Loading AI tools
angielski egiptolog Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Howard Carter (ur. 9 maja 1874 w Brompton, Kensington, zm. 2 marca 1939 tamże) – brytyjski archeolog i egiptolog, uczestnik wielu ekspedycji archeologicznych w Egipcie, w latach 1899–1903 główny inspektor zabytków w Górnym Egipcie, od 1908 roku kierował wykopaliskami lorda Carnarvona, a w 1922 roku odkrył nienaruszony grobowiec Tutanchamona z bogatym wyposażeniem.
Howard Carter podczas pobytu w Stanach Zjednoczonych (1924) | |
Data i miejsce urodzenia |
9 maja 1874 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
2 marca 1939 |
Zawód, zajęcie |
archeolog, egiptolog |
Howard Carter urodził się 9 maja 1874 roku w Brompton w londyńskim Kensington[1][uwaga 1]. Był najmłodszym synem z jedenaściorga dzieci w rodzinie Samuela Johna Cartera (1835–1892), malarza i ilustratora, specjalizującego się w malowaniu wiejskich pejzaży i portretowaniu zwierząt domowych z okolicznych majątków ziemskich, oraz jego żony Marthy Joyce Sands[4]. Będąc dzieckiem o wątłym zdrowiu, dzieciństwo spędził w Swaffham, niewielkiej wiosce w angielskim hrabstwie Norfolk, wychowywany przez dwie siostry ojca Fanny i Kate[4].
Z uwagi na zły stan zdrowia nie posłano go do szkoły publicznej, lecz najprawdopodobniej uzyskał podstawowe wykształcenie w zakresie czytania, pisania i matematyki w jednej z tzw. dame schools, prywatnych placówek prowadzonych przez kobiety[5]. Carter nie odebrał formalnego wykształcenia przygotowującego do zawodu. O jego nikłej znajomości ortografii i interpunkcji świadczyły liczne błędy w późniejszych listach pisanych z wyprawy do Egiptu[5]. Carter wykazywał jednak uzdolnienia plastyczne i zachęcany był do rysowania zwierząt[4].
W wieku 17 lat, za wstawiennictwem lady Amherst of Hackney – żony barona Amherst of Hackney Williama Tyssena-Amhersta (1835–1909), został przyjęty do ekipy archeologicznej Percy’ego Edwarda Newberry’ego (1869–1949), który prowadził prace dokumentacyjne m.in. w Beni Hassan[6]. W 1891 roku Carter wyjechał do Egiptu i rozpoczął pracę dla Egypt Exploration Fund[7]. Wówczas pomagał Newberry’emu w sporządzaniu rysunków z Beni Hassan[8]. W 1892 roku dołączył do Williama Flindersa Petriego (1853–1942)[9].
W latach 1893–1899 pracował w Deir el-Bahari, gdzie pod kierunkiem Szwajcara Edouarda Naville’a dokumentował dekoracje świątyni Hatszepsut[10], a jego rysunki uznawane są za jedne z najlepszych w swoim rodzaju[8]. Podczas pracy Howardowi pomagał przez jeden sezon brat Vernet[11]. Rysunki braci zostały opublikowane w latach 1895–1908 w sześciotomowym dziele Naville’a The Temple of Deir el Bahari[11].
W 1899 roku Carter został mianowany głównym inspektorem zabytków Górnego Egiptu Egyptian Antiquities Service (EAS) (ang. Antiquities Service Inspector General for Upper Egypt) i przez kolejne cztery lata pracował nad dokumentacją zabytków Górnego Egiptu, szczególnie Teb[8]. Wówczas odkrył cenotaf Mentuhotepa II, grobowce Hatszepsut, Totmesa II i Totmesa IV, a także odgruzował grobowiec Merenptaha[8].
W 1904 roku został mianowany inspektorem Dolnego Egiptu[8]. Jego kariera na tym stanowisku zakończyła się nagle w wyniku incydentu z udziałem francuskich turystów zwiedzających Sakkarę w 1905 roku[8]. Następnie pracował jako rysownik i handlarz antykami[8].
W 1908 roku Carter został zaangażowany przez lorda Carnarvona, by prowadzić wykopaliska w zachodnich Tebach[8]. Wówczas odkryto m.in. grób z okresu wczesnej XVIII dynastii oraz pozostałości świątyni Hatszepsut[8]. W latach 1912–1913 prowadził prace na terenach starożytnego Ksois i Balamun[8]. W 1914 roku Carter odkrył kolejny grób z okresu wczesnej XVIII dynastii, najprawdopodobniej królowej Ahmes-Nefertari[8].
Okres I wojny światowej Carter spędził w Egipcie[8]. W 1916 roku odkrył grobowiec przeznaczony dla Hatszepsut a w 1917 roku rozpoczął wykopaliska w Dolinie Królów, które przez pięć lat nie przyniosły znaczących odkryć[8]. Po zakończeniu sezonu 1921–1922 wykopaliska miały zostać zakończone z uwagi na brak sukcesu[8].
Na początku listopada 1922 roku postanowiono usunąć pozostałości baraków dla robotników zatrudnionych przy wznoszeniu starożytnych grobowców i rozpocząć prace wykopaliskowe[12]. 4 listopada Carter odkrył stopień, a dzień później odkopano całe schody prowadzące w głąb ziemi i odsłonięto część drzwi[13]. Carnarvona nie było w tym czasie w Egipcie i Carter wstrzymał się z dalszymi pracami do przyjazdu partnera[14]. Wspólnie wznowili prace 24 listopada – przez kilka pierwszych dni udrażniali korytarz, który był za pierwszymi drzwiami, by dotrzeć do kolejnych zapieczętowanych drzwi[15]. Drugie drzwi otwarto w dniu 26 listopada[16] – za nimi znajdowały się dwie komory z bogatym wyposażeniem, lecz nie znaleziono sarkofagu. Zauważono jednak trzecie zamurowane drzwi, których postanowiono nie otwierać ze względu na konieczność przygotowania się do zabezpieczenia dotychczasowych i przyszłych znalezisk (urządzenia laboratorium i magazynów)[17]. Prace wznowiono 16 grudnia 1922 roku – zbadano wyposażenie obu komór, znaleziska zewidencjonowano i przeniesiono do magazynów na powierzchni[18].
16 lutego 1923 roku[19] otwarto komorę grobową ze skrzynią grobową zbudowaną ze złotej blachy oraz kolejną komorę wypełnioną artefaktami[20]. Badania komory grobowej zostały spowolnione z powodu śmierci Carnarvona (6 kwietnia 1923[21]) i związanych z tym problemów prawnych z koncesją na dalsze badania[22]. Otwarcia sarkofagu dokonano dopiero 13 października 1925 roku[23], a 28 października po otwarciu trzeciej trumny znaleziono mumię faraona Tutanchamona[23]. Grobowiec okazał się być w stanie nienaruszonym[3]. Znaleziska z grobowca znajdują się w Muzeum Egipskim w Kairze[3].
Swoje odkrycie i prace w grobowcu Tutanchamona Carter opisał w trzytomowym dziele The Tomb of Tut-ank-Amen[24].
Po zakończeniu oczyszczania grobowca Tutanchamona w 1932 roku Howard Carter wycofał się z prac wykopaliskowych[25][26]. Aż do śmierci dzielił swoją egzystencję między dom w Luksorze (w okresie zimowym) a mieszkanie w Londynie[25][26]. Gdy zainteresowanie Tutanchamonem spadło, wiódł dość odizolowane życie z kilkoma bliskimi przyjaciółmi[26].
Carter zmarł 2 marca 1939 roku w londyńskim Kensington w wieku 64 lat z powodu chłoniaka Hodgkina[27][8]. Został pochowany na cmentarzu Putney Vale Cemetery w wielkolondyńskiej gminie Wandsworth[28][27].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.