Малина

Малина — долгогодишна листопадна билка, со грмушест или полугрмушест раст, со повеќегодишен корен и со едногодишни и двогодешни изданоци кои припаѓаат на семејството рози (Rosaceae), родот Rubus и има повеќе подродови.

Малина
Научна класификација
Царство:	Растенија
Оддел:	Скриеносеменици
Ред:	-{Rosales}-
Семејство:	-{Rosaceae}-
Род:	-{Rubus (малини и капини)}-
Вид:	малина
Научен назив
-{Rubus idaeus}- Linneus
Синоними
Cerasus avium

Малини, сирови

Хранлива вредност на 100 g (3.5 oz)
Енергија	220 kJ (53 kcal)
Јаглехидрати	11.94 g
Шеќери	4.42 g
Влакна	6.5 g
Масти	0.65 g
Протеини	1.2 g
Витамини и минерали Витамини Количина %ПДВ† Тиамин (Б1) 3% 0.032 mg Рибофлавин (Б2) 3% 0.038 mg Ниацин (Б3) 4% 0.598 mg Пантотенска киселина (Б5) 7% 0.329 mg Витамин Б6 3% 0.055 mg Фолат (Б9) 5% 21 μg Холин 2% 12.3 mg Витамин Ц 29% 26.2 mg Витамин Е 6% 0.87 mg Витамин К 7% 7.8 μg Минерали Количина %ПДВ† Калциум 2% 25 mg Железо 4% 0.69 mg Магнезиум 5% 22 mg Манган 29% 0.67 mg Фосфор 2% 29 mg Калиум 5% 151 mg Цинк 4% 0.42 mg
Други состојки	Количина
Вода	85.8 g
Link to USDA Database entry
†Процентите се проценети врз основа на препораките во САД за возрасни,[1] освен за калиум, кој се проценува врз основа на експертските препораки на Националните академии.[2]

Диви врсти и распространетост

Дива американска црна малина (Rubus occidentalis).

Дива европска црвена малина (Rubus idaeus vulgatus).

Малина во село Усје

Подврстата Idaeobatus е распространета во целиот свет и опфаќа околу 195 видови на малини. Во овој најголем подвид најважни се:

• Црвена малина (Rubus idaeus)
• Црна американска (купинолика) малина (Rubus occidentalis)
• Пурпурна малина (Rubus neglectus)

Црвена малина опфаќа две подврсти:

• Европска црвена малина (Rubus idaeus subsp. vulgatus Arrhen.)
• Американска црвена малина (Rubus idaeus subsp. strigosus Micx.)

Малината се распростира во Азија, Северна Америка и Јужна Америка, Европа, јужниот дел на Африка и Австралија. Најмногу видови на малина потекнуваат од Азија а најмалку од Европа.

Европска црвена малина (Rubus idaeus subsp. vulgatus Arrhen.) е жбун кој расте во цела Европа и северозападниот дел на Азија каде што неговте гранки се воглавно трновити, а на кои се наоѓаат непарни листови со 3 или 5 листа, во вид на јајцест облик. Цветовите се двополни (хермафродитни) додека толчникот е поголем од прашникот или еднакви со него. Плодот е темноцрвен со издолжен или топчест облик, кој претставува збир од 20 до 150 ситни плодови. Во Европа е воведено да се одгледува со култивирање во почетокот на 17-от век. Во Македонија, Србија и балканскиот регион, оваа дива малина може обично да се најде на ридовите, буковите и други видови шума, во близина на потоците и реките, на надморска висина од 600 до 1200 метри. Малината како билка бара доста светлина и влага^[3]. Американската црвена малина (Rubus idaeus subsp. strigosus Micx.) најмногу е распространета во северниот и средиот дел на Северна Америка и во источниот дел на Азија. Плодовите на оваа малина се светлоцрвени и полуокруглести, а билките имаат бројни жлездани влакна. За разлика од дивата европска, оваа е потпорна на ниските температури.

Црната американска малина (Rubus occidentalis) најмногу е распространета во Севера Америка, и тоа во јужниот дел на Канада и северниот и средниот дел на САД. Црната малина е повеќегодишен буен жбун чии трновити гранчиња рачно се виткаат и го оживуваат врвот. Едногодишните гранки се зеленкасти или виолоетови, со непарен број на листови 3 или 5. Цветовите се двополни (хермафродитни) додека тучковите се пониски од прашникот или еднакви со него. Плодот е цврст, црн и полуокруглест кој има збир од 40 до 80 ситни полодови. Пурпурната малина (Rubus neglectus) распространета е најмногу во Северна Америка и типичен е природен хибрид помеѓу американските црвени малини и американските црни малини. Гранчињата личат на американска црна малина, која се витка и со тоа го оживува врвот, а плодот е темноцрвен, пурпурен.

Хранливи вредности на малината

Благите сочни малини се летен деликатес во северните региони со умерена клима. Освен плодот на малината кој се користи за џем, мармалад сокови, вино и колачи, листот на малината може да се користи за чај. Овој чај помога за намалување на крвниот притисок, а помага и кај парадентозата. Витамини, минерали, растителни влакна, флавоноиди, сето тоа го содржат малините и капините, кои освен што се вкусни, во својот состав има благотворно дејство при многу здравствени проблеми^[3]. Исто така содржат биофлафоноиди, кои делуваат како силни антиоксиданси и го спречуваат создавањето на силни радикали. Ја зголемуваат апсорбацијата на витамнин Ц и помагаат во зачувување на колагенот.

Употреба

Плодовите од малината се слаткокисели, многу вкусни, ароматични и лесно варливи. Малината е десертно овошје, а плодовите можат да се користат како свежи и замрзнати, како и за обработка на: сок, сируп, вино, природен ликер, компот, слатко, џем, мармалад, сладолед, кандирано овошје, малина во прав и друго. Листот практично се користи само во народната медицина, медицина за испирање на усните кај воспаление на нејзините слузокожи, кај воспалување на грлото и против дијареата. Влегува во состав на многобројни мешавини за лечење на заболени кардио-васкуларни болести, желудникот и цревниот систем, менструални и хормонски пореметувања и авитаминоза. Исто така влегува во состав на мешавина за ткн. пролетно чистење на крвта. Листот од малината може да замени некој чаеви, како што се индиски, грузиски и руски.

Во многуте земји плодот се користи во научната медицина како средство за исфрлање на течностите, кај дијарејата и дермитат. Екстрактот од плодот делува против вирусот. Покрај тоа тој го активира панкреасот на лачање на инсулин па со тоа го намалува шеќерот во крвта. Се користи и во прехранбената индустрија.

Во последно време се истражува делувањето на малината во злоќудните заболувања. Востановено е дека елагинската киселина, која ја има многу во малината, спречува размножување на ќелиите рак. Превентивно дејство има и плодот и чајот од листот на малината (и другите јајцести овошја: јагода, капина и др.). Во терапијата на злоќудните заболувања малините не се лек и не можат да го заменат, но се добра заштита од тие болести.

Галерија

• 
  Коктел од малина.
• 
  Џем од малина.
• 
  Колач од малинa.
• 
  Колач.
• 
  Десерт од малинa.
• 
  Десерт.

Поврзано

• Јагода
• Капина
• Рибизла
• Боровинка