Луј Франше д'Епере

Луј Феликс Мари Франсоа Франше д'Епере^{[б 2][б 3]} (француски: Louis Félix Marie François Franchet d’Espèrey; Мостаганем, 25 мај 1856 – Сент-Амансе, 8 јули 1942) — маршал на Франција и почесен војвода на српската и југословенската војска.^[1]

Луј Франше д'Епере Louis Franchet d'Espèrey
Седиште 14 на Француската академија
На должноста 27 јули 1934 – 8 јули 1942
Претходник	Ибер Лиоте
Наследник	Робер д'Аркур
Лични податоци
Роден(а)	25 мај 1856(1856-05-25) Мостаганем, Франуцски Алжир
Починал(а)	8 јули 1942(1942-07-08) (возр. 86) Сент-Амансе, Франција
Националност	Француска
Установа	Специјална воена школа
Потпис
Воена служба
Припадност	Трета Република
Род	Француска војска Пешадија
Траење	1873 – 1925
Чин	Дивизиски генерал[б 1]
Заповеда со	5-та армија Сојузничка војска на Ориентот
Битки/војни	Боксерско востание Прва светска војна

Животопис

Студирал на Академијата Сен-Сир на 15 октомври 1874 година, а по дипломирањето бил унапреден во пешадиски потпоручник на 1 октомври 1876 година, унапреден во капетан на 28 октомври 1885 година, полковник на 12 јули 1903 година, бригаден генерал на 23 март 1908 година, генерал на дивизија на 23 март 1912 година и маршал на Франција на 19 февруари 1921 година. Истата година, еден месец претходно, на 29 јануари, му била доделена и почесната титула војвода на Кралството на Србите, Хрватите и Словенците (Југославија). Во 1923 година при посетата на Битола по повод отворањето на Француските гробишта бил прогласен за почесен граѓанин на Битола.^[2]

Како пешадиски офицер, бил водник, командир на чета и командир на баталјон во пешадијата до 1899 година. Во тоа време, дипломирал на Воената академија (1882) и бил во Генералштабот на дивизијата што го окупирала Тонкин (1886) и во Генералштабот на губернаторот на Париз (1889). Командувал со полк и бригада во пешадијата, со дивизија (1912). Член на Вишиот воен совет од 1920 година. Учествувал во колонијалните војни во Западна Африка, Тунис, Алжир, Тонкин и Анан, Кина и Мароко. Во Првата светска војна (10 септември 1914 година до 31 март 1916 година) командувал со француската армија (5), до 29 април 1918 година. со армиската група на францускиот фронт, а од 9 јуни 1918 година до крајот на војната бил Врховен командант на сојузничките војски на Солунскиот фронт.^[3] Под негова команда, Солунскиот фронт бил пробиен, германско - австриско - бугарската армија била прогонувана, бугарската армија се предадала и Србија била ослободена. Тој високо ја почитуваше српската армија и редовно ги нагласуваше нејзините придонеси за конечната победа на сојузниците во Првата светска војна. Тој беше најсвечено примен за време на посетата во мај 1936 година. Споменик во негова чест бил подигнат во Белград истата година над Автокоманда.^[4]

Бил член на Француската академија, на 14-то место, од 1934 до 1942 година.^[5]

Чин маршал

Кога француската влада го унапредила Франше д’Епере во чин маршал, чинот го оправдала на следниов начин: тој го пробил бугарскиот фронт и го принудил непријателот да капитулира. Овој успех, без преседан во европското војување, довел до пад на Централните сили.

Белешки

1. Маршал на Франција е почест, а не воен чин.
2. Презимето е Franchet d’Espèrey - „Франше д’Епере”, не „Д’Епере”.
3. Буквата „s” од изворниот збор „d’Espèrey” е нема и не се пренесува.