Loading AI tools
polski generał, lekarz stomatolog Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Franciszek Zwierzchowski (ur. 15 kwietnia 1873 w Sieniawie, powiat wasylkowski, gubernia kijowska, zm. 24 grudnia 1949 w Łodzi) – polski lekarz-stomatolog, komendant Oficerskiej Szkoły Sanitarnej w Warszawie oraz jeden z twórców i profesor Akademii Medycznej w Łodzi (kierownik Katedry Stomatologii Zachowawczej), generał brygady Wojska Polskiego.
generał brygady | |
Data i miejsce urodzenia |
15 kwietnia 1873 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Przebieg służby | |
Lata służby | |
Siły zbrojne | |
Główne wojny i bitwy | |
Późniejsza praca | |
Odznaczenia | |
Urodził się w roku 1873 w guberni kijowskiej. Uczył się w gimnazjum klasycznym w Kijowie; egzamin dojrzałości zdał w roku 1891. W następnych latach[1]: pracował jako chirurg w klinice prof. Ratimowa, od roku 1899 był asystentem w katedrze stomatologii w Instytucie Wielkiej Księżnej Heleny (ros. Клинический институт Великой княгини Елены Павловны), gdzie uzyskał doktorat, przebywał za granicą, a w latach 1902–1905 był docentem w klinice chirurgicznej Instytutu Medycznego dla Kobiet w Petersburgu.
Po wybuchu I wojny światowej, od sierpnia 1914 roku, jako oficer sztabowy Zarządu Wojskowo-Sanitarnego organizował specjalistyczne szpitale wojskowe dla chorych z urazami szczęki i przeprowadzał inspekcje tych szpitali. Od roku 1916 do wybuchu rewolucji lutowej pełnił funkcję komendanta takiego szpitala na froncie rumuńskim, a następnie został dyrektorem kliniki stomatologicznej w Wojskowej Akademii Medycznej w Petersburgu. Wiosną 1918 roku, po przewrocie październikowym, przyjechał do Polski
18 stycznia 1919 został przyjęty do Wojska Polskiego w stopniu pułkownika lekarza i mianowany komendantem Szpitala Zapasowego Nr 1 w Warszawie. 17 stycznia 1920[2] powierzono mu pełnienie obowiązków szefa Departamentu Sanitarnego M.S.Wojsk., a 20 lutego tego roku został mianowany przewodniczącym Przygotowawczej Subkomisji Weryfikacyjnej dla oficerów lekarzy, podlekarzy i oficerów sanitarnych[3]. Naczelny Wódz, marszałek Józef Piłsudski dekretem L. 2171 z dnia 11 czerwca 1920 mianował go generałem podporucznikiem lekarzem[4]. W następnym roku został zweryfikowany w stopniu generała brygady ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 (w 1924 r. zajmował 39 lokatę). Po zatwierdzeniu na stanowisku, obowiązki szefa departamentu pełnił do stycznia 1924. Obowiązki szefa departamentu i przewodniczącego podkomisji weryfikacyjnej przyjął od gen. Zdzisława Hordyńskiego-Juchnowicza, a zdał gen. Antoniemu Religioniemu. Z dniem 20 stycznia 1924 mianowany I zastępcą szefa Administracji Armii[5]. Z dniem 31 grudnia 1924 został przeniesiony w stan nieczynny na 12 miesięcy z prawem do uposażenia[6]. W latach 1925–1926 był komendantem Oficerskiej Szkoły Sanitarnej[7]. Z dniem 1 marca 1927 roku został mu udzielony dwumiesięczny urlop z zachowaniem uposażenia, a z dniem 30 kwietnia 1927 roku został przeniesiony w stan spoczynku[8].
Na emeryturze zajmował przez kilka lat stanowisko dyrektora uzdrowiska Jurata na Helu. Od roku 1935 mieszkał w Wilnie; w czasie okupacji niemieckiej był do roku 1944 lekarzem gminnym na wsi koło Smorgoni, a następnie lekarzem fabrycznym w niemieckiej firmie Biedermana w Łodzi[1].
Po zakończeniu II wojny światowej został skierowany do Łodzi, gdzie już w styczniu 1945 roku rozpoczęto – z jego aktywnym udziałem – starania o organizację Uniwersytetu Medycznego[9][10][11]. W końcu miesiąca odbyło się spotkanie w łódzkim hotelu Grand, w którym uczestniczył m.in. prof. Wincenty Tomaszewicz – intensywnie zabiegający przed wojną o utworzenie w tym mieście uczelni medycznej[10].
W sierpniu 1945 roku zostały otwarte trzy wydziały medyczne[11][9]:
28 lutego 1949 roku Wydział Stomatologiczny rozwiązano (rozporządzenie Ministra Oświaty) tworząc pierwszy w Polsce Oddział Stomatologiczny, włączony do Wydziału Lekarskiego UŁ. Oddział organizowali: Alfred Meissner (dziekan), Franciszek Zwierzchowski (prodziekan, później dziekan) i Janina Galasińska-Landsbergerowa[11][9][12][13].
Franciszek Zwierzchowski pisał później[12]:
Te trzy osoby stanowiły w początkach cały Wydział. Przed tą trójką stały niepomiernie ciężkie zadania – niezwłocznego uruchomienia Wydziału i rozpoczęcia pracy naukowej i dydaktycznej. Uczestnicy nie mieli nic: ani odpowiednich środków, ani lokalu, ani książek, ani narzędzi.
Na Wydziale utworzono[11][9][12]:
W pierwszym roku działalności na I rok studiów przyjęto ok. 600 studentów oraz dodatkową grupę na tzw. rok wstępny (kurs przygotowawczy, wyrównanie spowodowanych wojną braków przygotowania kandydatów); wymagało to wielu starań o pozyskanie lokali i wyposażenie pracowni. Początkowo wykłady odbywały się w salach kin: Polonia, Gdynia, Włókniarz, Bałtyk oraz w łódzkich szpitalach i w siedzibie PZH przy ul. Wodnej[12]. Zajęcia odbywały się również w świetlicy fabryki przy ul. Dowborczyków (wówczas – ul. PKWN); Kliniki Chirurgii Stomatologicznej zorganizowano w lokalu przy ul. Przybyszewskiego (wówczas – ul. Napiórkowskiego 10), a Katedrę Dentystyki Zachowawczej – w pomieszczeniach przy ul. Narutowicza 77[9]. W roku 1948 władze Łodzi przekazały Wydziałowi Stomatologicznemu pofabrykancki pałac przy ul. Pomorskiej (wówczas – ul. Nowotki), gdzie przeniesiono wszystkie katedry i kliniki[9]. Z Wydziałem Stomatologicznym był związany do końca życia, od roku 1946 jako profesor zwyczajny, a w latach 1947–1949 jako dziekan. Zmarł 24 grudnia 1949 roku[1]. Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera F/G-4-19,20,21)[14].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.