Loading AI tools
polski ksiądz, biblista, tłumacz Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Eugeniusz Dąbrowski (ur. 16 maja 1901 w Warszawie, zm. 8 kwietnia 1970 w Warszawie) – ksiądz, biblista, tłumacz Nowego Testamentu, krytyk i nauczyciel akademicki Wydziału Teologii Katolickiej Uniwersytetu Warszawskiego.
Kraj działania | |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
16 maja 1901 |
Data i miejsce śmierci |
8 kwietnia 1970 |
Miejsce pochówku | |
Proboszcz parafii Bożego Ciała w Warszawie | |
Okres sprawowania |
1944-1970 |
Wyznanie | |
Kościół | |
Inkardynacja | |
Prezbiterat |
1923 |
Dąbrowski urodził się 16 maja 1901 roku na warszawskiej Pradze w domu rodzinnym przy ul. Białostockiej 4[1].
Ojciec jego, Jan Dąbrowski, był niewykwalifikowanym robotnikiem (w fabryce Wulkan), a matka, Ludwika, zajmowała się wychowywaniem dzieci. Edukację pobierał u sąsiada-nauczyciela, następnie w męskim gimnazjum na Pradze (obecnie VIII Liceum Ogólnokształcące im. Władysława IV w Warszawie). Dla pochodzącego z biednej rodziny Dąbrowskiego nauka była możliwa dzięki stypendium księżnej Marii Michałowej Radziwiłłowej. Po ukończeniu gimnazjum wstąpił do Wyższego Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Warszawie.
Podczas wojny polsko-bolszewickiej Dąbrowski (wówczas kleryk), udał się na front do służb sanitarnych bez zgody władz seminaryjnych. Te próbowały usunąć Dąbrowskiego i innych alumnów z seminarium, jednak na skutek interwencji władz Kościoła warszawskiego utrzymano ich.
W grudniu 1923 otrzymał z rąk bpa Stanisława Galla święcenia kapłańskie. Jeszcze przed święceniami zawarł w Nuncjaturze Apostolskiej w Warszawie znajomość z ks. G.B. Montinim (w latach 1963-1978 papież Paweł VI), któremu niejednokrotnie służył jako tłumacz. W 1926 Dąbrowski doktoryzował się na Wydziale Teologii Katolickiej Uniwersytetu Warszawskiego. Następnie, w latach 1926–1929 Dąbrowski odbył specjalistyczne studia w Papieskim Instytucie Biblijnym w Rzymie. Przez rok przebywał w Anglii (Oksford, Cambridge), a po trzyletnich studiach w Rzymie odbył półroczną podróż po Bliskim Wschodzie (Turcja, Syria, Palestyna, Egipt).
Po powrocie do Polski w 1929 został profesorem Pisma Świętego w Metropolitalnym Seminarium Duchownym w Warszawie. W tym charakterze pracował przez piętnaście lat. Habilitował się na UW w 1932, a w 1934 otrzymał stypendium Funduszu Kultury Narodowej na odbycie specjalnych studiów w École des Hautes Études w Paryżu. Był docentem Wydziału Teologii Katolickiej Uniwersytetu Warszawskiego[2].
Na krótko przed wybuchem II wojny światowej Papieski Instytut Biblijny nadał ks. Dąbrowskiemu stopień doktora nauk biblijnych (na podstawie rozprawy napisanej w języku francuskim pt. La Tranfiguration de Jésus – pol. O przemienieniu Jezusa). Aktu promocji doktorskiej dokonał ówczesny sekretarz stanu Stolicy Świętej kard. Eugenio Pacelli, który później w latach 1939–1958 zasiadał na Stolicy Piotrowej jako papież Pius XII[3]. Ks. Dąbrowski został pierwszym Polakiem, który otrzymał tytuł doktora nauk biblijnych[2] i był przez długi czas pozostawał jedynym Polakiem posiadającym ten stopień naukowy.
W lutym 1944 ks. Dąbrowski został zwolniony z funkcji profesora w Warszawskim Seminarium Duchownym i został proboszczem parafii Bożego Ciała na Kamionku w Warszawie (i pozostał nim do śmierci). We wrześniu 1944 uratował przed wysadzeniem w powietrze wotywną świątynię pod wezwaniem Matki Boskiej Zwycięskiej (dziś konkatedrę młodej diecezji warszawsko–praskiej)[4]. W kamionkowskiej parafii ks. Dąbrowski przez ponad 26 lat rozwijał szeroko zakrojoną działalność duszpasterską.
Po wojnie włączył się w nurt pracy politycznej w kraju. W latach 1951–1953 był wiceprzewodniczącym Komisji Intelektualistów i Działaczy Katolickich przy Polskim Komitecie Obrońców Pokoju. Osobę jego łączono z ruchem PAX, który pod auspicjami ówczesnej władzy zrzeszać miał "postępowych katolików". Ks. Dąbrowski odegrał znaczną rolę w powstaniu Instytutu Wydawniczego PAX. 12 grudnia 1952 r. wygłosił główny referat zjazdu duchowieństwa we Wrocławiu, bardzo krytycznie oceniający działania Episkopatu, zwłaszcza prymasa Wyszyńskiego. W podobnym tonie publikował też na łamach organu prasowego PAX Słowo Powszechne Jednak w końcu września 1953 r., po aresztowaniu przez komunistów kard. Stefana Wyszyńskiego, prymasa Polski, zerwał definitywnie kontakty z tym środowiskiem i już ich nie nawiązał[5].
Ksiądz Eugeniusz Dąbrowski zmarł w Warszawie (w Szpitalu Grochowskim) 8 kwietnia 1970. Pochowany został na warszawskim cmentarzu Bródnowskim (kwatera 5B-5-1). Przy jego trumnie w kościele Matki Bożej Zwycięskiej na Kamionku modlił się m.in. kard. Stefan Wyszyński.
Wykaz publikacji ks. Dąbrowskiego z lat 1921-1979 zawiera 288 pozycji[6].
Najważniejszą publikacją ks. Dąbrowskiego był przekład Nowego Testamentu. Pierwsze wydanie tego tłumaczenia, przy którego ustaleniu ostatecznej formy literackiej brał udział wybitny językoznawca prof. Witold Doroszewski, ukazało się w roku 1947. Rok później ks. Dąbrowski został przyjęty na audiencji przez papieża Piusa XII, otrzymując aprobatę i błogosławieństwo[7]. Przekład Dąbrowskiego oparty był na Wulgacie, a następnie na językach oryginalnych. W latach 50. i 60. wykorzystywano w lekcjonarzach i mszale, aż do wydania lekcjonarza opartego na Biblii Tysiąclecia.
Istotną pozycją w jego dorobku jest praca redakcyjna wraz z Feliksem Gryglewiczem nad 12-tomowym zbiorowym komentarzem do ksiąg Nowego Testamentu, (Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu - komentarze KUL), który był pierwszą taką pracą w historii polskiej biblistyki, przyczyniając się do upowszechnienia najnowszych wyników badań na tym polu. W serii tej opublikował również własne komentarze do Dziejów Apostolskich i obu Listów do Koryntian.
W oparciu o jego przekład powstała pierwsza w Polsce synopsa Ewangelii.
Jako biblista, ks. Dąbrowski znany był z kategorycznych wypowiedzi i ciętego języka. Krytykował m.in. pierwsze wydanie Biblii Tysiąclecia, określając ją mianem „Biblii tysiąca błędów”[8], oskarżając wręcz niektórych tłumaczy o nieznajomość języków, z których tłumaczyli. Późniejsze liczne rewizje Biblii Tysiąclecia potwierdziły część tych zarzutów.
Dąbrowski zorganizował pracę nad pierwszym polskim przekładem dzieła Józefa Flawiusza Antiquitates Iudaicae. Przekład został dokonany przez Zygmunta Кubiаka i Jana Radożусkiego, ale nad całością czuwał on sam. Dzięki Dąbrowskiemu rozpoczęto wydawanie komentarzy naukowych do Starego i Nowego Testamentu[9].
Kardynał Stefan Wyszyński tak scharakteryzował osobę ks. Dąbrowskiego w przemówieniu miesiąc po jego śmierci:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.