Mechelen (stad)
gemeente in de provincie Antwerpen, België / Uit Wikipedia, de vrije encyclopedia
Mechelen (Me-che-lenⓘ) (Frans: Malines)[1] is een centrumstad en gemeente in de Belgische provincie Antwerpen. De stad ligt in het zuiden van die provincie, centraal tussen de steden Antwerpen en Brussel, aan de rivier de Dijle. Mechelen telt 86.996 inwoners (2022). Het is naar aantal inwoners de zesde stad van Vlaanderen en de op een na grootste stad van de provincie, na Antwerpen. Het is tevens de op één na grootste stad aan de Dijle, na Leuven.
Stad in België | |||
---|---|---|---|
Geografie | |||
Gewest | Vlaanderen | ||
Provincie | Antwerpen | ||
Arrondissement | Mechelen | ||
Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere |
65,79 km² (2021) 53,83% 16,88% 29,29% | ||
Coördinaten | 51° 2' NB, 4° 29' OL | ||
Bevolking (bron: Statbel) | |||
Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid |
88.614 (01/01/2023) 49,01% 50,99% 1346,97 inw./km² | ||
Leeftijdsopbouw 0-17 jaar 18-64 jaar 65 jaar en ouder |
(01/01/2023) 21,71% 60,69% 17,6% | ||
Buitenlanders | 12,33% (01/01/2022) | ||
Politiek en bestuur | |||
Burgemeester | Alexander Vandersmissen (Open Vld) | ||
Bestuur | Open Vld-Groen-M+ | ||
Zetels Open Vld-Groen-M+ N-VA Vlaams Belang Vooruit CD&V PVDA |
43 25 7 4 3 3 1 | ||
Economie | |||
Gemiddeld inkomen | 20.761 euro/inw. (2020) | ||
Werkloosheidsgraad | 7,98% (jan. 2019) | ||
Overige informatie | |||
Postcode 2800 2800 2801 2811 2811 2812 |
Deelgemeente Mechelen Walem Heffen Hombeek Leest Muizen | ||
Zonenummer | 015 - 03 | ||
NIS-code | 12025 | ||
Politiezone | Mechelen-Willebroek | ||
Hulpverleningszone | Rivierenland | ||
Website | www.mechelen.be | ||
Detailkaart | |||
Ligging binnen het arrondissement Mechelen in de provincie Antwerpen | |||
|
Mechelen is tevens de hoofdplaats van het arrondissement Mechelen en de kies- en gerechtelijke kantons Mechelen, evenals rooms-katholieke hoofdzetel van het aartsbisdom Mechelen-Brussel en van de kerkprovincie België. Mechelen ligt in de referentieregio Rivierenland.
Bij de verdeling van het rijk van Lotharius I tussen Karel de Kale, koning der Franken, en Lodewijk de Duitser op 8 augustus 870 wordt Mechelen als Maalinas apart vermeld in het deel dat Karel toekomt.
Daarna wordt Maalinas (Mechelen) vermeld in een giftbrief van Karel de Eenvoudige. In deze giftbrief uit 915 draagt hij de abdij van Hastière en die van Maslinas over aan Stephanus, de bisschop van Tongeren (en dus Luik). Een diploma uit 980/981 bevestigt Maslines, alsook Hoei, Fosses, Lobbes en Tongeren, als bezit van de bisschop van Luik en verder nog wordt Maclines vermeld in een oorkonde uit 1008, waarin Hendrik II wildbaan (= jachtrechten) verleent in het Waverwoud.
Later veranderde Maclines in Machele (12e eeuw), Mechgelme (14e eeuw) en uiteindelijk Mechelen (15e eeuw). De naam van de stad zou afgeleid zijn van het woord mahal, dat naar een vergader- of gerechtsplaats verwijst.
Tot 1795 was Mechelen ooit het centrum van een kleine onafhankelijke heerlijkheid, bekend als de Heerlijkheid Mechelen. De heerlijkheid had dezelfde status als andere prominente regio's in het gebied, zoals Holland, Zeeland, Vlaanderen en Brabant. Tijdens de 15e en 16e eeuw diende Mechelen kort als administratieve hoofdstad van Nederland en werd de stad vanuit Mechelen geregeerd (opgericht door Margaretha van Oostenrijk).[2] Deze periode heeft aanzienlijk bijgedragen aan de uitgebreide kunstcollectie en opmerkelijke gebouwen van de stad. Als gevolg daarvan herbergt Mechelen het op een na grootste aantal beschermde gebouwen in Vlaanderen, waaronder vier UNESCO-vermelde monumenten.
Kernen
Mechelen telt naast de stad nog vijf kleinere deelgemeenten, namelijk Heffen, Hombeek, Leest, Muizen en Walem.
Walem ligt ten noorden van de stad, aan de Nete. Heffen, Leest en Hombeek liggen ten westen, aan de overkant van de Zenne. Muizen ligt ten zuidoosten, iets verder stroomopwaarts langs de Dijle. De stad kent daarnaast nog verschillende gehuchten en wijken. Het gehucht ten noordwesten van de stad waar de Zenne en het kanaal Leuven-Mechelen samenvloeien met de Dijle heet het Zennegat. De stad zelf is administratief ingedeeld in de wijken Centrum, Mechelen-Noord, Mechelen-Zuid, Battel (ten westen van de Dijle), Arsenaal en Nekkerspoel in het oosten.
Deelgemeenten
Naam | Opp. (km²) | Inwoners (2020) | Inwoners per km² | NIS-code | |
---|---|---|---|---|---|
1 | Mechelen | 28,07 | 70.298 | 2.504 | 12025A |
2 | Heffen | 6,97 | 2.165 | 311 | 12025D |
3 | Hombeek | 9,66 | 4.216 | 436 | 12025B |
4 | Leest | 9,37 | 2.739 | 292 | 12025C |
5 | Muizen | 7,42 | 5.442 | 733 | 12025E |
6 | Walem | 4,31 | 2.031 | 471 | 12025F |
Aangrenzende gemeenten
Demografische ontwikkeling voor de fusie
- Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1970=volkstellingen; 1976 = inwoneraantal op 31 december
Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente
Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.
- Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners van jaar tot jaar Op 1 januari 1992 tot heden | ||
---|---|---|
Aantal[3] | ||
1992 | 75.689 | |
1993 | 75.740 | |
1994 | 75.650 | |
1995 | 75.718 | |
1996 | 75.294 | |
1997 | 75.255 | |
1998 | 75.429 | |
1999 | 75.418 | |
2000 | 75.438 | |
2001 | 75.560 | |
2002 | 75.946 | |
2003 | 76.485 | |
2004 | 76.981 | |
2005 | 77.480 | |
2006 | 78.268 | |
2007 | 78.900 | |
2008 | 79.471 | |
2009 | 80.205 | |
2010 | 80.940 | |
2011 | 81.927 | |
2012 | 82.325 | |
2013 | 92.602 | |
2014 | 83.194 | |
2015 | 83.975 | |
2016 | 84.523 | |
2017 | 85.665 | |
2018 | 86.304 | |
2019 | 86.616 | |
2020 | 86.921 | |
2021 | 86.911 | |
2022 | 86.996 | |
2023 | 88.614 |
Spreiding van de bevolking
De stad Mechelen telt ongeveer 72.000 inwoners, de deelgemeenten tellen samen ongeveer 11.000 inwoners. Van de deelgemeenten is Muizen de grootste met ongeveer 5000 inwoners.
Migratie
In het jaar 1936 kwam een beperkt aantal Spanjaarden op de vlucht voor Franco naar Mechelen. In de jaren 60 kwamen er Spaanse gastarbeiders. Rond 1968 kwam een volgende migratiegolf, voornamelijk van Marokkanen. In 2011 vormden deze laatsten 16% (=13.000 inwoners) van de Mechelse bevolking. Daarnaast wonen er nog twee grote gemeenschappen in de stad: de Armeniërs en de uit Turkije gevluchte Aramese en Assyrische christenen.[4][5] Een laatste grote groep bestaat vooral uit Oost-Europeanen en mensen uit oorlogsgebieden in de Kaukasus.
Structuur
De stad Mechelen maakt deel uit van het kieskanton Mechelen, gelegen in het provinciedistrict Mechelen, het kiesarrondissement Mechelen-Turnhout en ten slotte de kieskring Antwerpen.
Legislatuur 2019-2024
Schepencollege
Burgemeester Bart Somers staat aan het hoofd van het kartel Open Vld-Groen-m+, dat een meerderheid heeft met 25 op 43 zetels.
Naam | Partij | Functie en bevoegdheden | ||
---|---|---|---|---|
Bart Somers | Open Vld | Titelvoerend burgemeester | ||
Alexander Vandersmissen | Open Vld | Waarnemend burgemeester Algemene Zaken en Veiligheid | ||
Kristof Calvo | Groen | Titelvoerend eerste schepen | ||
Patrick Princen | Groen | Waarnemend eerste schepen Openbare werken, Natuur- en groenontwikkeling, Parken en stadstuinen, Klimaat, Leefmilieu en Energie | ||
Greet Geypen | Open Vld | Tweede schepen Stadsontwikkeling, Ruimtelijke ordening en wonen, Economie, ondernemen en werk, Personeel | ||
Björn Siffer | Groen | Derde schepen Cultuur enToerisme | ||
Koen Anciaux | Open Vld | Vierde schepen Financiën, Gebouwen, eigendommen, monumenten, Landbouw, Juridische Zaken | ||
Rina Rabau Nkandu | Groen | Vijfde schepen Onderwijs, Participatie, Sociale Cohesie, Senioren, Communicatie, Mondiaal beleid, Toegankelijkheid, Slimme stad en ICT, | ||
Abdrahman Labsir | Open Vld | Zesde schepen Jeugd, Sport, Preventie | ||
Pia Indigne | Open Vld | Plaatsvervangend zevende schepen Mobiliteit, Burgerzaken en dienstverlening en Dierenwelzijn | ||
Gabriella De Francesco | Groen | Achtste schepen en Voorzitter bijzonder comité sociale dienst Sociale zaken en welzijn, Gezin, Kinderopvang, Armoedebestrijding, Diversiteit en gelijke kansen |
Gemeenteraad
De verkiezingen van 14 oktober 2018 gaf de volgende zetelverdeling in de gemeenteraad:
- Groen: 13 zetels (Patrick Princen, Marina De Bie, Björn Siffer, Gabriella De Francesco, Kristof Calvo, Tom Kestens, Zineb El Boussaadani, Tine Van Den Brande, Bert Delanoeije, Klaas Delrue, Faysal El Morabet, Rina Rabau en Maxine Willemsen)
- Open Vld: 11 zetels (Bart Somers, Alexander Vandersmissen, Fabienne Blavier, Greet Geypen, Koen Anciaux, Abdrahman Labsir, Vicky Vanmarcke, Pia Indigne, Arthur Orlians, Mats Walschaers en Elisabet Okmen)
- N-VA: 7 zetels (Marc Hendrickx, Melikan Kucam, Jan Verbergt, Freya Perdaens, Anne Delvoye, Johan Van Overtveldt en Yves Selleslagh)
- Vlaams Belang: 4 zetels (Frank Creyelman, Catherine François, Ingrid Kluppels en Kenzo Van Den Bosch)
- CD&V: 3 zetels (Stefaan Deleus, Hamid Riffi en Zohra Hadnan)
- Sp.a: 3 zetels (Karel Geys, Farid Bennasser en Thijs Verbeurgt)
- PVDA: 1 zetel (Dirk Tuypens)
- Onafhankelijk: 1 zetel (Charles Leclef)
Geschiedenis
Legislatuur 2013-2018
Burgemeester Bart Somers leidde toen een coalitie bestaande uit Open Vld-Groen-m+, N-VA en CD&V. Samen vormden ze de meerderheid met 32 op 43 zetels. Vóór 2013 telde de gemeenteraad nog maar 41 zetels.
College van burgemeester en schepenen | |||
---|---|---|---|
Functie | Naam | Bevoegdheden | |
Burgemeester | Bart Somers (Open Vld) | Politie, Brandweer, Veiligheid, Algemeen Beleid, Communicatie en citymarketing | |
Schepenen | 1. Marc Hendrickx (N-VA) | Burgerzaken, Diversiteit, Integratie, Gelijke kansen, Emancipatie, Onderwijs, Juridische zaken | |
2. Walter Schroons (CD&V) | Financiën en Sport | ||
3. Greet Geypen (Open Vld) | Ruimtelijke ordening & Stedenbouw, Wonen, Stadsvernieuwing, Vastgoedbeleid, Monumentenzorg, Landbouw, Jeugd en Gezin | ||
4. Marina De Bie (Groen) | Leefmilieu, Natuur- en groenontwikkeling, Klimaat, Duurzaamheid, Energie, Mobiliteit, Internationale samenwerking, Personeel | ||
5. Katleen Den Roover (N-VA) | Wijk- en Dorpszaken, Werk, Economie, Sociale Economie | ||
6. Björn Siffer (Groen) | Cultuur, Toerisme, Kunstonderwijs, Mechelse Feesten (vanaf januari 2015, volgde schepen Frank Nobels op) | ||
7. Stefaan Deleus (CD&V) | Preventie, ICT, Administratieve vereenvoudiging, Nekkerhal (vanaf januari 2016, volgde schepen Wim Jorissen op) | ||
8. Bart De Nijn (N-VA) | Openbare Werken (hij werd tijdelijk vervangen door Christiaan Backx, voorzitter van de gemeenteraad) | ||
Koen Anciaux (Open Vld) | voorzitter van het OCMW, Welzijn, Sociale Zaken, Senioren/personen met een handicap, Kinderopvang |
Legislatuur 2007-2012
Het bestuur voor de periode 2007-2012 bestond uit een coalitie van het kartel Open Vld-CDO-Groen! en het kartel sp.a-spirit.
College van burgemeester en schepenen | |||
---|---|---|---|
Functie | Naam | Bevoegdheden | |
Burgemeester | Bart Somers | ||
Eerste Schepen | Caroline Gennez | ||
Schepen | Ali Salmi | ||
Frank Nobels | |||
Greet Geypen | |||
Karel Geys | |||
Koen Anciaux | voorzitter van het OCMW | ||
Kristl Strubbe | |||
Marina De Bie | |||
Rita Janssens |
(Voormalige) burgemeesters
|
|
Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976
Partij of kartel | 10-10-1976[14] | 10-10-1982[14] | 9-10-1988[14] | 9-10-1994[14] | 8-10-2000[14] | 8-10-2006[15] | 14-10-2012[16] | 14-10-2018 | 13-10-2024 | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Stemmen / Zetels | % | 43 | % | 41 | % | 41 | % | 41 | % | 41 | % | 41 | % | 43 | % | 43 | % | 43 | |
CVP1 / CD&V-N-VAB / CD&V2 | 38,381 | 18 | 32,081 | 15 | 31,551 | 14 | 19,961 | 10 | 22,151 | 9 | 20,29B | 8 | 12,352 | 5 | 9,12 | 3 | 2 | ||
VU1 / VLD-VUA / CD&V-N-VAB / N-VA2 | 15,861 | 6 | 14,11 | 6 | 8,221 | 3 | 4,371 | 1 | 24,7A | 11 | 23,192 | 11 | 16,52 | 7 | 2 | ||||
PVV1 / VLD2 / VLD-VUA / VLD-CDO-Groen!C / Vld-Groen-m+D / Voor MechelenE | 11,831 | 4 | 13,411 | 5 | 13,971 | 6 | 15,352 | 7 | 30,82C | 14 | 33,90D | 16 | 47,9D | 25 | E | ||||
Agalev1 / VLD-CDO-Groen!C / Vld-Groen-m+D / Voor MechelenE | - | 5,571 | 1 | 7,631 | 2 | 8,011 | 3 | 8,711 | 3 | ||||||||||
SP1 / sp.a-spirit2 / sp.a3 / Vooruit4 | 31,821 | 15 | 30,711 | 14 | 28,561 | 13 | 20,371 | 10 | 16,61 | 7 | 20,052 | 8 | 18,203 | 8 | 9,13 | 3 | 4 | ||
PVDA1 / PVDA+2 | 0,681 | 0 | 0,431 | 0 | 0,791 | 0 | 0,881 | 0 | 0,721 | 0 | 0,632 | 0 | 3,052 | 0 | 4,41 | 1 | 1 | ||
Vlaams Blok1/Vlaams Belang2 | - | 1,641 | 0 | 8,621 | 3 | 19,721 | 9 | 25,581 | 11 | 26,462 | 11 | 8,692 | 3 | 9,62 | 4 | 2 | |||
CDV | - | - | - | 5,12 | 1 | - | - | - | - | - | |||||||||
Anderen(*) | 1,44 | 2,04 | 0,66 | 6,22 | 1,54 | 1,77 | 0,62 | 3,4 | |||||||||||
Totaal stemmen | 56036 | 54898 | 53713 | 51583 | 50851 | 53397 | 54136 | 56088 | |||||||||||
Opkomst % | 93,55 | 91,72 | 91,3 | 92,75 | 91,79 | 91,9 | |||||||||||||
Blanco en ongeldig % | 4,18 | 5,11 | 4,73 | 4,86 | 3,56 | 3,31 | 2,46 | 2,9 |
De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
(*)1976: KPB (1,44%) / 1982: LEF (0,53%), NOLS (0,61%), PKS (0,26%), RAD (0,42%), VOP (0,22%) 1982: SAP-KP (0,66%) / 1994: W.O.W. (3,57%), ROSSEM (1,29%), RGB (0,38%), SOEP (0,98%) / 2000: W.O.W. (0,86%), M.B. (0,68%) / 2006: Vanonderuit! (1,44%), LSP (0,33%) / 2012: Bewoners Partij (0,62%) / 2018: Be.One (3,0%), VolksLiga (0,4%)
Religieuze bouwwerken
Kerken
- De Sint-Romboutskathedraal, waarvan de toren met twee complete beiaarden UNESCO-werelderfgoed ID 943-016 is.
- De barokke Onze-Lieve-Vrouw-van-Hanswijkbasiliek met haar koepel. De architect is de lokale Lucas Faydherbe.
- De Sint-Janskerk (Sint-Jan de Evangelist), die De aanbidding der wijzen van Rubens herbergt.
- De Onze-Lieve-Vrouw-over-de-Dijlekerk, die De wonderbare visvangst van Rubens herbergt.
- De voormalige jezuïetenkerk Sint-Pieters-en-Paulus, nu een parochiekerk.
- De barokke Begijnhofkerk, opgedragen aan Sint-Alexius en Sint-Catharina, in het Begijnhof.
- De barokke kerk van Onze-Lieve-Vrouw van Leliëndaal in de Bruul, van de hand van Lucas Faydherbe.
- De gotische Sint-Katelijnekerk in de Sint-Katelijnestraat.
- De laat-neogotische Sint-Jozef-Colomakerk in de Hanswijkenhoek- of Tervuursesteenweg-wijk
Refugehuizen
- refugie van Sint-Truiden
- refugie van Villers
- refugie van Tongerlo
- refugie van Grimbergen
- refugie van Rozendaal
Burgerlijke bouwwerken
- Grote Markt, met vele huizen uit de 16e tot 20e eeuw en tevens het Stadhuis van Mechelen met een flamboyant-gotische gevel en oudere Lakenhal met belfort (dit gebouw is UNESCO-werelderfgoed ID 943-015)
- Het Hof van Savoye is nu het gerechtshof van Mechelen, maar was vroeger de residentie van Margaretha van Oostenrijk
- Het Hof van Kamerijk, voormalige residentie van Margaretha van York, nu stadsschouwburg
- Het Hof van Hoogstraten
- Het Hof van Palermo
- Het Hof van Nassau
- Het Hof van Coloma
- Het Hof van Schoofs
- Het Hof van Busleyden
- Het Hof van Cortenbach
- Het Hof van der Gracht de Rommerswael
- Het Klein en het Groot Begijnhof (het laatste is UNESCO-werelderfgoed ID 855-003)
- De Hoogbrug: oudste stenen brug van Vlaanderen
- Het Schepenhuis, het eerste stadhuis van Mechelen, gebouwd aan het einde van de 14e eeuw dat nu het toeristisch infokantoor is.
- Vismarkt: 16e-eeuws plein in het hart van de stad naast de Binnendijle
- In den Vijgenboom, de oudste houten gevel van de stad
- De Zalm aan de Zoutwerf
- Hemelrijck, zestiende-eeuws pand
- Huis De Clippel met historisch atelier Beiaarden en Torenuurwerken Michiels
- 't Vliegend Peert
- De oude gevels Sint-Jozef, Den Duivel en 't Paradijs aan de Haverwerf
- Lamot: de vroegere brouwerij is nu omgebouwd tot een congrescentrum
- Melaan: een vliet in het stadscentrum die in 2006 terug werd opengelegd
- Zwemdok: een voormalig dok en zwembad aan de Binnendijle dat nu een hotel is
- Vleeshalle: De Mechelse Vleeshal (ook Vleeshalle) is een beschermd monument uit 1881 waar horeca in gevestigd is.
Musea
- Museum Brusselpoort, de enig overblijvende stadspoort en archeologisch museum
- Hof van Busleyden, vroeg-renaissanceresidentie, nu Museum Hof van Busleyden
- Speelgoedmuseum met een unieke collectie oud en hedendaags speelgoed
- Joods Museum van deportatie en verzet, een museum over de deportatie van Joodse krijgsgevangenen vanuit de Dossinkazerne in de Tweede Wereldoorlog
- Mechels Horlogerie- en Klokkenmuseum
- Brouwerij Het Anker, een bierbrouwerij met een museumgedeelte
- Koninklijke Manufactuur van Wandtapijten De Wit, een internationaal vermaarde instelling die oude wandtapijten restaureert
- Centrum voor Oude Kunst 't Vliegend Peert met het museum Het Zotte Kunstkabinet, een onderzoeksinstituut voor de studie van de schilderkunst van de Zuidelijke Nederlanden tussen 1500 en 1650, gevestigd in het pand 't Vliegend Peert, met nadruk op satirisch-moraliserende thematiek. Niet alleen bekende meesters als Jeroen Bosch en Pieter Bruegel maar ook minder bekende schilders als Jan en Frans Verbeeck, Jan Mandyn en Jan Massijs behoren tot de kern van het onderzoeksgebied
Nieuwe stadsprojecten
- ‘t Oudt School in Hombeek
- Clarenhof
- Zoutwerf
- Gommarushof
- Kazerne Dossin: Holocaust- en mensenrechtenmuseum
- Stationsomgeving
- Vernieuwing/doortrekking Bruul van de Grote Markt tot het Centraal Station
- Oude Carrefour-site: hier komt de nieuwe stadswijk 'Dijlepoort' met verschillende woontorens, ruimte voor groothandel en een groen openbaar binnengebied op wandelafstand van het centrum
- Zuidpoort: nieuwbouw en renovatie woningen stationsomgeving
- Keerdok: op termijn verhuizen de huidige baanwinkels naar een andere lus aan de rand (Malinas) en wordt dit gebied ontwikkeld tot woongebied aan het water
- De Kruidtuin, met een marmeren standbeeld van de lokale herbalist Dodoens
- ZOO Planckendael: de dierentuin van Mechelen, in Muizen
- Het Vrijbroekpark: een provinciaal park, een groene long van 50 ha aan de rand van de stad
- Mechels Broek: 100 ha natte graslanden met uitgestippelde wandelingen van 2 tot 7 km, dat zich in Muizen en Bonheiden bevindt, langs de rechteroever van de Dijle
- Barebeekvallei: 90 ha drassige weilanden met groene wandeling van 4,6 km, dat zich in Muizen bevindt
- Het Stadsbos Stuivenberg
- Natuurgebied Battenbroek in Walem tussen Nete en Dijle
- Natuurgebied Den Battelaer en Oude Dijlearm in Battel tussen Leuvense Vaart en Zenne en tussen Dijle en Leuvense Vaart
- Natuurreservaat Robbroek tussen Battel en Stuivenberg; tussen Zenne en E19
- Eglegemvijver in Hombeek en Zemst langs de linkeroever van de Zenne
- Het Tivolpark langs de Antwerpsesteenweg, thuisbasis van het jaarlijkse Ottertrotterfestival, met het Tivolikasteel en het kunstwerk "Klokken in de wind" ter nagedachtenis van Louis Neefs
Bijnaam
De Mechelaars worden ook de Maneblussers genoemd. Deze naam hebben ze volgens de legende te danken aan een gebeurtenis uit de 17e eeuw. Op een bepaalde nacht was het volle maan met een lage bewolking en dacht een late caféganger met een glaasje te veel op dat de Sint-Romboutstoren in brand stond. Heel de stad werd opgetrommeld en mensen stonden in lange rijen emmers met water door te geven om hun toren te blussen. Sindsdien hebben de Mechelaars de spotnaam de maneblussers gekregen omdat ze de maan hadden proberen te blussen.
Taal
In Mechelen wordt een dialect gesproken dat Mechels heet. Het is een Brabants dialect. Meer bepaald hoort het Mechels bij het Klein-Brabants, een groep dialecten gesproken langs de grens tussen de provincies Antwerpen en Vlaams-Brabant.
Patroonheilige
Sint-Rombout geldt als beschermheilige van Mechelen.
Ontspanning
- Technopolis: doe-centrum voor wetenschap en technologie
- Speelgoedmuseum
- Nekkerhal: een complex voor beurzen, festivals, rommelmarkten en concerten. In 2014 vond er de musical '14-'18 van Studio 100 plaats
- Utopolis Mechelen: bioscoopcomplex
- Stadsfeestzaal, voormalige feestzaal omgebouwd tot bioscoop
- Cultuurcentrum Mechelen: organiseert concerten, theatervoorstellingen en tentoonstellingen
- Filmhuis Mechelen: organiseert elke dinsdag hedendaagse en klassieke filmvoorstellingen in het auditorium van het Cultuurcentrum Mechelen
- Figurentheater DE MAAN: figurentheatergezelschap voor kinderen met jarenlange traditie, dat vroeger bekendstond onder de naam Mechels Stadspoppentheater. De poppenmaker is tevens bekend Mechelaar Paul Contryn
- Kunstencentrum nOna, gevestigd in de gebouwen van de voormalige Ciné Studio
- 't Arsenaal, theater(gezelschap) dat vroeger bekendstond als het Mechels Miniatuur Teater
- Abattoir Fermé, theatergezelschap
- Contour: organiseert biënnales voor bewegend beeld
- Jazzzolder: organiseert geregeld jazzoptredens
- Moonshack: organiseert regelmatig soul-, funk-, blues-, ska-, reggae-, jazz- & rockoptredens en de ondertussen legendarische Super Soul Stew feestjes
- Kamikazeclub: organiseert regelmatig rock- pop- en metaloptredens, gelegen aan het Douaneplein achter fuifzaal Perron M.
- TheAtrium: concertzaal, vroeger bekend onder de naam Zaal Volksbelang. Begin jaren 80 speelden onder anderen de popgroepen U2, Dead Kennedys, Madness en Depeche Mode er concerten
- Mechelen is bekend om zijn beiaard en zijn beiaardschool, die heel wat buitenlandse cursisten aantrekt: dat was het levenswerk van beiaardier Jef Denyn
- Toerisme: stadswandelingen, rondleidingen en rondvaarten op de Binnendijle
Evenementen
Om de 25 jaar
De Cavalcade, gevolgd door de Ommegang. Deze laatste is als traditie van de reuzenstoet erkend als UNESCO-Meesterwerk van het Orale en Immateriële Erfgoed van de Mensheid. De recentste Cavalcade was op de laatste zondag van augustus en eerste zondag van september van 2013.
Jaarlijks
- De Hanswijkprocessie (de zondag vóór Hemelvaart)
- Muziekfestivals:
- Parkpop in de Kruidtuin (elke donderdagavond in juli en augustus)
- Maanrock op de Grote Markt (het derde weekend van augustus)
- Dijlefeesten op het Cultuurplein (sinds 2017: daarvóór op de Vismarkt, en ook eenmalig op de IJzerenleen)
Zeer geregeld
- Beiaardconcerten vanuit de kathedraal
- Het hele jaar door op zaterdag en maandag om 11.30 uur en zondag om 15.00 uur
- Zomerconcerten van juni tot half september: elke maandag om 20.30 uur
Televisie
- De stad is het decor voor de Vlaamse dramareeks Dubbelleven, die in november 2010 voor het eerst op televisie kwam
- De Dijlestad werd in 2012 nogmaals onveilig gemaakt als decor voor een Vlaamse komische reeks, getiteld Loslopend wild & gevogelte
- K3 bracht datzelfde jaar hun film Bengeltjes uit, waarin Mechelen de thuisstad is voor Karen, Kristel en Josje
- De verhaallijn van de Vlaamse soapserie Familie speelt zich vooral af in en rond de stad Mechelen, waar de familie Van Den Bossche sinds jaar en dag haar familiebedrijf runt
Streekproducten
- Bier (allemaal van Het Anker)
- Anker Pils: het voormalige pilsbier Blusser dat sinds 1998 verkrijgbaar is
- Boscoli (vroeger Boscoulis): een fruitbier
- Gouden Carolus: een serie speciaalbieren
- Gouden Carolus Cuvée van de Keizer: een serie van drie speciaalbieren
- Lucifer: een blond speciaalbier
- Maneblusser: een blond bier (6%)
- Versnaperingen
- Mechels maantje: een chocolaatje
- Mechels margrietje: een citroenkoekje
- Mechels torentje: een zandkoekje