ਆਦਿ-ਧਰਮੀ

ਆਦਿ-ਧਰਮੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀ ਸੰਪਰਦਾ ਹੈ ^{[1] [2]} ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀਆਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਦਾ 11.48% ਆਦਿ-ਧਰਮੀ ਹੈ। ^{[3] [4] [5]}

ਮੂਲ

ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਦੇ ਆਦਿ ਦ੍ਰਵਿੜ ਅੰਦੋਲਨ ਵਾਂਗ ਹੀ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਧਾਰਮਿਕ ਪਛਾਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ 1920 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਆਦਿ-ਧਰਮ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਆਦਿ-ਧਰਮ ਲਹਿਰ ਦੇ ਮੋਢੀ ਮੰਗੂ ਰਾਮ ਮੁਗੋਵਾਲੀਆ (ਗ਼ਦਰ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਮੋਢੀ ਮੈਂਬਰ), ਮਾਸਟਰ ਗੁਰਬੰਤਾ ਸਿੰਘ (ਸੀਨੀਅਰ ਕਾਂਗਰਸੀ ਆਗੂ) ਬੀ.ਐਲ.ਘੇੜਾ ਅਤੇ ਪੰਡਤ ਹਰੀ ਰਾਮ (ਪੰਡੋਰੀ ਬੀਬੀ) ਵੀ ਸਨ ਜੋ ਜਥੇਬੰਦੀ ਦੇ ਸਕੱਤਰ ਸਨ। ^[6]

ਅੰਦੋਲਨ ਨੇ ਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ, 14ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਭਗਤੀ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਸੰਤ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਗੁਰੂ ਅਤੇ ਵੱਖਰੀਆਂ ਰਸਮਾਂ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਪਵਿੱਤਰ ਕਿਤਾਬ ਆਦਿ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੱਸਿਆ। ਆਦਿ-ਧਰਮੀ ਦਲਿਤ 1925 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ 'ਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਸੀ।

1931 ਦੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਵਿੱਚ, 450,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਆਦਿ ਧਰਮ (ਜਾਂ ਮੂਲ ਧਰਮ ) ਕਹੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਨਵੇਂ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਧਰਮ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਜੋਂ ਰਜਿਸਟਰ ਕੀਤਾ। ^[7] ਪਰ ਇਹ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਅੰਦੋਲਨ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦੇ ਨੇਤਾ ਦਾ ਰਾਜ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਰਾਖਵਾਂਕਰਨ ਨੀਤੀ ਸਿਰਫ ਹਿੰਦੂ, ਸਿੱਖ ਅਤੇ ਬੋਧੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਨੀਵੀਆਂ ਜਾਤਾਂ ਲਈ ਮੁੱਖ ਤੌਰ `ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਸੀ। ^[8]

ਧਰਮ

ਹਾਲਾਂਕਿ ਆਦਿ-ਧਰਮੀ ਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ( ਹੁਣ ਰਵਿਦਾਸੀਆ ਧਰਮ ) ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਹਨ, ^{[9] [10]} ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਅੰਮ੍ਰਿਤਬਾਣੀ ਗੁਰੂ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਧਾਰਮਿਕ ਗ੍ਰੰਥ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ^[11] ਵਿਆਨਾ ਵਿਖੇ ਰਾਮਾਨੰਦ ਦਾਸ ਦੇ ਕਤਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵੱਖਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਬਾਣੀ ਅਤੇ ਰੀਤੀ ਰਿਵਾਜ ਬਣਾ ਲਏ। ^[12]

ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਹਰੇਕ ਬੰਦੋਬਸਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਅਤੇ ਰਵਿਦਾਸ ਭਵਨ ਹਨ, ਜੋ ਪੂਜਾ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਵੀ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਵੀ ਹਨ।

ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੋਕ

• ਮੰਗੂ ਰਾਮ ਮੁਗੋਵਾਲੀਆ, ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਗਦਰ ਲਹਿਰ ਅਤੇ ਆਦਿ ਧਰਮ ਲਹਿਰ ਦੇ ਮੋਢੀ ਮੈਂਬਰ ^[13]

ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ

• ਚਮਾਰ
• ਰਾਮਦਾਸੀਆ
• ਰਵਿਦਾਸੀਆ ਧਰਮ