Gadożer kongijski

Gadożer kongijski
	Circaetus spectabilis
	(Schlegel, 1863)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	szponiaste
Rodzina	jastrzębiowate
Podrodzina	jastrzębie
Plemię	Circaetini
Rodzaj	Circaetus
Gatunek	gadożer kongijski
Synonimy
	Astur spectabilis Schlegel, 1863; Dryotriorchis batesi Sharpe, 1904; Dryotriorchis spectabilis (Schlegel, 1863);
	Astur spectabilis Schlegel, 1863; Dryotriorchis batesi Sharpe, 1904; Dryotriorchis spectabilis (Schlegel, 1863);
Podgatunki
	C. s. spectabilis (Schlegel, 1863); C. s. batesi Sharpe, 1904;
	C. s. spectabilis (Schlegel, 1863); C. s. batesi Sharpe, 1904;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Gadożer kongijski^[4] (Circaetus spectabilis) – gatunek ptaka drapieżnego z podrodziny jastrzębi (Accipitrinae) w rodzinie jastrzębiowatych (Accipitridae).

Szybkie fakty Domena, Królestwo ...

Zamknij

Gadożer kongijski występuje w zależności od podgatunku^[5]^[6]:

C. spectabilis spectabilis – Sierra Leone na wschód do południowej Nigerii i zachodniego Kamerunu.
C. spectabilis batesi – południowy Kamerun na wschód do zachodniej Ugandy i Sudanu Południowego oraz na południe do Gabonu, Konga i południowo-środkowej Demokratycznej Republiki Konga, północno-zachodnia Angola.

Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1863 roku niemiecki ornitolog Hermann Schlegel, nadając mu nazwę Astur spectabilis^[1]. Holotyp pochodził z St George Elmina na Złotym Wybrzeżu (obecnie Ghana)^[1]. Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) umieszcza ten gatunek w rodzaju Circaetus^[6].

Etymologia

Circaetus: gr. κιρκος kirkos ‘jakiś rodzaj jastrzębia’, tu powiązany z błotniakiem; αετος aetos‘orzeł’^[7].
spectabilis: łac. spectabilis „znakomity, efektowny”, do spectare „obserwować”, od specere „patrzeć na”^[8].
batesi: George Latimer Bates (1863–1940), amerykański plantator, ornitolog, kolekcjoner z Gabonu, Kongo Francuskiego i Kamerunu Brytyjskiego w latach 1895–1928^[9].

Długość ciała 50–60 cm, rozpiętość skrzydeł 94–106 cm; samica jest średnio tylko o 3% większa od samca^[5]. Grzbiet gadożera kongijskiego jest ciemnobrązowy, brzuch i klatka piersiowa – biała z brązowymi plamkami i paskami. Głowa ma odcień jasnobrązowy, urozmaicony ciemnymi smugami wzdłuż policzków i gardła. Oczy są żółto-brązowe, skrzydła ciemne, a ogon jasnobrązowy z sześcioma prostopadłymi, białymi pasami.

Żyją w gęstych, nizinnych lasach, pomiędzy równoleżnikami 9°N a 9°S, głównie na wysokościach od 0 do 900 m n.p.m. Gadożery kongijskie żywią się wężami, jaszczurkami, płazami i małymi ssakami. Okres godowy trwa od października do grudnia w Gabonie i od czerwca do listopada w Demokratycznej Republice Konga. Wydają odgłosy zbliżone do miauczenia kotów.

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje gadożera kongijskiego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Trend liczebności populacji uznaje się za spadkowy^[3].

[1]
H. Schlegel. Description de deux espèces inédites d’Autour du sous-genre Herpetotheres. „Nederlandsch Tijdschrift voor de Dierkunde”. 1, s. 131, ryc. 6, 1863. (fr.).
[2]
R.B. Sharpe. On further collections of birds from the Efulen District of Camaroon, West Africa. „The Ibis”. Eighth Series. 4, s. 601, 1904. (ang.).
[3]
BirdLife International, Dryotriorchis spectabilis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018, wersja 2018-1 [dostęp 2018-08-04] (ang.).
[4]
Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Circaetini Sundevall, 1836 (wersja: 2024-07-07). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-07-22].
[5]
A.C. Kemp & G.M. Kirwan: Congo Serpent-eagle (Dryotriorchis spectabilis). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2017. [dostęp 2018-08-04]. (ang.).
[6]
F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hoatzin, New World vultures, Secretarybird, raptors. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-13]. (ang.).
[7]
The Key to Scientific Names ↓, Circaetus [dostęp 2024-07-22].
[8]
The Key to Scientific Names ↓, Spectabilis [dostęp 2018-08-04].
[9]
The Key to Scientific Names ↓, Batesi [dostęp 2018-08-04].

Dryotriorchis spectabilis. [w:] The Eagle Directory [on-line]. [dostęp 2014-07-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-29)]. (ang.).
J. Ferguson-Lees, David A. Christie: Raptors of the World. Christopher Helm, 2001. ISBN 0-7136-8026-1. (ang.).
The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[Schlegel-1] [1]
H. Schlegel. Description de deux espèces inédites d’Autour du sous-genre Herpetotheres. „Nederlandsch Tijdschrift voor de Dierkunde”. 1, s. 131, ryc. 6, 1863. (fr.).

[Sharpe-2] [2]
R.B. Sharpe. On further collections of birds from the Efulen District of Camaroon, West Africa. „The Ibis”. Eighth Series. 4, s. 601, 1904. (ang.).

[iucn-3] [3]
BirdLife International, Dryotriorchis spectabilis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018, wersja 2018-1 [dostęp 2018-08-04] (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-4] [4]
Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Circaetini Sundevall, 1836 (wersja: 2024-07-07). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-07-22].

[hbwalive-5] [5]
A.C. Kemp & G.M. Kirwan: Congo Serpent-eagle (Dryotriorchis spectabilis). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2017. [dostęp 2018-08-04]. (ang.).

[ioc-6] [6]
F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hoatzin, New World vultures, Secretarybird, raptors. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-13]. (ang.).

[7] [7]
The Key to Scientific Names ↓, Circaetus [dostęp 2024-07-22].

[8] [8]
The Key to Scientific Names ↓, Spectabilis [dostęp 2018-08-04].

[9] [9]
The Key to Scientific Names ↓, Batesi [dostęp 2018-08-04].

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Gadożer kongijski

Etymologia

Wikiwand in your browser!

Etymologia

Wikiwand in your browser!

Zasięg występowania

Taksonomia

Morfologia

Ekologia

Status

Przypisy

Bibliografia

Linki zewnętrzne