Tahitisk

Tahitisk er eit polynesisk språk som blir snakka i det franske territoriet Fransk Polynesia i Stillehavet. Språket blir hovudsakleg tala på Selskapsøyane, mellom anna Tahiti. Saman med fransk er det offisielt språk i Fransk Polynesia.

Tahitisk Reo Tahiti, Reo Mā`ohi
Klassifisering	Austronesisk  Malayo-polynesisk   Austleg    Oseanisk     Polynesisk      Kjernepolynesisk       Tahitiske språk        Tahitisk
Bruk
Tala i	Fransk Polynesia
Område	Polynesia
Tahitisktalande i alt	46 577 (2007) (hovudspråk heime)[1]
Språkkodar
ISO 639-1	ty
ISO 639-2	tah
ISO 639-3	tah
Wikipedia på tahitisk

Ved folketeljinga i 2007 oppgav 46 577 tahitisk som hovudspråk heime.^[1] Ved folketeljinga i 1977 blei det teld 124 262 takarar.^[2]

Ernest Marchal snakkar tahitisk og fransk, og syng ein tahitisk voggesong.

Slektskap

Tahitisk er nært i slekt med andre innfødde språk i Fransk Polynesia (marquesisk, mangarevansk og tuamotuisk) og språk på Australøyane. Det er også i slekt med ratotongisk, maori og hawaiisk, og fjernt med malayisk, tagalog og gassisk.

Skriftspråk

Eit skriftspråk for tahitisk blei først utvikla rundt 1800, då den europeiske misjonæren Henry Nott frå skipet «Duff» samarbeidde med kong Pōmare II om å omsetja Bibelen til tahitisk. Ein nytta 5 vokalar og 9 konsonantar for å skriva språket, og dette danna utgangspunkt for tahitisk rettskriving.

Alfabet

bokstav	namn	uttale
		IPA
a	’ā	/a/, /ɑː/
e	’ē	/e/, /eː/
f	fā	/f/	blir bilabial [ɸ] etter o og u
h	hē	/h/	blir [ʃ] (sj-lyd) etter i og før o eller u
i	’ī	/i/, /iː/	kan bli diftonge ai i nokre ord, som rahi
m	mō	/m/
n	nū	/n/
o	’ō	/ɔ/, /oː/
p	pī	/p/
r	rō	/r/	alveolar tremulant
t	tī	/t/
u	’ū	/u/, /uː/	kraftig lepperunding
v	vī	/v/	blir bilabial ([β]) etter o og u
’	’eta	/ʔ/	glottal plosiv ved byrjinga av ei staving

Eu haere ia oe ('Kvar skal du', 1893) av Paul Gauguin. Teksten står nedst til venstre i biletet.

Tahitisk i kunst

Kunstnaren Paul Gauguin brukkte tahitisk som namn på fleire måleri, som I Raro te Oviri ('Under pandanustreet'), Manao Tupapau ('Sett av daude ander'), Te arii vahine ('Kona til kongen'), Hina tefatou ('Månen og jorda') og så bortetter. Han skreiv også inn tahitiske tekstar på mange av bileta sine,