Biskupiec
miasto w województwie warmińsko-mazurskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
miasto w województwie warmińsko-mazurskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Biskupiec (lub Biskupiec Reszelski[3]; niem. Bischofsburg[4][5][6]) – miasto w Polsce, w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Biskupiec. Miasto położone jest na Pojezierzu Olsztyńskim nad rzeką Dymer.
miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||||
Rynek w Biskupcu | |||||
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||
Powiat | |||||
Gmina | |||||
Data założenia |
XIV wiek | ||||
Prawa miejskie |
17 października 1395 | ||||
Burmistrz |
Kamil Kozłowski | ||||
Powierzchnia |
5 km² | ||||
Wysokość |
112 m n.p.m. | ||||
Populacja (31.12.2017) • liczba ludności • gęstość |
|||||
Strefa numeracyjna |
(+48) 89 | ||||
Kod pocztowy |
11-300 | ||||
Tablice rejestracyjne |
NOL | ||||
Położenie na mapie gminy Biskupiec | |||||
Położenie na mapie Polski | |||||
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego | |||||
Położenie na mapie powiatu olsztyńskiego | |||||
53°51′47″N 20°57′21″E | |||||
TERC (TERYT) |
2814024 | ||||
SIMC |
0964590 | ||||
Hasło promocyjne: Biskupiec – krajobraz pełen możliwości | |||||
Urząd miejski ul. Niepodległości 211-300 Biskupiec | |||||
Strona internetowa |
Według danych z 1 stycznia 2018 Biskupiec liczył 10 539 mieszkańców[1].
Biskupiec leży na historycznej Warmii[7], na obszarze średniowiecznego pruskiego terytorium plemiennego Galindii[8].
Lokalny ośrodek przemysłowy, ośrodek wypoczynkowy (m.in. jezioro Kraksy na południowym krańcu miasta); drobny przemysł poligraficzny, drzewny, odzieżowy, mięsny, browar (nieczynny).
Miasto powstało na bazie osady przy strażnicy biskupów warmińskich. Biskupi zamek graniczny Bischofsburg powstał ok. 1374, pierwotnie był budowlą drewniano-ziemną, a później murowaną. Pierwsza wzmianka w zachowanych dokumentach o zamku w Biskupcu pochodzi z 1389. Budowla miała strzec trasy Warszawa-Królewiec. Zamek w Biskupcu uległ całkowitemu zniszczeniu w czasie wojny trzynastoletniej.
Prawa miejskie (chełmińskie) dla Biskupca nadał biskup Henryk Sorbom 17 października 1395. Zasadźcą Biskupca był Jan z Mokin (wieś koło Olsztyna). Po założeniu miasta mieszkańcy otrzymali zwolnienie od podatków na okres 12 lat. Biskupiec otoczony był murem obronnym i posiadał dwie bramy miejskie: Szczycieńską i Reszelską. Miasto nawiedzały często klęski – pożary i zniszczenia wojenne (m.in. w czasie wojny głodowej w 1414 r. miasto znacznie zniszczono podczas przemarszu wojsk polsko-litewskich, podczas walk w latach 1455–1463 zniszczeniu uległ zamek i wiele budynków mieszkalnych[9], w latach wojny polsko-krzyżackiej (1519–1521), a w 1659 r. spalili je Brandenburczycy). Na początku XVIII wieku grasowała tu epidemia dżumy. W czasie wojny siedmioletniej w Biskupcu przebywali żołdacy pruscy i rosyjscy.
Biskupiec przed reformacją był siedzibą jednego z czternastu archiprezbiteratów (dekanatów) w diecezji warmińskiej. W 1454 Biskupiec dołączył do Związku Pruskiego, na prośbę którego król Kazimierz IV Jagiellończyk ogłosił wcielenie regionu wraz z miastem do Korony Polskiej. Przynależność miasta i Warmii do Polski potwierdzono w 1466 w pokoju toruńskim kończącym wojnę trzynastoletnią. W wyniku I rozbioru Polski w 1772 miasto zagarnęły Prusy.
Według sprawozdania biskupieckiego proboszcza z 1797 r. z 200 dzieci uczęszczających na naukę religii, tylko 20 uczyło się języka niemieckiego. Nowe nadzieje rozpaliła w mieszkańcach epoka napoleońska. W roku 1807, a następnie w 1812 (maju i czerwcu) w mieście stacjonowały wojska francuskie zmierzające w stronę Moskwy. Pobyt żołdaków wiązał się z dużymi stratami, jakie miasto poniosło w wyniku kontrybucji. Po klęsce Napoleona na krótko zajęli miasto Rosjanie. W 1862 miasto zostało siedzibą powiatu.
W 1882 r. w odpowiedzi na akcję germanizacyjną władz pruskich utworzono w mieście bibliotekę polską Towarzystwa Czytelni Ludowych. Według raportu rejencji królewieckiej z 1897 r. w powiecie reszelskim (biskupieckim), jak i w całej południowej Warmii i części Mazur, 75% dzieci porozumiewało się po polsku.
Pod koniec XIX w. Biskupiec uzyskał połączenie kolejowe z Czerwonką, Mrągowem i Szczytnem. W latach 1862–1975 Biskupiec był siedzibą powiatu reszelskiego. Uprzemysłowienie miasta nastąpiło w drugiej połowie XIX wieku – w 1885 uruchomiono browar i inne zakłady przemysłowe. W 1899 r. w Biskupcu powstał garnizon. W 1910 r. otwarto w mieście elektrownię.
Wynik plebiscytu na Warmii i Mazurach w 1920 r. okazał się niekorzystny dla Polski, w tym samym roku miał miejsce brutalny napad miejscowych Niemców na polską trupę teatralną. W okresie międzywojennym działały w Biskupcu liczne organizacje polskie.
W czasie ostatniej wojny Niemcy utworzyli w Biskupcu obozy dla jeńców wojennych (Polaków, Francuzów i Rosjan). Jeden z nich znajdował się w pobliżu jeziora Kraksy. Gdy w 1945 r. miasto ponownie znalazło się w granicach Polski, zniszczenia zabudowy sięgały 50 procent, niektórych budynków nigdy nie odbudowano. W 1946 urzędowo zatwierdzono obecną nazwę[10]. Do 1954 roku siedziba gminy Rzeck. W czasach Polski Ludowej w mieście pracował duży tartak, fabryka mebli, zakłady graficzne oraz mleczarnia[11].
W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa olsztyńskiego.
W mieście krzyżują się drogi krajowe i wojewódzkie:
W mieście znajduje się stacja kolejowa Biskupiec Reszelski obsługująca ruch towarowy.
Na terenie miasta działalność religijną prowadzą następujące kościoły i związki wyznaniowe:
W mieście swą siedzibę ma klub piłkarski Tęcza Biskupiec. Aktualnie występuje w IV lidze warmińsko-mazurskiej. Działa tu też klub kolarski LKK Warmia Biskupiec.
W mieście działa kilka grup m.in.: Stowarzyszenie ProCultura, która wydaje Magazyn „Pod Tytułem”. W lokalnej telewizji Teletop emitowany jest program o mieście i gminie Biskupiec „Magazyn Informacji Miejskich” („MIM”). Biskupiec jest aktywny również w internecie, prowadzone są dwa serwisy pod adresem biskupiec.com.pl i ebiskupiec.pl, oraz serwis UMiG biskupiec.pl. Istnieje także Biskupieckie Forum Internetowe biskupiec.home.pl.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.