Sint-Gillis

**Sint-Gillis**
Saint-Gilles
Gemeente in België
	Sint-Gillis gezien vanop de Hallepoort
	(Details) (Details)
	;
Geografie
Gewest	België
Arrondissement	Brussel-Hoofdstad
Oppervlakte; – Onbebouwd; – Woongebied; – Andere	2,53 km² (2022); 0,9%; 45,59%; 53,51%
Coördinaten	50° 49' NB, 4° 21' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners; – Mannen; – Vrouwen; – Bevolkingsdichtheid	49.293 (01/01/2024) ; 49,95% ; 50,05% ; 19454,21 inw./km²
Leeftijdsopbouw; – 0-17 jaar; – 18-64 jaar; – 65 jaar en ouder	(01/01/2024); 16,71%; 73,33%; 9,96%
Buitenlanders	49,77% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Jean Spinette (PS)
Bestuur	LB, Ecolo-Groen
Zetels; LB; Ecolo-Groen; PTB*PVDA; MR	35; 17; 11; 4; 3
Economie
Gemiddeld inkomen	15.490 euro/inw. (2021)
Werkloosheidsgraad	18,3% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode; 1060	Deelgemeente; Sint-Gillis
Zonenummer	02
NIS-code	21013
Politiezone	Zuid
Hulpverleningszone	DBDMH
Website	Officiële website
Detailkaart
	ligging in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Foto's
	Het stadhuis uit 1896
Portaal	België

Sint-Gillis (Frans: Saint-Gilles) is een plaats en gemeente in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Eertijds sprak men van Sint-Gillis-Obbrussel (Frans: Saint-Gilles-lez-Bruxelles). De gemeente telt ruim 49.000 inwoners.

Snelle feiten Gemeente in België, Geografie ...

Sluiten

Sint-Gillis ligt, met de klok mee, ingesloten tussen Anderlecht, Brussel-stad, Elsene en Vorst. In de noordoosthoek heeft de gemeente nog een kleine enclave van een aantal percelen aan de overzijde van de zuidelijke uitbreiding van Brussel met de Louizalaan. Het uiterste westen wordt ingenomen door NMBS-terreinen, waaronder het Station Brussel-Zuid met HST-terminal.

Geschiedenis

Sint-Gillis ontstond als het gehucht Obbrussel ("Op-Brussel", dat wil zeggen "Hoog-Brussel"), nabij de stadsmuur van Brussel. In 1216 kreeg de plaats vrijheidsrechten, om ze in 1296 weer te verliezen door aanhechting bij de Kuip van Brussel. Wel waren de brouwers en kroeghouders van het dorp het jaar voordien vrijgesteld van de biertaks die in het Brusselse ommeland werd geheven.

Vooral in de 16e eeuw ontwikkelde zich in Obbrussel de tuinbouw. De groentenkwekers of boerkozen bereikten rond 1650 een intensivering door massaal spruitjes te planten. De dorpsbewoners hielden er de naam Kuulkappers (kolenkappers) aan over.

De topografie wordt onder meer gekenmerkt door sterke hoogteverschillen. Op het hoogste punt werd in 1672 het Fort van Monterey aangelegd. Dat moest beschietingen helpen afweren, maar het stond machteloos tegen het bombardement van 1695.

Onder de Fransen werd het dorp in 1795 weer een zelfstandige gemeente met de huidige naam.^[1] Hij verwijst naar de Heilige Egidius de Eremiet. Vanaf 1850-1860 kende het landelijke dorp een snelle verstedelijking.

Sint-Gillis kreeg in 1896 een imposant stadhuis, ontworpen door de architecten Albert Dumont en Auguste Hebbelynck. Het is centraal en hoog gelegen aan het Maurice van Meenenplein, genoemd naar de burgemeester die van 1893 tot 1896 en van 1900 tot 1909 in functie was.

Bezienswaardigheden

De Sint-Gilliskerk en het Sint-Gillisvoorplein
De Sint-Alenakerk
De Sint-Bernarduskerk
Het Monumentaal gemeentehuis (1904)
De Gevangenis van Sint-Gillis (1883)
De Woning en atelier van Horta
Het Hôtel Winssinger van Horta
Het Huis Hankar (1893)
Het Huis Goblet d'Alviella (1882)
De Begraafplaats van Sint-Gillis
Het hoekpaviljoen van het voormalige Munthof (1880)
De Waterdraagster, een beeld

Natuur en landschap

Sint-Gillis is een sterk verstedelijkte plaats waarin zich onder meer het Station Brussel-Zuid bevindt. In het westen loopt de Zenne die hier echter is overkluisd. De hoogte bedraagt 15-75 meter.

Politiek

Burgemeesters

1802-1813: Jacques Pierret
1813-1813: François Van Schaftingen
1813-1814: Joseph Wirix de Tercam
1814-1815: graaf Cornet de Ways Ruart
1815-1825: graaf Louis Cornet du Chenoy
1825-1830: Egide Vanderschrick
1840-1860: Jean Vanderschrick
1861-1870: Jean-Toussaint Fonsny
1870-1872: Frédéric Chômé-Steinbach
1872-1881: Jean-Toussaint Fonsny
1881-1893: Paul Dejaer
1893-1896: Maurice Van Meenen
1896-1899: Ferdinand Vanderschrick
1900-1909: Maurice Van Meenen
1909-1929: Antoine Bréart
1929-1929: Fernand Bernier
1929-1944: Arthur Diderich
1944-1947: Jules Hanse
1947-1952: Louis Coenen
1952-1957: Paul-Henri Spaak
1957-1973: Jacques Franck
1973-1980: Jacques Vranckx
1980-1985: Corneille Barca
1985-2022: Charles Picqué
2022-heden: Jean Spinette

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Meer informatie Partij of kartel, 10-10-1976 ...

Partij of kartel		10-10-1976^[2]		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006^[3]		14-10-2012^[4]		14-10-2018		13-10-2024
Stemmen / Zetels		%	37	%	35	%	35	%	35	%	35	%	35	%	35	%	35	%	35
	PTB-PVA¹/ PTB-PVDA²/ PTB+PVDA+³/ PTBPVDA+⁴/ PTBPVDA⁵	0,79¹	0	0,49¹	0	0,44¹	0	1,03¹	0	1,27²	0	1,17³	0	3,83⁴	0	13,02⁵	4
	PS¹/ LB²	39,35¹	18	31,55¹	13	60,45²	26	47,52²	20	46,63²	19	44,83²	18	43,50²	19	39,65²	17
	ECOLO¹ / Ecolo-Groen²	-		8,94¹	3	6,45¹	1	11,03¹	3	22,82¹	9	19,03¹	7	21,03²	8	28,14²	11	²
	PSC¹ / PSC-CD² / cdH³ / cdH+CD&V⁴/ Open MR - Les Engagés^A	8,55¹	3	8,97¹	3	6,52¹	1	6,72¹	2	6,84²	2	13,22³	4	7,99³	2	3,67⁴	0	^A
	PL-LP¹/ PRL²/ MR³/ Open MR - Les Engagés^A	10,28¹	3	17,28²	7	13,53²	5	13,4²	5	14,31²	5	16,76³	6	14,95³	6	9,03³	3	^A
	FDF¹/ DéFI²	30,48¹	13	19,45¹	8	6,98¹	2	7,99¹	2	3,04¹	0	16,76³	6	3,87¹	0	3,32²	0	-
	FN	-		-		-		9,42	3	2,87	0	-		-		-		-
	UDRT-RAD	-		5,41	1	-		-		-		-		-		-		-
Anderen^(*)		10,55	0	7,91	0	5,63	0	2,88	0	2,22	0	4,99	0	4,83	0	3,18	0	-
Totaal stemmen		23.534		17.855		16.207		14.571		16.352		19.067		18.633		19.764
Opkomst %						83,07		81,77		82,62		87,17		81,62
Blanco en ongeldig %		5,24		7,83		6		4,45		5,71		6,26		6,08		5,96

Sluiten

(*) 1976: KARTEL (3,93%), UAS-ESA (3,65%), IC-GEM (2,97%) / 1982: KARTEL (3,72%), UAS-ESA (1,91%), DCA (0,41%), MSN (0,75%), PRS-UNF (0,81%), UDB (0,31%) / 1988: VLAAMS (3,18%), EVA (0,72%), ICS (0,28%), MONDIN (0,14%), PFN (1,31%) / 1994: PCN-NCP (0,31%), PH-HP (0,58%), Vlaams Blok (1,99%) / 2000: Vlaams Blok (2,22%) / 2006: MAS-LSP (0,98%), Vlaams Belang (4,01%) / 2012: Égalité (1,18%), Gauches Communes (3,65%) / 2018: Gauches Communes (2,28%), BUB (0,44%), QQVF (0,46%). De grootste partij is in kleur.

Representativiteit

Voor Sint-Gillis, net zoals voor de andere gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, geldt dat het aantal kiezers in verhouding tot het aantal inwoners erg laag ligt, zowel absoluut als in vergelijking met de rest van het land. Dit is het gevolg van het hoge aandeel niet-Belgische inwoners (ook al kunnen deze onder bepaalde voorwaarden over gemeentelijk stemrecht beschikken). Daarnaast ligt ook het aantal kiezers dat niet komt opdagen, ondanks de stemplicht, erg hoog zodat het totaal aantal uitgebrachte stemmen, inclusief ongeldige en blanco, in de negentien gemeenten van het gewest slechts 44,66% van het aantal inwoners bedraagt. Sint-Gillis scoort het slechtst met een verhouding van 37,65% uitgebrachte stemmen/inwoners.

Verhouding kiezers/inwoners en absenteïsme bij de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2012

Sint-Gillis: 46,12% (kiezers/inw.) - 18,38% (absenteïsme)
Totaal Brussels Gewest : 53,89% (kiezers/inw.) - 17,14% (absenteïsme)

Ter vergelijking:

Vlaamse provinciehoofdsteden: 69,30% (kiezers/inw.) - 12,12% (absenteïsme)
Waalse provinciehoofdsteden: 69,04% (kiezers/inw.) - 17,31% (absenteïsme)

Onderwijs

In de gemeente is de Faculteit architectuur (LOCI) van de UCLouvain (université catholique de Louvain) gevestigd.

Sport

Union Sint-Gillis is een oude voetbalclub (stamnummer 10) met elf landstitels, het hoogste aantal na Anderlecht en Club Brugge. De ploeg speelt in het beschermde Joseph Marienstadion, dat op grondgebied Vorst ligt.

Demografie

Bron: NIS; Opm.: 1806 tot en met 1981 = volkstellingen, 1990 en later = inwonertal op 1 januari

Meer informatie Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden, jaar ...

Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden
jaar	Aantal^[5]	Evolutie: 1992=index 100
1992	42.379	100,0
1993	42.598	100,5
1994	42.427	100,1
1995	42.663	100,7
1996	42.862	101,1
1997	42.867	101,2
1998	42.891	101,2
1999	42.291	99,8
2000	42.458	100,2
2001	42.254	99,7
2002	42.682	100,7
2003	43.395	102,4
2004	43.897	103,6
2005	43.733	103,2
2006	44.265	104,5
2007	44.767	105,6
2008	45.118	106,5
2009	45.712	107,9
2010	46.981	110,9
2011	48.439	114,3
2012	49.492	116,8
2013	50.377	118,9
2014	50.460	119,1
2015	50.472	119,1
2016	50.659	119,5
2017	50.471	119,1
2018	50.002	118,0
2019	50.267	118,6
2020	49.678	117,2
2021	49.196	116,1
2022	48.837	115,2
2023	49.323	116,4
2024	49.293	116,3

Sluiten

Bekende inwoners

Geboren

Émile Sacré (1844–1882), kunstschilder
André Cluysenaar (1872-1939), kunstschilder
Walter Sauer (1889-1927), schilder, tekenaar en graveur
Georges Kaeckenbeeck (1892-1973), jurist en politicus
Frans-H. van den Dungen (1898-1965), ingenieur en wiskundige
Clara Clairbert (1899-1970), sopraan
Lucien Cooremans (1899-1985), politicus
Fernand Jacquemotte (1902-1960), politicus
Irène Hamoir (1906-1994), schrijfster
Arthur Bosmans (1908-1991), dirigent en componist
Wilchar (1910-2005), proletarisch kunstenaar
Jules Wabbes (1919-1974), meubelontwerper en interieurarchitect
Marcel Broodthaers (1924-1976), kunstenaar
Magda De Galan (1946-2024), politica
Nordin Benallal (1979), misdadiger

Inwoners

Théodore Juste (1818-1888), historicus
Julien Dillens (1842-1904), beeldhouwer
Jef Lambeaux (1852-1908), beeldhouwer
Berthe Art (1857-1934), kunstschilderes
Victor Horta (1861-1947), architect
Marie Janson (1873-1960), politica
Pierre Paulus (1881-1959), schilder
Paul Delvaux (1897-1994), schilder
Paul-Henri Spaak, (1899-1972), staatsman
Enver Hadri (1941-1990), Kosovaars mensenrechtenactivist
Barbara de Radiguès de Chennevière (1974), gemeenteraadslid en Brussels parlementslid

Partnersteden

Nabijgelegen kernen

Brussel, Anderlecht, Vorst, Elsene

Externe links

Officiële website
Sint-Gillis (Inventaris Bouwkundig Erfgoed, 1997-2004)
De gids van Sint-Gillis. Een dorp in de stad (2014)
Geschiedenis van het industrieel erfgoed in Sint-Gillis (Brochure Openmonumentendag 2015)
archief van de gemeente Sint-Gillis

Literatuur

Jean-Pierre De Staercke en Pierre Dejemeppe (eds.), Sint-Gillis. Acht eeuwen geschiedenis[sen], 1216-2016, 2016
Stéphane Demeter e.a., Architectuur in Sint-Gillis, 1999
Claude Vandewattyne (red.), Sint-Gillis. Van de Hallepoort tot de gevangenis , 1997 (= Brussel, stad van kunst en geschiedenis, nr. 21)
Vie économique à Saint-Gilles ... des origines à demain, Syndicat d'initiative de Saint-Gilles, 1992
Gilbert De Keyser, Les dossiers de l'urbanisme de Saint-Gilles, 1991
Albert Eylenbosch en Gilbert Lebrun, Dictionnaire raisonné des rues de Saint-Gilles, 1989
Jacques Dubreucq, Sint-Gillis in oude prentkaarten, 1981 (= In oude prentkaarten, nr. 89)
Joseph Kempeneers, La paroisse Saint-Gilles à Saint-Gilles-lez-Bruxelles, 1964
Joseph Kempeneers, Histoire d'Obbrussel Saint-Gilles, 1962
Aimé Bernaerts, Histoire de la paroisse de Saint-Gilles-lez-Bruxelles, 1954
Aimé Bernaerts, Saint-Gilles dans le passé, 1954
Fernand Bernier, Monographie de Saint-Gilles-lez-Bruxelles. Histoire et description illustrées, 1904

Bronnen, noten en/of referenties

[1]
Viaene-Awouters, Lieve, Warlop, Ernest (2002). Gemeentewapens in België. Dexia, Brussel, Deel M-Z p. 475. ISBN 90-5066-201-3.
[2]
1976-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken
[3]
Gegevens 2006: www.bruxelleselections2006.irisnet.be
[4]
Gegevens 2012: http://bru2012.irisnet.be
[5]
https://view.officeapps.live.com/op/view.aspx?src=https%3A%2F%2Fstatbel.fgov.be%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Ffiles%2Fdocuments%2Fbevolking%2F5.1%2520Structuur%2520van%2520de%2520bevolking%2FBevolking_per_gemeente.xlsx&wdOrigin=BROWSELINK

Zie de categorie Saint-Gilles (Brussels) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[Lieve-1] [1]
Viaene-Awouters, Lieve, Warlop, Ernest (2002). Gemeentewapens in België. Dexia, Brussel, Deel M-Z p. 475. ISBN 90-5066-201-3.

[2] [2]
1976-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken

[3] [3]
Gegevens 2006: www.bruxelleselections2006.irisnet.be

[4] [4]
Gegevens 2012: http://bru2012.irisnet.be

[5] [5]
https://view.officeapps.live.com/op/view.aspx?src=https%3A%2F%2Fstatbel.fgov.be%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Ffiles%2Fdocuments%2Fbevolking%2F5.1%2520Structuur%2520van%2520de%2520bevolking%2FBevolking_per_gemeente.xlsx&wdOrigin=BROWSELINK

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]