Чубрика

Чубрика или чубрица^[2] (науч. Satureja) — род на ароматични растенија од семејството на усноцветните (Lamiaceae), сродни на рузмаринот и мајчината душичка. Постојат околу 30 видови, од кои најважни се градинарската и планинската чубрика.

Чубрика

Чубрика
Градинарска чубрика (Satureja hortensis)
Научна класификација [ у ]
Царство:	Растенија
клад:	Скриеносеменици
клад:	Евдикоти
клад:	Астериди
Ред:	Усноцветовидни
Семејство:	Усноцветни
Род:	Чубрика L.
Синоними[1]
Thymbra Mill. 1754 not L. 1753 Saturiastrum Fourr. Euhesperida Brullo & Furnari Argantoniella G.López & R.Morales

Опис

Овие растенија потекнуваат од топлите умерени подрачја и може да бидат едногодишни или повеќегодишни. Се јавуваат во облик на ниски билки и полугрмушки, со висина од 15–50 см.

Листовите се долги 1-3 см. Цветови се распоредени кружно околу стебленцето, а по боја се бели до розово-виолетови.

Екологија и одгледување

Чубриката е храна за ларвите на некои видови пеперутки и молци. Гасениците на молецот Coleophora bifrondella се хранат исклучиво со планинската чубрика (S. montana).

Покрај ова, растенијата се одгледуваат и за украс, при што бараат сончевина и добро исцедена почва.

Македонски ендем

Како ендемска во Македонија се јавува Адамовиќевата чубрика (Satureja adamovicii), и тоа само во клисурата на реката Раец.^[3]

Употреба

К’цана сол со чубрика во традиционално канче, Кратово.

Градинарската и планинската чубрика се користат како додаток во кулинарството. Позастапена во кујните е градинарската, но ја има само на лето. Планинската чубрика е зимзелена и расте повеќе години.

Градинарската чубрика се користи како зачин во традиционалната македонска кујна, за добивање на додатоци како „к’цана сол“ и како додаток во грав. Во Италија е присутна исто така како додаток за гравот, во романската кујна е застапена како зачин за сарми, во манџите во француската кујна.

Од S. douglasii или јерба буена (шпан. yerba buena = „добра билка“) на западот на САД се прави билен чај.

Некои видови

Планинска чубрика

• Satureja adamovicii - Адамовиќева чубрика, македонски ендемит
• Satureja acinos
• Satureja alpina
• Satureja coerulea
• Satureja cuneifolia
• Satureja douglasii – јерба буена (syn. S. chamissonis)
• Satureja gillesii
• Satureja hortensis – градинарска чубрика или само чубрика^[4]
• Satureja mexicana
• Satureja montana – планинска чубрика или вресак
• Satureja multiflora – чилеанска чубрика
• Satureja palmeri
• Satureja rumelica
• Satureja spicigera
• Satureja subspicata
• Satureja thymbra
• Satureja viminea – извиена чубрика
• Satureja viminea
• Satureja vulgaris – обична чубрика, див босилек