Среќна Нова ’49

„Среќна нова ’49“ ― македонски филм од 1986 година, режиран од Столе Попов. Главните улоги ги толкувале: Мето Јовановски, Светозар Цветковиќ, Владислава Милосављевиќ, Ацо Ѓорчев, Милица Стојанова, Гоце Тодоровски, Петар Арсовски, Душко Костовски, Мите Грозданов, Младен Крстевски и Александар Шехтански. Филмот е сметан за еден од најуспешните македонски филмски остварувања и е единствениот македонски филм, покрај „Црно семе“ на Кирил Ценевски,^[4] што е избран да биде Југословенски кандидат за Оскар.^[2] Филмот е добитник е на низа награди и признанија, како: „Големата златна арена за најдобар филм“ на Фестивалот на југословенскиот игран филм во Пула (1986), како и Првата награда од публиката на Меѓународниот филмски фестивал во Порто Алегре (1991).^[2]

„Среќна нова ’49“
Плакат за филмот
Режисер	Столе Попов
Сценарист	Гордан Михиќ
Главни улоги	Мето Јовановски Ацо Ѓорчев Милица Стојанова Светозар Цветковиќ Владислава Милосављевиќ Младен Крстевски Петар Арсовски Гоце Тодоровски Јовица Михајловски Душко Костовски Мите Грозданов Ванчо Петрушевски Александар Шехтански
Музика	Љупчо Константинов
Монтажа	Вангел Чемчев
Дистрибутер	Вардар филм
Премиера	27 јуни 1986[1]
Времетраење	125 мин[2][3] 128 мин[1]
Земја	СР Македонија, СФРЈ
Јазик	македонски

Содржина

Сцена од филмот.

Основната тема во филмот е донесувањето на Резолуцијата на Информбирото и нејзиното неприфаќање во македонската општествена средина. Дејството се одвива во кругот на едно семејство чии членови, наоѓајќи се во вакви историски околности, започнуваат да се прибираат околу еден круг на злото при што доаѓа до уништување на најдлабоките човечки чувства, односно до себеоткажување, до напуштање на сѐ она што дотогаш го красело нивниот лик.

Всушност, филмот е приказна за двајца браќa: постариот, Драгослав Ковачевски (Мето Јовановски) кој како студент се враќа од Советскиот Сојуз за веднаш потоа да биде лажно обвинет и затворен, и неговиот помал брат Коста (Светозар Цветковиќ) кој го согледува неморалот на властите во СФРЈ и сака да живее свој живот, независен од сите други околу него. Тој шверцува пеницилин и заработува доволно пари:

„

... Го имам клучот кој ги отвора сите врати ...

“

Тој покажува наклонетост кон Вера (Владислава Милосављевиќ), девојката на постариот брат додека тој е во затворот, за која на крајот се открива дека била советска шпионка; кога за тоа ќе се дознае, Вера се самоубива. Но, соперничката банда на Бугер (Петар Арсовски) полека ги „средува“ работите во тогашното скопско подземје и Коста, во безизлезна ситуација, се решава да ја напушти земјата и бега на запад. Никој дома не знае каде е заминат и што се случува со него. Истовремено, Драгослав се самоубива.

Улоги

Глумец	Улога
Ацо Ѓорчев	Стојан
Милица Стојанова	Мајката
Мето Јовановски	Драгослав
Владислава Милосављевиќ	Вера
Светлозар Цветковиќ	Коста
Петре Арсовски	Бургер
Гоце Тодоровски	Тодор
Младен Крстевски	Градимир
Душко Костовски	Диле
Мите Грозданов	Инспектор
Ванчо Петрушевски	Шоферот
Јовица Михајловски
Александар Шехтански	Полицаец
Гоце Влахов	Стражар
Кица Ивковска Велјановска	Жената
Јордан Витанов
Синоличка Трпкова	Нале
Георги Бисерков
Кире Симоновски	Коле
Мустафа Јашар
Кирчо Божиновски
Страшо Милошевски
Иван Бекјарев	Инспектор во Суботица
Димитар Спасески
Ратко Танкосиќ	Шверцер
Раде Рогожаров

Локации

Филмот е снимен на повеќе локации: железничка станица во Суботица, скопско Маџир Маало, Буњаковец, реката Треска, Старата скопска чаршија,

Реакции и награди

Реакции

„Среќна Нова '49“ го означува почетокот и една од врвните точки на „неочеочекуваниот подем на македонската играна продукција“.^[2] За Роберт Алаѓозовски, почнувајќи токму од ова дело на Столе Попов, македонскиот филм „сукцесивно ги воведува маргиналните слоеви на македонското општество во центарот на кинестетското интересирање, доловувајќи ја со сите филмски средства нивната глобална слика, прикажувајќи ги нивните светови, сомнежи и стремења, но притоа особено инсистирајќи на субјективното авторско видување на филмската тема“.^[5] Филмот бил прогласен за најдобар југословенски филм за 1986 година и бил предложен за југословенски кандидат за Оскар, но сепак, не успеал да влезе во потесниот избор.

Награди

Филмот бил награден со повеќе филмски награди, како:^[6]

• 1986 — Фестивал на југословенскиот игран филм во Пула, Гран при, „Голема златна арена“ за најдобар филм
• 1986 — Фестивал на југословенскиот игран филм во Пула, „Златна арена“ за најдобро сценарио на Гордан Михиќ
• 1986 — Фестивал на југословенскиот игран филм во Пула, „Златна арена“ за најдобра споредна машка улога на Душко Костовски
• 1986 — Фестивал на југословенскиот игран филм во Пула, „Златна арена“ за најдобра музика на Љупчо Константинов
• 1986 — Фестивал на југословенскиот игран филм во Пула, „Златна арена“ за најдобра маска на Радмила Иватовиќ
• 1986 — Фестивал на југословенскиот игран филм во Пула, „Милтон Манаки“ од југословенската филмска критика за Столе Попов
• 1986 — Фестивал на југословенскиот игран филм во Пула, „Златен гладијатор“ на ЈФА за Столе Попов
• 1986 — Филмски Фестивал во Ниш, Гран при „Ќеле кула“ за најдобро глумечко остварување за Мето Јовановски
• 1986 — Филмски Фестивал во Ниш, Голема повелба за женска улога на Владислава Милосављевиќ
• 1986 — Филмски Фестивал во Ниш, Повелба за машка улога на Светозар Цветковиќ
• 1986 — Филмски Фестивал во Ниш, Најдобар глумец натуршчик за Кире Симоновски
• 1986 — Филмски Фестивал во Врњачка Бања, „Голем златен дукат“ за најдобро сценарио за Гордан Михиќ
• 1986 — Филмски Фестивал во Врњачка Бања, „Златник“ за глумецот Ацо Ѓорчев
• 1986 — Филмски Фестивал „Милтон Манаки“ во Битола, Златна плакета „Милтон Манаки“ за Мишо Самоиловски
• 1986 — Филмски Фестивал во Младеновац, „Златна плакета“ за сценографија за Никола Лазаревски
• 1986 — Филмски Фестивал во Младеновац, „Сребрена плакета“ за костими за Јасминка Јешиќ
• 1986 — Филмски Фестивал во Младеновац, „Бронзена плакета“ за музика за Љупчо Константинов
• 1986 — Годишна награда „Златна клапа” од ревијата „ТВ Новости“ за Мето Јовановски
• 1986 — Југословенски кандидат за Оскар
• 1986 — „Повелба на културата на Македонија“
• 1987 — 13 ноемвриска награда за Столе Попов
• 1991 — Меѓународен Филмски Фестивал во Порто Алегре (Бразил), Прва награда од публиката^[2]