ਵੈਸ਼
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
ਵੈਸ਼ (ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ: वैश्य ) ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਚਾਰ ਵਰਣਾਂ (ਬ੍ਰਹਮਣ, ਖੱਤਰੀ, ਵੈਸ਼ ਅਤੇ ਸ਼ੂਦਰ) ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵਰਣ ਹੈ। ਵੈਸ਼ ਨੂੰ ਜਾਤ-ਪਾਤ ਦੀ ਦਰਜਾਬੰਦੀ ਦੇ ਕ੍ਰਮ ਵਿੱਚ ਤੀਜੇ ਦਰਜੇ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਵੈਸ਼ਾਂ ਦੇ ਕਿੱਤੇ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ, ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵਪਾਰਕ ਧੰਦੇ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
Remove ads
ਰਵਾਇਤੀ ਫਰਜ਼
ਹਿੰਦੂ ਧਾਰਮਿਕ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਨੇ ਵੈਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਪਸ਼ੂ-ਪਾਲਣ ਵਿੱਚ ਰਵਾਇਤੀ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਲਈ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਹ ਜ਼ਿਮੀਦਾਰ, ਵਪਾਰੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਹੂਕਾਰ ਬਣ ਗਏ।[1] ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਬਣਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਉੱਚ ਵਰਗ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਹੇਠਲੇ ਵਰਗ ਦੇ ਸਨ।[2] ਵੈਸ਼, ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਅਤੇ ਖੱਤਰੀ ਵਰਣਾਂ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਖਿਆ ਦੇ ਸੰਸਕਾਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਵਿਜਾ ਦੇ ਰੁਤਬੇ ("ਦੋ ਵਾਰ ਪੈਦਾ ਹੋਏ", ਦੂਜਾ ਜਾਂ ਅਧਿਆਤਮਕ ਜਨਮ) ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।[3] ਭਾਰਤੀ ਵਪਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਤੱਕ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਫੈਲਣ ਦਾ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਿਹਰਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।[4]
ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਵੈਸ਼ ਆਪਣੇ ਰਵਾਇਤੀ ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਵਣਜ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਰਾਮ ਸ਼ਰਨ ਸ਼ਰਮਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਗੁਪਤ ਸਾਮਰਾਜ ਇੱਕ ਵੈਸ਼ ਵੰਸ਼ ਸੀ ਜੋ "ਸ਼ਾਇਦ ਦਮਨਕਾਰੀ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਇਆ ਸੀ"।[5]
ਅਹਿੰਸਾਵਾਦੀ ਹੋਣ ਦੇ ਸੰਕਲਪ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵੈਸ਼ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
Remove ads
ਹੋਰ ਦੇਖੋ
ਹਵਾਲੇ
External links
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads