നൈട്രസ് ഓക്സൈഡ്

നൈട്രജന്റെ ഒരു ഓക്സൈഡാണ് നൈട്രസ് ഓക്സൈഡ്(N
₂O). ലാഫിംഗ് ഗാസ് (ചിരിപ്പിക്കുന്ന വാതകം)^[4] എന്നും ഇത് അറിയപ്പെടുന്നു. ശസ്ത്രക്രിയയ്ക്കും ദന്തവൈദ്യത്തിലും അനസ്തീസിയ നൽകാൻ ഉപയോഗിക്കുന്നു.

നൈട്രസ് ഓക്സൈഡ്

Names
IUPAC names Nitrous oxide[1] (not recommended) Dinitrogen oxide[2] (alternative name)
Systematic IUPAC name Oxodiazen-2-ium-1-ide
Other names Laughing gas galaxy gas sweet air nitrous nos nang nitrus[അവലംബം ആവശ്യമാണ്] protoxide of nitrogen hyponitrous oxide dinitrogen oxide dinitrogen monoxide
Identifiers
CAS Number	10024-97-2 Y
3D model (JSmol)	Interactive image Interactive image
Beilstein Reference	8137358
ChEBI	CHEBI:17045 Y
ChEMBL	ChEMBL1234579 N
ChemSpider	923 Y
DrugBank	DB06690 N
ECHA InfoCard	100.030.017
E number	E942 (glazing agents, ...)
Gmelin Reference	2153410
KEGG	D00102 Y
PubChem CID	948
RTECS number	QX1350000
UNII	K50XQU1029 Y
UN number	1070 (compressed) 2201 (liquid)
CompTox Dashboard (EPA)	DTXSID8021066
InChI
SMILES
Properties
Chemical formula	N 2O
Molar mass	44.013 g/mol
Appearance	colourless gas
സാന്ദ്രത	1.977 g/L (gas)
ദ്രവണാങ്കം
ക്വഥനാങ്കം	−88.48 °C (−127.26 °F; 184.67 K)
Solubility in water	1.5 g/L (15 °C)
Solubility	soluble in alcohol, ether, sulfuric acid
log P	0.35
ബാഷ്പമർദ്ദം	5150 kPa (20 °C)
Magnetic susceptibility (χ)	−18.9·10−6 cm3/mol
Refractive index (nD)	1.000516 (0 °C, 101.325 kPa)
വിസ്കോസിറ്റി	14.90 μPa·s[3]
Structure
Molecular shape	linear, C∞v
Dipole moment	0.166 D
Thermochemistry
Std molar entropy (S⦵298)	219.96 J/(K·mol)
Std enthalpy of formation (ΔfH⦵298)	+82.05 kJ/mol
Pharmacology
ATC code	N01AX13 (WHO)
Routes of administration	Inhalation
Pharmacokinetics:
Metabolism	0.004%
Biological half-life	5 minutes
Excretion	Respiratory
Hazards
GHS labelling:
Pictograms
Signal word	Danger
Hazard statements	H270
Precautionary statements	P220, P244, P282, P317, P336, P370+P376, P403, P410+P403
NFPA 704 (fire diamond)	2 0 0 OX
Flash point	Nonflammable
Safety data sheet (SDS)	Ilo.org, ICSC 0067
Except where otherwise noted, data are given for materials in their standard state (at 25 °C [77 °F], 100 kPa). | colspan=2 |  N verify (what is: Y/N?) Infobox references

ചരിത്രം

ഇംഗ്ലീഷ് ശാസ്ത്രജ്ഞനുമായിരുന്ന ജോസഫ് പ്രീസ്റ്റ്ലി 1772-ൽ നൈട്രസ് ഓക്സൈഡ് നിർമ്മിക്കുകയും അതിനെ ഫ്ളോജിസ്റ്റിക്കേറ്റഡ് നൈട്രസ് എയർ എന്ന് വിളിക്കുകയും ചെയ്തു.^[5] പ്രീസ്റ്റ്ലി തന്റെ കണ്ടുപിടിത്തത്തെക്കുറിച്ചും നൈട്രിക് ആസിഡിനാൽ നനച്ച ഇരുമ്പ് ചൂടാക്കി നൈട്രസ് ഓക്സൈഡ് നിർമ്മിക്കുന്നതിനെക്കുറിച്ചും എക്സ്പിരിമെന്റ്സ് ആന്റ് ഒബ്സെർവേഷൻസ് ഒഫ് ഡിഫറന്റ് കൈന്റ്സ് ഒഫ് എയർ (1775) എന്ന പുസ്തകത്തിൽ വിവരിക്കുകയുണ്ടായി.^[6]

ഉപയോഗങ്ങൾ

ഫുഡ് എയറോസോളുകളിൽ ഈ വാതകം ഒരു പ്രൊപ്പല്ലന്റായി ഉപയോഗിക്കുന്നു.ഓട്ടോമൊബൈൽ റേസിംഗിൽ, ഒരു എഞ്ചിന്റെ വായു ഉപഭോഗത്തിലേക്ക് നൈട്രസ് ഓക്സൈഡ് കുത്തിവയ്ക്കുന്നു;അധിക ഓക്സിജൻ ഒരു സ്ട്രോക്കിന് കൂടുതൽ ഇന്ധനം കത്തിക്കാൻ എഞ്ചിനെ അനുവദിക്കുന്നു.നൈട്രിക് ആസിഡിലെ സിങ്കിന്റെ പ്രവർത്തനത്തിലൂടെയും സോഡിയം നൈട്രൈറ്റിലെ (NaNO2) ഹൈഡ്രോക്സൈലാമൈൻ ഹൈഡ്രോക്ലോറൈഡിന്റെ (NH2OH · HCl) പ്രവർത്തനത്തിലൂടെയും ഇത് തയ്യാറാക്കപ്പെടുന്നു.