Sint-Martens-Latem

Sint-Martens-Latem, in de streek vaak afgekort tot Latem, is een plaats en gemeente in de Belgische provincie Oost-Vlaanderen. De gemeente is gelegen aan de Leie en telt ruim 8.000 inwoners, die Latemnaars^[1] worden genoemd.

Sint-Martens-Latem

Gemeente in België
(Details) (Details)
Geografie
Gewest	Vlaanderen
Provincie	Oost-Vlaanderen
Arrondissement	Gent
Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere	14,45 km² (2023) 46,11% 36,16% 17,73%
Coördinaten	51° 1' NB, 3° 38' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkings­dichtheid	8.149 (01/01/2025) 48,67% 51,33% 563,87 inw./km²
Leeftijdsopbouw – 0-17 jaar – 18-64 jaar – 65 jaar en ouder	(01/01/2025) 17,58% 53,5% 28,91%
Buitenlanders	4,72% (01/01/2025)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Pieter Vanderheyden (Welzijn)
Bestuur	Welzijn, N-VA
Zetels Welzijn LEF N-VA	19 9 7 3
Economie
Gemiddeld inkomen	32.962 euro/inw. (2022)
Werkloosheids­graad	3,82% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode 9830 9831	Deelgemeente Sint-Martens-Latem Deurle
Zonenummer	09
NIS-code	44064
Politiezone	Schelde-Leie
Hulpverlenings­zone	Centrum
Website	www.sint-martens-latem.be
Detailkaart
Ligging in het arrondissement Gent in de provincie Oost-Vlaanderen
Foto('s)
Sint-Martens-Latem
Portaal    België

De gemeente wordt een 'kunstenaarsgemeente' genoemd (zie ook schildersdorp), omdat vele kunstenaars er hun inspiratie vonden langs de oevers van de Leie. Tegenwoordig is de gemeente echter bekender om zijn weelderige villa's; Sint-Martens-Latem geldt als een van de meest welgestelde gemeenten van België.

Deelgemeenten

Sint-Martens-Latem bestaat uit twee deelgemeenten: Sint-Martens-Latem zelf en Deurle. De laatste jaren zijn deze kernen door de aangroei van de residentiële woonwijken steeds meer vergroeid geraakt, al moet hierbij vermeld worden dat deze residentiële woonwijken een lage bevolkingsdichtheid hebben en er dus nog steeds sprake kan zijn van twee duidelijke kernen.

In tegenstelling tot de meeste andere fusiegemeenten is de band tussen beide deelgemeenten geen kunstmatige uitvinding uit de jaren 70. Reeds in 1804 stelde Emmanuel Papeleu, die toen burgemeester van zowel Deurle als Latem was, een grenscorrectie tussen Sint-Martens-Leerne en Deurle voor, en indien dit niet haalbaar zou zijn, wilde hij dat Deurle en Sint-Martens-Latem zouden worden samengevoegd. Zowel de grenswijziging met Sint-Martens-Leerne als de samenvoeging van Latem en Deurle gingen toen echter niet door.

De gemeente Sint-Martens-Latem grenst aan volgende deelgemeenten (de letters verwijzen naar de kaart onderaan):

• a. Drongen (Gent)
• b. Afsnee (Gent)
• c. Sint-Denijs-Westrem (Gent)
• d. De Pinte
• e. Nazareth
• f. Astene (Deinze)
• g. Bachte-Maria-Leerne (Deinze)
• h. Sint-Martens-Leerne (Deinze)

• 
  De Sint-Martinuskerk
• 
  Leiebocht in Sint-Martens-Latem met het Tempelhof
• 
  Het graf van George Minne te Sint-Martens-Latem
• 
  Het Museum Gevaert-Minne
• 
  Het Museum Gust De Smet in Deurle

Tabel

	Naam	Opp. (km²)	Inwoners (2020)	Inwoners per km²	NIS-code
1	Sint-Martens-Latem (I)	8,98	5.872	654	44064A
2	Deurle (II)	5,48	2.493	455	44064B

Kaart

Bezienswaardigheden

Zie lijst van onroerend erfgoed in Sint-Martens-Latem voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

• De Sint-Martinuskerk en de dorpskern werden reeds in 1983 als monument en dorpsgezicht geklasseerd.
• Het vroegere Latemse gemeentehuis, met zijn vermaarde Artiestenzolder, werd in 1939 opgetrokken.
• De Latemse Molen.
• Het Torenhuis aan de Baarle-Frankrijkstraat
• Diverse villa's en kunstenaarswoningen
• Voor bezienswaardigheden in Deurle, dat bekend staat als het mooiste dorp van Oost-Vlaanderen, zie Deurle.

Natuur en landschap

Sint-Martens-Latem ligt aan de Leie op een hoogte van 8-10 meter. De rivierduinen kunnen een hoogte tot 20 meter bereiken. Langs de Leie ligt natuurgebied de Latemse meersen.

Demografie

Demografische evolutie voor de fusie

• Bron:NIS - Opm:1831 t/m 1970=volkstellingen op 31 december; 1976= inwonertal per 31 december

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

• Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden
jaar	Aantal[2]	Evolutie: 1992=index 100
1992	8.255	100,0
1993	8.282	100,3
1994	8.239	99,8
1995	8.183	99,1
1996	8.203	99,4
1997	8.246	99,9
1998	8.380	101,5
1999	8.349	101,1
2000	8.314	100,7
2001	8.372	101,4
2002	8.372	101,4
2003	8.350	101,2
2004	8.332	100,9
2005	8.276	100,3
2006	8.280	100,3
2007	8.256	100,0
2008	8.251	100,0
2009	8.228	99,7
2010	8.326	100,9
2011	8.378	101,5
2012	8.378	101,5
2013	8.417	102,0
2014	8.439	102,2
2015	8.494	102,9
2016	8.517	103,2
2017	8.501	103,0
2018	8.468	102,6
2019	8.392	101,7
2020	8.365	101,3
2021	8.285	100,4
2022	8.263	100,1
2023	8.257	100,0
2024	8.208	99,4
2025	8.149	98,7

Cultuur

Sint-Martens-Latem is de wieg van het Vlaamse expressionisme, met beoefenaars als onder andere Albijn Van den Abeele, George Minne, Valerius de Saedeleer, Gustave Van de Woestijne, Albert Servaes, Jules de Praetere, Alfons Dessenis en Frits Van den Berghe, die behoorden tot de Latemse Schildersgroep, soms abusievelijk Latemse Scholen genoemd. Na hen ontstond de tweede Latemse groep: Frits van den Berghe, Gustave de Smet, Constant Permeke, Albert Saverys, Jules De Sutter, Edgar Tijtgat, en anderen. Later behoorden Fons Roggeman, Martin Wallaert, Luc-Peter Crombé, Joe Van Rossem, Chris Pots, Jef Wauters en Lea Vanderstraeten tot de vierde generatie van de Latemse Schilders.

In 1994 kocht het gemeentebestuur van Sint-Martens-Latem het huis van Edgar Gevaert en zijn echtgenote Marie Minne, dochter van George Minne. Het werd de locatie voor het Museum Gevaert-Minne waarin werken van de kunstenaars van de Latemse Scholen worden tentoongesteld.^[3]

Politiek

Burgemeesters

• 1869-1876: Albijn Van den Abeele
• ...
• 1965-1980: Raf Van den Abeele (Welzijn)
• 1980-2000: Bob Van Hooland (Welzijn)
• 2000-2012: Freddy Vanmassenhove (VLD)
• 2013-2023: Agnes Lannoo (Welzijn)
• 2023-heden: Pieter Vanderheyden

2013-2018

Burgemeester is Agnes Lannoo-Van Wanseele (Welzijn). Zij leidt een coalitie bestaande uit Welzijn, Samen en N-VA. Samen vormen ze de meerderheid met 14 op 19 zetels.

2019-2024

Welzijn heeft een absolute meerderheid met 10 op 19 zetels. Burgemeester blijft Agnes Lannoo-Van Wanseele (Welzijn). Zij wordt in 2023 als burgemeester opgevolgd door Pieter Vanderheyden.

2024-2030

Pieter Vanderheyden van Welzijn bleef burgemeester van Sint-Martens-Latem. De partij Welzijn had geen meerderheid meer en verruimde daarom het bestuur met N-VA. De twee partijen vormen een meerderheid met 12 op 19 zetels.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij	10-10-1976[4]		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006[5]		14-10-2012[6]		14-10-2018		13-10-2024
Stemmen / Zetels	%	17	%	19	%	19	%	19	%	19	%	19	%	19	%	19	%	19
Welzijn761/ Welzijn2	38,521	8	60,682	12	50,672	11	44,02	10	40,332	8	37,272	8	36,822	8	47,72	10	44,32	9
SP1/ Groen Progressief en Sociaal2	-		8,721	1	6,91	0	4,911	0	-		31,53A	6	5,792	0	-		-
PVV1/ VLD2/ VLDplusA/ Voor Latem en Deurle3/ LEFC	-		30,61	6	37,531	8	35,172	7	44,952	9			23,353	5	25,33	4	34,8C	7
Deurle Latem	-		-		-		15,92	2	14,72	2
SAMEN1/ SAMEN N-VAB/ LEFC	-		-		-		-		-		26,021	5	19,141	4	27,0B	5(°°)
N-VA1/ SAMEN N-VAB	-		-		-		-		-		-		14,891	2			20,81	3
Centr L	32,18	6	-		-		-		-		-		-		-		-
Groen	16,99	2	-		-		-		-		-		-		-		-
CVP	12,3	1	-		-		-		-		-		-		-		-
Vlaams Belang	-		-		-		-		-		5,19	0	-		-		-
Open LD	-		-		4,9	0	-		-		-		-		-		-
Totaal stemmen	4543		5269		5700		5951		6204		6295		6330		6332		4576
Opkomst %					95,45		94,4		95,08		96,59		94,87		94,0		70,7
Blanco en ongeldig %	2,47		2,51		2,3		2,47		2,00		2,00		2,53		2,9		1,0

De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.

Sport en recreatie

• Het 39 hectare grote golfterrein uit 1909 heette oorspronkelijk Les Buttes Blanches, maar met de taalwet heeft men de naam moeten veranderen in Royal Latem Golf Club. De aanleg van dit terrein veranderde het oorspronkelijke landschap van Sint-Martens-Latem enigszins.

Bekende inwoners

• Albijn Van den Abeele (1835-1918), schilder
• George Minne (1866-1941), tekenaar en beeldhouwer
• Valerius De Saedeleer (1867-1941), schilder
• Gustaaf De Smet (1877-1943), schilder
• Karel van de Woestijne (1878-1929), schrijver
• Edgard Tytgat (1879-1957), schilder
• Gustave Van de Woestyne (1881-1947), schilder
• Frits Van den Berghe (1883-1939), schilder
• Albert Servaes (1883-1966), schilder
• Albert Saverys (1886-1964), schilder
• Constant Permeke (1886-1952), schilder
• Edgar Gevaert (1891-1965), schilder
• Richard Minne (1891-1965), dichter
• Evarist De Buck (1892-1974), schilder
• Jules De Sutter (1895-1970), schilder
• Raf Van den Abeele (1918-2008), historicus, heemkundige en burgemeester
• Luc-Peter Crombé (1920-2005), schilder
• Henri Loos (1922-2003), ondernemer, rallyrijder, journalist en avonturier
• Jef Wauters (1927-2013), schilder
• Joe Van Rossem (1940-2004), schilder
• Dimitri Casteleyn (1966), auteur
• Gideon Kiefer (1970), beeldend kunstenaar

Nabijgelegen kernen

Sint-Denijs-Westrem, De Pinte, Afsnee, Deurle