Коњско во 1934 година), Колевци, Мркачовци, Пандевци и Перовци (доселени од Перово).
• Турски родови се: Алиовци, Зеќировци, Јашаровци, Јуруковци, Резаковци, Селимовци и Шаиновци.^[7]

Според истражувањата на Бранислав Русиќ во 1949 година, родови во селото се:

Македонски

• Староседелци и со непознато потекло: Жиловци (8 к.)
• Доселеници: Андоновци (4 к.) доселени се од селото Прељубје; Коњцкари со Ивановци и Тасевци (3 к.) доселени се во 1914 година од селото Коњско. Подалечно потекло од селото П’пли во егејскиот дел од Преспа; Пандевци (5 к.) доселени се во 1915 од селото Волкодери; Перовци и Голицовци (1 к.) доселени се од селото Перово; Колевци (1 к.) доселени се во 1920 година од селото Шурленци; Мркачовци (2 к.) доселени се од селото Горно Дупени;

Муслимански

• Староседелци: Шаиновци (9 к.) и Јашаревци (8 к.)
• Доселеници: Алиовци (17 к.) доселени се од некое место Пеќиште.^[8]

Општествени установи

Самоуправа и политика

Избирачко место

Во селото постои избирачкото место бр. 1665 според Државната изборна комисија, сместени во просториите на продавница на Акиф Селимовски.^[9]

На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 172 гласачи.^[10]

Културни и природни знаменитости

Манастирот „Св. Петка“.

Црквата „Св. Атанасиј“ и Старата џамија.

Новата џамија.

Верски храмови

• Манастир „Св. Петка“
• Црква „Св. Атанасиј“
• Нова џамија
• Стара џамија

Археолошки наоѓалишта^[11]

• Тумба — населба од доцноантичко време;
• Андонови Градини — населба од римско време;
• Трансформатор — населба од средниот век;
• Стара Црква — црква и некропола од средниот век;

Редовни настани

Личности

• Гоше Котаревски — македонски револуционер од ВМОРО.^[12]
• Коле Трајчев Узунов — македонски револуционер од ВМОРО.^[13]

Култура и спорт

Иселеништво

Галерија

• 
  Куќи во западниот дел на селото
• 
  Улица во западниот дел на селото
• 
  Улица во средишниот дел на селото